Zr.Ms. Zierikzee werd vandaag 30 jaar geleden te water gelaten. Ondanks de hoge leeftijd, werd de mijnenjager ook de afgelopen weken weer stevig aan de tand gevoeld in het opwerkprogramma van de mijnenjagers nabij Schotland en voor de Nederlandse kust. Marineschepen.nl nam afgelopen vrijdag een kijkje aan boord.
De drie Nederlandse mijnenjagers Zr.Ms. Schiedam, Zr.Ms. Vlaardingen en Zr.Ms. Zierikzee en de Belgische mijnenjager BNS Primula oefenen onder leiding van Zr.Ms. Snellius op het mijnenjagen. De Snellius, een hydrografisch opnemingsvaartuig, fungeerde als mijnenbestrijdings-, commando en ondersteuningsschip tijdens de eerste twee fasen van de oefening MCM Work-up 2016. Deze Belgisch-Nederlandse oefening wordt eens in de drie jaar georganiseerd.
Gevarieerde oefening
MCM Work-up bestaat uit drie fasen, waarvan de laatste fase nu is in gegaan. De mijnenbestrijdingseenheden waren in de beginperiode actief in rustigere en diepere Schotse wateren, nu varen de schepen op de ondiepe Noordzee. Eerst een fase met vooral de basics op gebied van het samengesteld opereren (in een tijd van een tekort aan schepen, is dat bijzonder leerzaam).
In de tweede fase oefenden de schepen in het opsporen, classificeren en identificeren van zeemijnen en het inzetten van alle mogelijke sensoren onder wisselende omstandigheden. Zr.Ms. Snellius legde daarom oefenmijnen met een variatie aan type (grondmijn, verankerde mijn, decoys en stealth mijnen zoals de Rockan en Manta) op verschillende soorten bodems (klei, modder, zand en rots). De laatste fase van de oefening bestaat uit het op een competitieve wijze opsporen van oefenmijnen op de Noordzee. Tot slot wordt een vergelijkingstest uitgevoerd van de sonars van de vier mijnenjagers, in samenwerking met het Naval Mine Warefare Mission Support Centre van de marine en TNO.
Belgisch-Nederlandse samenwerking
De intensieve samenwerking tussen de Belgische en Nederlandse marines blijkt niet alleen uit de binationale samenstelling van de deelnemende schepen. Toen vorige week een technisch probleem werd geconstateerd aan boord van Zr.Ms. Zierikzee, werd geen contact opgenomen met Den Helder, maar met de ondersteuning in Zeebrugge (België). Want daar worden de mijnenjagers van beide landen onderhouden en daar bevindt zich de kennis van de mijnenjagers. Als de Zierikzee het dok in had gemoeten, was dat in Zeebrugge gebeurd. Dat hoefde gelukkig niet en de mijnenjager kon alsnog naar zee voor de oefening.
Commandant van Zr.Ms. Zierikzee, luitenant ter zee Joris Egtberts op de brug, tijdens het verlaten van de haven. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Een oefenmijn. Dit is een stalen replica van de Manta mijn. De Manta is van kunststof en is een stealth mijn: erg moeilijk te zien op sonar. Op dit moment hebben mijnenjagers hun handen vol aan explosieven uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Maar in geval van een nieuw conflict kunnen tegenstanders ook geavanceerde mijnen inzetten. Mijnen zoals de Manta beschikken over een computer, sensoren en een database. De informatie van de sensoren (bijv. geluid, trilling, magnetischveld) wordt vergeleken met informatie in de database. Als het juiste schip passeert ontploft de mijn. Of pas als het schip voor de tweede keer is gepasseerd. Een keur aan instellingen is mogelijk. De mijn is een goedkoop, maar lastig wapen dat veel schade teweeg kan brengen aan schepen maar ook aan economieën door havens te versperren. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Alle mijnenjagers zijn een kleine 10 jaar geleden gemoderniseerd (PAM). De donkere mijnenjachtcentrale met ronde oranje sonarbeeldkasten, heeft plaats gemaakt voor een moderne daglichtcentrale. Bovendien is de inrichting van de centrale gedraaid; het personeel 'vaart nu vooruit'. Dat is prettig voor de assistent mijnenjachtofficier, die op de positie zit die rechtsonder in beeld is. Hij bestuurt tijdens de mijnenjacht het schip. Ook bedient hij de oranje onderwaterdrone Seafox I (India). Links naast hem zit de mijnenjachtofficier die de leiding heeft in de centrale. Voor hem zit de operator die de sonarbeelden afspeurt op interessante contacten. Zodra de operator iets interessants ziet, wordt aan de hand van allerlei criteria bepaald of het een explosief kan zijn. De mijnenjachtofficier kan dan besluiten om het contact te onderzoeken. Dat kan met behulp van een duiker of de Seafox I. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
