|
|
Orizzonteklasse torpedobootjagers (Italië)
Door: Jasper van Beek
Laatst aangepast: 07-11-2019
De twee Italiaanse torpedobootjagers, Andrea Doria en Caio Duilio, van de Orizzonteklasse vormen een klasse van luchtverdedigingsschepen. Frankrijk opereert met twee vrijwel identieke schepen. In tegenstelling tot de Franse marine spreken de Italianen wel over torpedobootjagers. De schepen zijn voortgekomen uit het Common New Generation Frigate programma, waar in het begin het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Italië aan meededen. De Italiaanse schepen zijn destijds aangeschaft ter vervanging van de destroyers van de Audaceklasse (Audace en Ardito) en hebben als voornaamste taak luchtverdediging.
ITS Andrea Doria. (Foto: Italiaanse marine)
Ontwikkeling
De Orizzonteklasse is het resultaat van het Common New Generation Frigate programma. Dit ontstond na het falen van het Nato Frigate Replacement programma begin jaren 90.
Zie voor het uitgebreide achtergrondverhaal het artikel over de Franse destroyers van de Horizonklasse.
Klik op de afbeelding voor een vergroting. De huidige generatie Westerse marineschepen stamt af van het NFR-90 project. (Illustratie: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Italië en Frankrijk gaan samen verder
Frankrijk ging door met het project samen met Italië. In september 2000 werd besloten om samen vier schepen te bouwen. Beide landen twee, terwijl in de plannen sprake was geweest van ieder vier.
De vier schepen van de Horizon- (Frankrijk) en de Orizzonteklasse (Italië) zijn ontwikkeld door Horizon SAS, een tijdelijke samenwerking tussen beide landen. Het consortium bestond uit Orrizonte Sistemi Navali (een joint venture tussen Fincantieri en Finmeccanica) en Armaris (DCN en Thales). Finmeccanica werd overigens in 2017 Leonardo.
Ondanks de samenwerking tussen de twee landen verschillende Franse en Italiaanse schepen toch van elkaar. Aan de buitenzijde is dat vooral te zien aan wat er op de hangar staat. Daar staat bij de Franse schepen een Elettronica NETTUNO 4100 ECM jammer. Op de Italiaanse schepen is er een hele opbouw, waar behalve dezelfde jammer ook een 76mm kanon staat, een satellietantenne en een electro-optische sensor. En zo zijn er meer zichtbare verschillen.
Bouw en proefvaart
Italië begon met de bouw van het eerste schip, de Andrea Doria op 19 juli 2002, op 14 oktober 2005 werd het schip te water gelaten. Op 22 december 2007 werd de Andrea Doria, in het plaatsje Riva Trigoso, in dienst gesteld.
Op 19 september 2003 werd begonnen met de bouw van de Caio Duilio, dat schip werd op 23 oktober 2007 te water gelaten en op 3 april 2009 in dienst gesteld.
In tegenstelling tot de Franse ondervonden de Italianen geen grote vertragingen bij de bouw van hun schepen. Echter, de Franse bouwden het eerste schip, en zijn mogelijke problemen bij de Italianen uiteraard voorkomen door de ervaringen die de Franse marine met de Forbin had, het eerste schip van de klasse, te delen.
De totale kosten van het project waren 2,16 miljard euro.
ITS Caio Duilio. (Foto: Italiaanse marine)
Voortstuwing
De schepen hebben een voortstuwing van het CODOG-type (combined diesel or gas) dat bestaat uit o.a. twee AVIO-GE LM 2500 gasturbines van elk 20,5 MW en twee SEMT Pielstick 12 PA6 STC 4.7 dieselmotoren. Onder de waterlijn zorgen twee vijfbladige schroeven voor daadwerkelijke vaart van het schip en wel tot maximaal 29 knopen (18 met diesels). Het platformmanagementsysteem is Frans en wel van DCN (nu Naval Group).
Wapensystemen
De Orizzonteklasse hebben als belangrijkste troef tegen luchtdoelen hun Aster 15 en Aster 30-raketten. De Aster 15 raketten zijn voor de korte afstand (1,7 - 30 kilometer) en de Aster 30 voor de langere afstanden vanaf 3 kilometer tot 120 kilometer. Deze raketten staan op de bak in het A-50 SYLVER vertical launch system. Er zijn 48 cellen en er is ruimte voor nog 16 extra cellen.
