Op 21 juni 2018 verbrandde een SM-2 raket tijdens de lancering aan boord van het Duitse fregat FGS Sachsen. Sindsdien wordt door in ieder geval Duitsland en de VS (maker van de raket) onderzoek gedaan naar de oorzaak. Tot het onderzoek is afgerond mag geen marine wereldwijd SM-2 raketten voor oefening lanceren. Overigens stonden er bij de Duitse en Nederlandse marines voor de komende maanden geen lanceeroefeningen gepland. Dit berichtte de Duitse marine gisteren aan Marineschepen.nl en antwoordde staatssecretaris van Defensie Visser vorige week op Kamervragen.
Zr.Ms De Zeven Provinciën gehuld in rook na een succesvolle lancering van een SM-2 raket. (Foto: Rob Gieling/ Koninklijke Marine)
Een woordvoerder van de Duitse marine antwoordde woensdag op vragen van Marineschepen.nl dat de "booster van de SM-2 raket vlak na de lancering verbrandde, zonder dat de raket de canister had verlaten". De SM-2 heeft eigenlijk geen booster, maar een dual-thrust raketmotor met vaste brandstof. De Mk 104 Dual Thrust Rocket Motor van Aerojet Rocketdyne heeft twee soorten brandstof. Het eerste deel van de brandstof zorgt voor een enorme hoeveelheid energie en acceleratie waardoor de raket uit de lanceerinrichting vertrekt. Daarna wordt de brandstof verbrand die bedoeld is voor de vlucht richting doel. Bij andere raketten zoals de SM-3 of kruisvluchtwapens zoals de Harpoon is er een aparte booster, die wordt afgeworpen na lancering. Afgaande op het antwoord van de Duitse woordvoerder, en de beelden, is die motor verbrand tijdens de boostfase.
Sinds het ongeluk, waardoor het Duitse fregat grote schade opliep aan in ieder geval de brug en de VLS, wordt onderzoek gedaan naar de oorzaak. "Dat kost tijd," schrijft de woordvoerder. "Het noemen van een einddatum zou speculeren zijn, maar het resultaat wordt de komende weken in ieder geval niet verwacht." Bij het onderzoek zijn in ieder geval Duitsland en de VS betrokken als gebruiker en maker. Het is onduidelijk of ook Nederland deel uitmaakt van het onderzoek, de staatssecretaris maakt hier namelijk geen melding van. Die mogelijkheid bestaat omdat alle Nederlandse en Duitse raketten in Den Helder worden onderhouden. Zowel de Duitse als de Nederlandse marines bevestigden eerder tegenover Marineschepen.nl dat de ontplofte raket onderhoud heeft gehad in Nederland.
Tot het onderzoek is afgerond zullen er geen SM-2 raketten voor oefening worden gelanceerd. "Om veiligheidsredenen werden aanvankelijk alle raketten van dit type geblokkeerd en dat zijn ze nog steeds," aldus de zegsman van de Duitse marine. Vorige week had staatssecretaris Visser al, na Kamervragen van Sadet Karabulut (SP), geschreven dat de Nederlandse marine geen SM-2 raketten zou lanceren tijdens oefeningen. Geheel begrijpelijk geldt dat niet alleen voor de Nederlandse marine, maar ook voor andere gebruikers. De SM-2 Block IIIA wordt verder gebruikt door Duitsland, Spanje, Japan, de Verenigde Staten, Australië en Zuid-Korea. Wel zijn er soms onderling verschillen in de elektronica. Denemarken heeft onlangs toestemming gekregen van de VS om de IIIA te bestellen, die raketten zijn vermoedelijk nog niet geleverd.
Voor de Nederlandse en Duitse marines zijn er nog geen gevolgen. Tot het tweede kwartaal van 2019 zijn er geen lanceringen van SM-2's voorzien. Ook voor de Duitse marine zijn er voorlopig geen gevolgen.
De lanceerbeperking heeft alleen betrekking op oefeningen. In ernstsituaties zullen de raketten worden ingezet.
Incidenten met de SM-2 zijn zeldzaam. Wel ontplofte in juni 2015 een SM-2 raket na lancering door USS The Sullivans. Volgens staatssecretaris Visser betrof het toen een defect aan de raketmotor. Dit was hetzelfde type als de Duitse SM-2, maar van een oudere productieserie, zo schreef Visser. Volgens de staatssecretaris is na afloop van het onderzoek naar dat incident contact geweest met de Nederlandse marine "over de oorzaak van het
incident en over maatregelen om herhaling te voorkomen. Daarbij heeft de
Amerikaanse marine voor een bepaald onderdeel van de raket een maximale
levensduur vastgesteld.
Van het desbetreffende onderdeel van de Nederlandse raketten is deze
levensduur nog niet overschreden."
Het is nu wachten op de resultaten van dit onderzoek. Staatssecretaris Visser meldt dat Nederland als gebruiker van de SM-2 op de hoogte wordt gesteld van de uitkomst en over eventuele maatregelen.
