Russisch vliegdekschip Kuznetsov in laatste fase van modernisering
Door: Frederik van Lokeren
Bericht geplaatst: 17-05-2022 | Laatst aangepast: 17-05-2022
Vlak voor het weekend rapporteerde het Russische persagentschap TASS dat het vliegdekschip Admiral Kuznetsov tussen 15 en 17 mei in droogdok wordt geplaatst en de finale fase van haar herstellings- en modernisatieplan ingaat. De docking zal gebeuren in een speciaal hiervoor gebouwd droogdok van de 35ste scheepswerf. De finale fase zou tegen september moeten worden afgerond waarna het schip uit droogdok gehaald kan worden. Indien het vliegdekschip niet in september ontdokt kan worden schuift de datum op naar 2023 als een gevolg van de ijsvorming in deze regio tijdens de herfst en wintermaanden. De finale herstellingen zouden onder andere werkzaamheden aan de brug omvatten.
Meerdere incidenten
Begin 2017 werd begonnen aan het onderhoud en de modernisering van de toen 22 jaar oude carrier, zodat het schip nog lang mee zou gaan, terwijl ondertussen een vervanger werd ontworpen. Het werk aan de Admiral Kuznetsov werd echter gekenmerkt door verschillende vertragingen en ernstige ongelukken. Eind oktober 2018 verloor het drijvend droogdok PD-50, waarin de Kuznetsov gedokt was, elektriciteit voor de pompen in de ballastruimtes. Op het ogenblik van het ongeluk stonden de pompen aan om de Admiral Kuznetsov terug in het water laten te zakken. Als gevolg van de stroominterruptie kwam er een instroom van water waardoor PD-50 haar drijfkracht verloor en zonk. Tijdens het zinken viel eén van de kranen van het dok op het vliegdek van de Kuzentsov met extra schade aan het vliegdek en romp tot gevolg. Dit incident vond plaats op de 82ste scheepswerf nabij Roslyakovo.
PD-50 was het enige dok in Rusland dat groot genoeg was om de Admiral Kuznetsov te huisvesten. Besloten werd om bij de 35ste scheepswerf twee bestaande droogdokken te slopen en te combineren in één groot dok. Deze beslissing werd aangekondigd in de loop mei 2019, maar de constructie verliep uiterst traag. Zo was in juli 2020 amper werk gemaakt van het slopen van de tussenmuur tussen beide dokken en was men nog niet begonnen aan de bouw van de nieuwe sluisdeuren. Dit kwam deels door vermoedens van corruptie waardoor het contract van eigenaar veranderde en er een ander bedrijf werd aangesteld om de werkzaamheden te voltooien. Sindsdien verliepen de werkzaamheden voor het nieuwe droogdok vlot en relatief op schema.
De Kuznetsov zelf was niet gevrijwaard van nieuwe schade. Op 12 december 2019 brak er brand uit aan boord van het vliegkampschip. De brand brak uit ter hoogte van de voorsteven onder het vliegdek en woedde enkele uren eer het onder controle gebracht werd. Twee mensen stierven en veertien andere geraakten gewond. In april 2020 werd de schade van de brand berekend op 500 miljoen roebel, wat ongeveer neerkwam op 12 miljoen euro.
De exacte schade veroorzaakt door de brand en in welke mate deze het herstellingsprogramma van de Admiral Kuznetsov naar achteren heeft geduwd is niet gekend. Echter, door de trage bouw van het nieuwe droogdok zal de impact van de brand op de uiteindelijke indienstname geen gevolgen hebben, aangezien de schade reeds hersteld lijkt te zijn alvorens het nieuwe droogdok klaar is.
Het nieuwe dok werd pas in maart 2022 voor het eerst met water gevuld. Begin mei was er nog geen hydraulische sluisdeur geïnstalleerd. Het dok zou afgesloten worden door middel van een tijdelijke brug. Pas na de ontdokking van de Admiral Kuznetsov zou de hydraulische deuren permanent geïnstalleerd worden. Deze installatie zou halfweg 2023 afgerond moeten zijn.
Staatspersbureau TASS had laten weten dat de carrier in de periode 15 - 17 mei het dok in gaat. Wanneer de Kuznetsov precies gaat dokken is niet bekend. Op satellietbeelden van 15 mei is het schip nog te zien aan de kade van de scheepswerf in Moermansk. Op de 16e was er geen passage van de Sentinel satelliet over Moermansk.
De Kuznetsov afgelopen zondag 15 mei 2022 aan de kade, waar het sinds eind 2018/ begin 2019 ligt. (Sentinel Hub/ Copernicus)
Op naar de eerste proefvaarten
Met het opnieuw dokken van de Kuznetsov lijkt de laatste rechte lijn te worden ingezet van haar herstelling- en modernisatieplan. De laatste werkzaamheden bevinden zich ter hoogte van de brug, hoewel bepaalde rapporten vermelden dat er ook werkzaamheden zijn aan de schroeven en roeren. Er is sowieso een tijdsdruk om het schip voor september te kunnen ontdokken, alvorens het drijfijs in deze regio een verder vertraging van een zestal maanden kan veroorzaken. Verdere vertragingen betekenen onder andere een verder uitstel van het opleiden van de bemanning en het uitvoeren van de eerste proefvaarten.