Een nadeel van de SYLVER lanceerinrichting is dat er geen raketten als 'quadpack' (4 raketten in 1 canister) geladen kunnen worden, zoals in de Amerikaanse Mk 41 VLS. Omdat dit met de Aster 15 en Aster 30 niet mogelijk is, is 48 dus het maximale aantal missiles dat meegenomen kan worden. Een andere beperking van de A-50 SYLVER VLS is dat het niet geschikt is voor andere missiles zoals bijvoorbeeld de Amerikaanse Tomahawk tegen landdoelen.
Op de Italiaanse schepen geen Exocets, maar acht Teseo Mk2/A antischipkruisvluchtwapens. Dit zijn van oorsprong Frans-Italiaanse missiles (ontworpen door Oto Melara en Matra), die tegenwoordig door het Frans-Britse MBDA worden gebouwd. Ze zijn gebaseerd op de Otomoat uit 2007. De Teseo Mk2/A van de Orizzonteklasse is echter van een nieuwe generatie en werd in 2007 in gebruik genomen. Deze missiles zijn geschikt voor over the horizon targeting, met behulp van een extern platform. Verder kunnen ze doelen die ze missen nog een keer aanvallen, ontwijkende manoeuvres maken in het laatste deel van de vlucht, dicht bij land worden ingezet en dankzij GPS kan het ook landdoelen aanvallen. Het bereik van de missiles is 200 kilometer of meer, de snelheid is hoog subsoon. De Teseo's bevinden zich, net als op Nederlandse fregatten, in de midscheeps.
Uiteraard hebben de schepen ook de beschikking over een kanon, sterker nog, de Orizzonteklasse heeft niet één maar twee kanons op de bak staan, en één op de hangaar. Dit zijn 76mm OTO MELARA super rapid kanons. Echter zit er een groot verschil in deze kanons vergeleken de Franse. De Italiaanse schepen beschikken namelijk over een Davide/Strales systeem, waarmee ze geleide projectielen af kunnen schieten en op veel grotere afstanden doelen kunnen bestoken (en ook nog preciezer). Ook staan er twee 20mm machinegeweren op de bak, die van afstand ingezet kunnen worden, de bak is namelijk niet voorzien van een hekwerk. Verder hebben de schepen twee lanceerinrichtingen voor MU-90 torpedo's en ruimte voor 24 torpedo's. Het voornaamste wapen tegen onderzeeboten zou uiteraard de boordhelikopter zijn, dus een NH-90. Maar ook een Merlin helikopter kan er oplanden.
Sensoren
De schepen hebben de beschikking over een veelvoud aan sensoren. Met als belangrijkste de EMPAR en de S1850M lange afstandsradar. De EMPAR is een passive electronically scanning array. Deze radar roteert 60 keer per minuut en kan tot 300 doelen tegelijk volgen en 16 doelen tegelijk aanwijzen om aan te vallen. De S1850M, een variant van de Nederlandse SMART-L radar, kan 1.000 doelen op een afstand van 400 kilometer tegelijk volgen.
Ook hebben de schepen een boegsonar, namelijk de Thales UMS 4110 CL. Voor de steeds belangrijker wordende elektronische oorlogsvoering beschikken de schepen over een electronic warfare suite van SIGENT en duidelijk zichtbaar op de hangar van het schip de Elettronica Spa 4100 Nettuno.
In tegenstelling tot de Franse schepen zijn er electro-optische sensoren aanwezig, dit om voorwerpen dichtbij het wateroppervlak snel en duidelijk te detecteren en te identificeren. Ook beschikken deze schepen over zogenaamde 'decoys' tegen torpedo's die ingezet kunnen worden, deze zullen in het water geluidssignalen zenden. Ook een lage frequentie sleepsonar is aanwezig.
Met, heel zeldzaam tegenwoordig, een salvo.
Inzet
Op 5 mei 2009, de Andrea Doria had de proefvaarten afgerond en de Caio Cuilio was er net aan begonnen, kwamen de twee Franse schepen van de Horizonklasse en de twee Italiaanse schepen samen op de rede van La Spezia. Deze oefening bracht de gehele Horizon/Orizzonte klasse bij elkaar.