De duiker, in dit geval klaar om het onderwaterschip te inspecteren, kan tot zo'n 50 meter diepte mogelijke explosieven bekijken. Als het dan inderdaad om een mijn of vliegtuigbom gaat, kan de duiker er explosieven bij plaatsen. De duikers gaan alleen onder water, een collega-duiker staat met hem in verbinding en kan ook te water gaan indien nodig. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
De mijnenjagers hebben een eenpersoons-decompressietank aan boord. Als een duiker te snel naar de oppervlakte is gekomen, kan decompressieziekte ontstaan. Om dat te voorkomen kan de duiker eenmaal boven water in de decompressietank plaatsnemen. Deze tank kan door een helikopter van boord worden gehaald om het slachtoffer veilig naar een ziekenhuis te brengen. De ziekenverpleger op de mijnenjager is opgeleid om met deze calamiteiten om te gaan. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
De technische centrale is nauwelijks gemoderniseerd tijdens het Project Aanpassing Mijnenjagers (PAM) en heeft zijn vintage-look behouden. Tijdens de mijnenjacht varen mijnenjagers op gasturbines, omdat deze stiller zijn dan diesels. Deze drie machines zijn hoog in het schip geplaatst om de geluiduitstraling te verminderen. Door zo stil mogelijk te zijn, wordt de kans kleiner dat een mijn de mijnenjager hoort. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Het voordeel van een oud marineschip is wel dat je nog heerlijke open dekken hebt. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Van binnen is de mijnenjager ouderwets knus. Er is plaats voor zo'n 40 personen. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Terug naar het mijnenjagen. De Seafox I(ndia) wordt te water gelaten. De UAV van Atlas Elektronik wordt door zeer veel marines gebruikt en vervangt de gele PAP. Die laatste was wel wat robuuster, maar die kon alleen vlak over de zeebodem varen. De Seafox is mobieler. Met z'n zwart-wit camera (dat is wel voor verbetering vatbaar), brengt de machine het te onderzoeken contact in beeld. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
De Seafox I gaat te water en wordt bestuurd vanuit de mijnenjachtcentrale. De Seafox is altijd verbonden met het schip middels de oranje glasvezelkabel. Als het inderdaad om een mijn of vliegtuigbom gaat, wordt de Seafox C(harlie) ingezet. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Seafox C. Dit is het laatste dat een mijn, torpedo of vliegtuigbom te zien krijgt. De zwarte variant van de Seafox wordt onder water tegen het explosief gevaren, precies op de plek waar de explosieve lading zit. Dan schiet een projectiel (een holle lading) dwars door de explosieve stof van de mijn. De mijn ontploft daardoor, de Seafox C is dan overigens ook in stukken. Behalve de holle lading (in het midden achter de zwarte cirkel), is de C hetzelfde als de I. Boven in beeld de camera en de lamp. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Wachten kan ook best gezellig zijn. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
De Nautische Dienst begint weer aan de voorbereidingen voor de terugkeer naar de haven. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
(Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Dat was m weer. Afmeren in Den Helder. De Zierikzee ging even later weer naar zee. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Altijd al willen weten hoe mijnenjagen er uit ziet? Zo dus. Hier kan je een hele zondagmiddag mee bezig zijn als mijnenjager zijnde. (Bron: Marinetraffic.com, AIS data van de Zierikzee afgelopen zondag)