Desalniettemin zit de Russische marine op papier op schema om de Admiral Kuznetsov in de loop van 2023 terug in dienst te kunnen nemen. Operationele inzet zal van veel factoren afhangen en momenteel is het niet geweten of het vliegdekschip in de winter van 2023-2024 een eerste operationele ontplooiing zal doen. Normaal gaat de Kuznetsov in de winterperiode op zee naar zuidelijkere en warmere wateren om vriesschade aan boord van het schip te voorkomen. In welke mate het vliegdekschip na zijn onderhoud nog altijd gevoelig is voor vriesschade is onbekend.
De Kuznetsov zal desalniettemin redelijk snel een lange vaart moeten uitvoeren om de werking van de nieuwe stookketels te testen die tijdens het onderhoud vervangen zijn. Dankzij deze nieuwe ketels moet de voortstuwing een pak betrouwbaarder worden en mogelijk kan met een betere verbranding ook de iconische zwarte rookpluim verdwijnen. Ook het testen van de nieuwe sensoren en wapensystemen, zoals de maritieme versie van de Pantsir-M luchtverdedigingssysteem dienen tijdens deze vaart te gebeuren. De testperiode werd in 2018, bij aanvang van de herstellingen en modernisatie, geschat op zeven maanden.
Er zijn wel twijfels over of dat door de sancties sinds de oorlog in Oekraïne wel gaat lukken. Hoewel de grootste omslag voor de Russische marine in 2014 plaatshad bij het begin van de sancties, heeft de marine voor de oorlog in Oekraïne gebruik gemaakt van systemen uit het Westen. Een voorbeeld is de bestelling van afvalwaterzuiveringsinstallaties bij een Italiaans bedrijf waarmee de carrier aan internationale wet- en regelgeving kan voldoen. De sancties kunnen een terugkeer naar zee van de Kuznetsov bemoeilijken, ook als Russische bedrijven die opdrachten overnemen op hun beurt afhankelijk zijn van westerse bedrijven.
Help je Marineschepen.nl?
Met jouw donatie kan Marineschepen.nl -onafhankelijk- nieuws- en achtergronden blijven publiceren.
Of scan deze QR-code met je telefoon.
Meer info over donaties aan Marineschepen.nl lees je op de donatiepagina.
Toekomstperspectieven voor de Kuznetsov
Het vliegkampschip Admiral Kuznetsov is uniek binnen de Russische marine, een marine die zich richt op de inzet van anti-scheepsraketten in plaats van op zee gestationeerde vliegtuigen zoals bijvoorbeeld de Amerikaanse marine. Operationele inzet van de Kuznetsov is sinds de indienststelling zeer beperkt gebleken met slechts een korte operatie voor de Syrische kust ter ondersteuning van Russische militairen in 2016.
Met een herstellingsperiode van vijf jaar is er sowieso een ernstige afname van kennis en ervaring in het bemannen en opereren van dit vliegdekschip. Een ganse bemanning zal vanaf nul weer opgeleid moeten worden. Ook de ervaring van vliegers zal ernstig aangetast zijn ondanks het feit dat de Russische marine een oefenpiste heeft in de Krim waar vliegers hun ervaring enigszins kunnen behouden. Toch kan een op land gebouwde piste geen simulatie zijn van een bewegend vliegdek op zee. Tijdens de maritieme ontplooiing voor de Syrische kust in 2016 verloor het schip twee vliegtuigen in amper drie weken tijd aan ongevallen. Het betrof een MiG-31K en een Su-33. Beide ongelukken werden veroorzaakt door problemen met de remkabels.
De kans dat de Admiral Kuznetsov een volwaardige operationele inzet zal kennen is klein. Het vliegdekschip dient meer als statussymbool om aan te tonen dat de Russische marine een zekere capaciteit heeft om op volle oceaan in het hoogste maritieme geweldsspectrum bij te dragen. In realiteit heeft het schip weinig meerwaarde door de ongeoefende bemanning en klein aantal opgeleide en ervaren marinevliegers. Het schip zal mogelijk wel een centrale rol innemen bij grootschalige maritieme oefeningen.
De vraag is in welke mate de Russische marine nog geld wenst te geven aan de Admiral Kuznetsov in de komende jaren, al kan het schip met gemoderniseerde wapensystemen en vernieuwde voortstuwing schip waarschijnlijk nog een klein decennium ingezet worden. Het feit dat Rusland weinig interesse heeft in het bouwen van nieuwe carriers (rond de vervanger van de Kuznetsov is het al lang stil) en haar maritieme budget aan andere schepen en onderzeeboten spendeert, toont verder aan dat vliegdekschepen geen vooraanstaande rol zullen spelen in Russische maritieme tactieken. Dankzij de opkomst van lange afstandswapens zoals de Kalibr kruisraketten kunnen Russische schepen vanuit de kustwateren macht projecteren.
