Japan overweegt de aanschaf van F-35B vliegtuigen voor de helikoptercarriers. Dat schrijft The Japan Times op basis van anonieme bronnen. De plannen zijn een belangrijke koerswijziging voor Japan en buurlanden. Het land, dat volgens de eigen grondwet over maximaal torpedobootjagers mag beschikken, heeft jarenlang volgehouden geen vliegkampschip te willen. China heeft geschokt gereageerd.
JS Izumo nabij Singapore in juni 2017. De Izumoklasse helikoptercarriers hebben tot op heden officieel ruimte voor 9 onderzeebootbestrijdingshelikopters. (Foto: Japanse marine)
Na de Tweede Wereldoorlog mocht Japan volgens de eigen grondwet alleen een verdedigingsmacht hebben en geen offensieve middelen. Ook een schip groter dan een torpedobootjager (destroyer) was taboe. Decennialang hield het land zich aan de eigen wet en had de Japanse maritieme zelfverdedigingsmacht, geen schip groter dan een destroyer.
Dat veranderde eigenlijk eind jaren negentig met de komst van de drie Osumiklasse amfibische transportschepen. Volgens Japan waren het tanklandingschepen, maar die zijn veel kleiner, dan de 178 meter lange Osumi's. Daarna volgde de zogenaamde helicopter destroyers van de Hyugaklasse. Deze 197 meter lange schepen leken echter in niets op hun oude voorgangers die echt torpedobootjagers met helikopters waren. De Hyuga's, de grootste Japanse schepen na de Tweede Wereldoorlog op dat moment, zijn eigenlijk helikoptercarriers.
Met de indienststelling van de Izumo in 2015, werd het begrip "destroyer" helemaal opgerekt. Deze schepen, 248 meter lang en een waterverplaatsing van 27.000 ton, doen niet onder voor de kleine Europese vliegkampschepen.
Vriend en vijand vroeg Japan wat de plannen waren, maar Japan hield Japan vol geen enkel plan te hebben om de schepen te voorzien van vliegtuigen.
Niet alleen China, maar ook Japan's traditionele tegenstrevers Zuid-Korea en Rusland houden Tokio met enige zorg in de gaten. Met de drie landen ligt Japan in de clinch over diverse eilanden. Vooral met China en Rusland is de relatie de afgelopen jaren verslechtert. Daar komt bij dat voor Tokio vooral het indrukwekkende nieuwbouwprogramma van China een dreiging is, maar ook de onenigheid tussen Zuid-Korea en Japan over eilanden blijven maar onopgelost.
Toch aanschaf F-35B?
Volgens The Japan Times overweegt het Japanse ministerie van Defensie nu toch de aanschaf van F-35B gevechtsvliegtuigen voor de helikoptercarriers. De F-35B is de short takeoff/vertical landing (STOVL) variant van de F-35A, ofwel de standaardversie die ook Nederland heeft besteld. De JSF-versie die Japan op het oog zou hebben kan verticaal landen en heeft een korte startbaan nodig. Ideaal voor kleine vliegdekschepen zonder katapult.
Japan had al 42 F-35A's besteld voor de luchtmacht. Of er minder F-35A's worden besteld of dat de STOVL-variant boven op de bestaande bestelling komt is niet bekend.
De vier helikoptercarriers van de Izumo- en Hyugaklasse moeten wel eerst geschikt worden gemaakt voor de F-35. O.a. moet op het dek een hittebestendige laag worden aangebracht, omdat de omlaag gerichte straalmotoren van de F-35B anders het dek zullen beschadigen. Daarnaast is het aannemelijk dat er, bij het ontbreken van een katapult, een schans zal moeten worden geplaatst om een volgeladen vliegtuig toch een zetje te kunnen geven. Ook zijn er volgens The Japan Times in andere delen van het schip aanpassingen nodig (mogelijk voor munitietoevoer en -opslag, de hangar en/ of commando en communicatiefaciliteiten).
China: Japan, wees voorzichtig
Hoewel de slagkracht van dergelijke vliegkampschepen doorgaans beperkt is doordat er niet veel vliegtuigen vanaf kunnen opereren, die bovendien een minder bereik hebben met minder wapens dan carriervliegtuigen die met een katapult worden gelanceerd (zoals de F-35C), zijn de plannen een fundamentele verschuiving die in de buurlanden in de gaten wordt gehouden.
China reageerde gisteren onmiddellijk. Een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat Japan voorzichtig moet doen en het pad naar vreedzame ontwikkeling moet volgen. Japan zou volgens haar meer moeten doen om te bouwen aan wederzijds vertrouwen en het promoten van vrede en stabiliteit in de regio.
Overigens zou Japan niet het enige land met een vliegdekschip zijn. Op papier heeft Thailand een carrier, China heeft er sinds kort twee en streeft naar zes stuks. De Chinese carriers zijn stuk voor stuk veel groter dan de Japanse, en moeten in de toekomst worden voorzien van katapults.
