De Americaklasse (LHA-6) zal bestaan uit elf "amphibious assault ships"; vliegkampschepen die speciaal zijn bedoeld voor amfibische operaties. De America's zijn de grootste amfibische schepen ooit gebouwd. Ze zijn gebaseerd op de laatste telg van de Waspklasse. Het eerste schip, USS America, werd in oktober 2014 in dienst gesteld.
USS America in de Pacific in 2016. (Foto: US Navy)
Vervanging Tarawaklasse
In 1976 werd het eerste Tarawaklasse amphibious assault ship (LHA-1) in dienst gesteld. Eind jaren '90 begon de Amerikaanse marine met studies voor de vervanging van deze 254 meter lange schepen. Er waren diverse mogelijkheden. Zo zou een heel nieuwe klasse ontworpen kunnen worden, afgekort als LH(X). Een andere optie was het bouwen van extra Landing Platform Dock's; amfibische schepen met minder ruimte voor heli's, maar meer voor landingsvaartuigen. De keuze viel uiteindelijk op LHA(R) ofwel Landing Helicopter Assault (Replacement), een verbeterde versie van USS Makin Island, de laatste Waspklasse. Een aangepast schip van een ontwerp uit de jaren '60.
Amerikaanse marineschepen worden doorgaans door commerciële scheepswerven ontwikkeld, die vooral uit zijn op winst te maken door grote hoeveelheden schepen te produceren. Innovatie is daardoor erg duur. Door niet een geheel nieuw scheepstype te ontwerpen en bouwen zouden de staat en de werven aanzienlijk minder risico's lopen. De klasse in totaal is daardoor 4 miljard dollar goedkoper dan een volledig nieuw ontwerp. De America's zijn dus een tussenvorm: niet nieuw, maar ook niet een kopie van een ouder ontwerp. Toch is de prijs enorm: 3,4 miljard dollar per stuk voor de eerste drie schepen (ontwerp en bouw).
Oorspronkelijk zouden de schepen in 2012 in dienst worden gesteld. De eerste, USS America, werd echter pas op 14 april 2014 overgedragen aan de US Navy en kwam op 11 oktober 2014 in de vaart.
Overdracht van USS America aan de Amerikaanse marine. (Foto: US Navy)
Geen dok, wel dok
Vanwege de dreiging van geleide wapens vanaf de wal en in de kustwateren, werd de Americaklasse ontworpen om verder uit de kust te kunnen blijven bij amfibische operaties. De nadruk werd daarom gelegd op het afzetten van mariniers middels vliegende eenheden. Een minstens zo belangrijke overweging was de mogelijkheid om mariniers niet aan het strand af te kunnen zetten, maar ver landinwaarts. Het resultaat op de ontwerptafel was hoe dan ook een scheepsklasse zonder dok, maar met meer ruimte voor brandstof en munitie voor vliegtuigen en helikopters.
De eerste twee schepen van deze klasse worden om die reden ook op die manier uitgevoerd. Maar het ontwerp stuitte op kritiek. Door het dok met de landingsvaartuigen en hovercrafts te laten vallen, is het uitvoeren van een landing in een gebied met een goede luchtverdediging een stuk risicovoller. De laagvliegende helikopters vol mariniers, maar ook de MV-22 Osprey's zijn kwetsbaar voor relatief eenvoudige raketsystemen. Landingsvaartuigen en hovercrafts kunnen dan eenheden wel aan wal zetten. Ook kunnen zij makkelijker voertuigen vervoeren.
Vanaf het derde schip (LHA-8/ Flight I) van deze klasse keert het dok dus toch weer terug, maar gaat het wel ten koste van de hangars; die worden een stuk kleiner.
Airwing
De elf America's zijn ontworpen voor operaties met helikopters, MV-22 Osprey tiltrotor vliegtuigen en de F-35B. Gelet op hun grootte en airwing zouden deze schepen (net als de Waspklasse) buiten de Verenigde Staten door kunnen gaan als vliegkampschepen. Landen als Australië, Italië, Spanje en Turkije hebben of krijgen vergelijkbare schepen, maar dan niet meer dan één of twee.
De standaard samenstelling van vliegtuigen en helikopters is: zes STOVL F-35B Lightning II gevechtsvliegtuigen, vier CH-53K King Stallion zware transporthelikopters, twaalf MV-22B Osprey transportvliegtuigen, zeven Bell AH-1Z Viper/ Bell UH-1Y Venom aanvalshelikopters en twee Navy MH-60S Knighthawk's voor reddingswerkzaamheden. De airwing verschilt echter per missie. Zo kunnen de schepen ook ingezet worden als vliegkampschip met 20 F-35B vliegtuigen.
Een MV-22B Osprey landt op het vliegdek van USS America. (Foto: US Navy)
Natuurlijk is de F-35B het meest in het oog springende vliegtuig. Al deze nieuwe vliegtuigen zijn niet in bezit van de Amerikaanse marine, maar van de luchtvaarttak van het Amerikaanse Korps Mariniers. Een ander interessant toestel is de CH-35K King Stallion, een nieuwe helikopter die vanaf 2018 op de schepen zal verschijnen. Deze heli is bedoeld voor zwaar transport, zwaarder dan de MV-22B Osprey's aankunnen: de King Stallions kunnen maximaal 23.329 kilo meetorsen, de Osprey's maximaal 12.368 kilo.
Waar de rest van de wereld vanaf de jaren '90 overging op "daglicht" centrales, is de amfibische centrale van USS America nog steeds donker. Wel een stoer beeld. (Foto: US Navy)
De eerste keer vliegtuigen aan boord van USS America.
Aanpassingen en verschillen
De hitte van de uitlaten van de F-35B bleken zo intens, en veel groter dan die van de oude Harriers, dat het vliegdek van de schepen aangepast moest worden.
Vooralsnog bestaat de klasse uit twee flights: flight 0 en flight 1. De flight 0-schepen (USS America en USS Tripoli) zijn meer gericht op het opereren met vliegtuigen. Zij hebben geen dok voor landingsvaartuigen en een kleinere ziekenboeg, maar meer ruimte voor brandstof.
Flight 1 heeft een kleinere hangar, grotere ziekenboeg en wel een dok. Ook hebben deze schepen een kleiner eiland.
Klein vliegkampschip?
De Amerikaanse marine heeft in 2022 tests gedaan om USS Tripoli in te zetten als lichte carrier.
Inzet
USS America vertrok in juli 2014 voor een twee maanden durende reis langs Zuid-Amerika. Het schip was nog niet in dienst gesteld, maar ging wel met mariniers en Ospreys op pad om te testen en andere marines te helpen. Het deed onder andere Chili, Peru, Colombia en Cuba aan.
In 2016 deed de America voor het eerst mee aan RIMPAC, de grootste marine-oefening ter wereld.
Interview met een aantal mannen van de Technische Dienst van de America.