In februari 2011 maakte de Caio Duilio haar internationale debuut tijdens de NAVO oefening 'Proud Manta'. Hier werd samengewerkt met schepen, onderzeeboten en vliegtuigen uit negen verschillende landen.
De Andrea Doria werd tijdens de aanvallen op Libië door o.a. Franse en Italiaanse eenheden, in maart 2011, ingezet nabij Sicilië om eenheden en het land te beschermen tegen aanvallen met vliegtuigen of raketten vanuit Libië.
In juni 2011 werd de Andrea Doria het vlaggenschip van het permanente NAVO-eskader SNMG1. Het eskader koerste naar de Indische Oceaan en de Golf van Aden om, in het kader van NAVO-operatie Ocean Shield, piraterij te bestrijden. In september werd de Merlin boordhelikopter van de Andrea Doria tijdens een vlucht beschoten door piraten. De helikopter raakte beschadigd, maar wist terug te keren naar het schip. Op 21 september 2011 wist de Andrea Doria 26 bemanningsleden van het Cypriotische vrachtschip Pacific Express te redden, dat was aangevallen door piraten. Op de 22e november kwam de Andrea Doria kort in een vuurgevecht met piraten.
Begin 2013 maakte de Caio Duilio deel uit van een Frans-Italiaanse taakgroep met aan het hoofd het Italiaanse vliegkampscig Cavour. De taakgroep opereerde in het oosten van de Middellandse Zee.
In september 2013 voer de Andrea Doria richting Syrië, vooruitlopend op de Amerikaanse interventie aldaar en ter bescherming van de UNIFIL-strijdmacht. In oktober werd het schip zelf deel van UNIFIL.
Op 22 juli 2014 vertrok de Andrea Doria nogmaals van 'Stazione Navale Mar Grande, Taranto', om als vlaggenschip deel te gaan nemen aan operatie Atalanta in de Indische Oceaan.
In de haven van Djibouti werd het stokje overgenomen door de Italiaanse schout-bij-nacht Guido Rando van de Duitse schout-bij-nacht Jürgen Mühlen.
Dit was de derde keer sinds december 2008 dat de Italiaanse marine de leiding kreeg over deze missie. Onder het bevel van schout-bij-nacht Guido Rando vielen verder ook twee Spaanse fregatten, een Nederlands fregat, een Duits fregat en een Duitse tanker.
Genua werd in oktober 2014 getroffen door een natuurramp, de Caio Duilio werd daarop ingezet om hulp te verlenen.
In september 2015 nam de Caio Duilio deel aan Operation Safe Sea, de Italiaanse operatie ter bescherming van schepen en boorplatformen tegen terroristen. Aanleiding was de escalatie van de crisis in Libië en de toenemende migratie.
Tijdens Joint Warrior 2 van 2015 en de At Sea Demonstration (oefening tegen ballistische raketten) was het de Andrea Doria die de eerste Aster 30 raket lanceerde door een Italiaanse eenheid in het buitenland.
Op 6 november 2019 voer de Caio Duilio in de Golf van Napels en was het bezig met oefeningen met de Merlinhelikopter toen de heli aan dek crashte. Er waren geen gewonden.
| Nummer |
Naam |
In dienst |
| D553 |
Andrea Doria |
2010 |
| D554 |
Ciao Duilio |
2011 |
|
| Afmetingen |
152,87 x 20,3 x 7,5 |
| Max. waterverplaatsing |
7.050 ton |
| Max. snelheid |
29 knopen |
| Bemanning |
194 (met ruimte voor 32 opstappers) |
| Voortstuwing |
CODOG, 2x General Electric/ Avio LM2500 gas turbines, 2x SEMT Pielstick dieselmotoren
|
| Wapensystemen |
Aster 15 missiles tegen luchtdoelen
Aster 30 missiles tegen luchtdoelen
8x Teseo Mk2/A antischipkruisvluchtwapens
26x MU90 impact torpedo's
3x OTO Melara 76 mm Super Rapid kanons
4x 20mm modèle F2 machinegeweren
|
| Helikopters/ vliegtuigen |
1 NH90 helikopter
of 1 AW101 Merlin helikopter
|
Sinds 13 augustus 2001
|
