Het programma ter vervanging van de Australische Collinsklasse-onderzeeboten, een samenwerking tussen de VS, Groot-Brittannië en Australië, ligt volgens de Australische minister van Defensie op schema. Minister Richard Marles maakte bekend dat begin volgend jaar een advies zal verschijnen over het te kiezen onderzeebootontwerp.
De Astuteklasse zal bestaan uit zeven onderzeeboten, waarvan de eerste in 2010 in dienst werd gesteld en de laatste in 2026. HMS Anson is de vijfde boot. Hier te zien in mei 2021, vier maanden voor indienststelling. (Foto: Britse marine)
Vorige week was het een jaar geleden dat Australië het contract met het Franse Naval Group voor de bouw van nieuwe onderzeeboten verscheurde. Jarenlang was gewerkt aan dieselelektrische vervangers van de Collinsklasse toen op een ochtend (lokale tijd) de Fransen aan de kant werden gezet, in ruil voor een samenwerking met de Verenigde Staten en Groot-Brittannië onder de noemer AUKUS. Australië wilde met de oude bondgenoten nucleaire onderzeeboten bouwen.
Complexe route
Nucleaire onderzeeboten zijn een logische keuze voor een land met de afmetingen van Australië en het uitgestrekte operatiegebied. Ter illustratie: de dieselelektrische Collinsklasse onderzeeboot doet ongeveer elf dagen om van de onderzeebootbasis in Perth naar de marinebasis in Brisbane te varen. In zo'n twee weken kan een dieselelektrische sub (een SSK) van Perth in de Zuid-Chinese Zee zijn. Met een kruissnelheid van ruim 20 knopen heeft een nucleaire onderzeeboot slechts de helft van de tijd nodig.
Toch is de AUKUS-route niet de makkelijkste. Australië heeft nooit nucleaire onderzeeboten gehad, een nucleaire industrie is in Australië bij wet verboden, de Britten en de Amerikanen hebben nooit eerder nucleaire onderzeeboten geëxporteerd en het programma moet van voor af aan beginnen. En dat terwijl er veel haast is. De Collinsklasse (slechts iets jonger dan de Walrusklasse) wordt weliswaar gemoderniseerd, maar zal niet nog decennia mee kunnen gaan. Daar komt bij dat de veiligheidssituatie in Azië verslechtert: zie alleen al de situatie rond Taiwan.
Voor de komst van de nieuwe nucleaire onderzeeboten zal de Australische onderzeedienst nog geduld moeten hebben. Volgens het Australische ministerie van Defensie wordt in het volgende decennium de overstap naar nucleaire boten gemaakt, al zegt dat nog niet zoveel over wanneer de nieuwe boten in dienst worden gesteld. Sommige experts verwachten de boten pas over twintig jaar.
AUKUS is een complex programma en de zorgen rond dit programma groeien. Een van de directeuren van de denktank Lowy Institute zei vorige week tegen de Guardian dat er een mogelijkheid is dat de AUKUS-onderzeeboten er nooit zullen komen.
Ontwerpkeuze
De Australische minister van Defensie Richard Marles liet vorige week echter tijdens een persbriefing weten dat het programma vorm krijgt en op schema ligt. Veel informatie is er nog niet. Marles zei dat in maart volgend jaar een advies wordt uitgebracht aan de regering over een ontwerp. Een uniek Australisch ontwerp zal het niet worden, zei de minister, die sprak over een "wees-klasse" verwijzend naar zo'n ontwerp. Daarmee sloot hij de minst waarschijnlijke optie uit, omdat het ontwerp hoe dan ook gebaseerd zal zijn op een Britse of Amerikaanse onderzeeboot. "Vanzelfsprekend is het wenselijk dat de onderzeeboot waarmee wij opereren, ook gebruikt wordt door een ander land", voegde Marles er aan toe.
Momenteel klinken de Britse Astuteklasse en de Amerikaanse Virginiaklasse onderzeeboten als de meest logische 'moederontwerpen', maar dat zijn ontwerpen van jaren terug. Een andere optie is dat de Australiërs meeliften met een nog te bouwen klasse. (Terwijl de laatste Astuteklasse nog gebouwd moet worden, zijn in 2021 al 350 ontwerpers en ingenieurs aan de opvolger van de Astute begonnen.)
Om al wel bekend te raken met de nucleaire boten wordt Australisch onderzeebootpersoneel toegelaten tot opleidingen voor nucleaire boten in de VS en Groot-Brittannië. Ook zullen Australiërs zich voegen bij Britse onderzeebootbemanningen aan boord van Astuteklasse boten.
Help je Marineschepen.nl?
Met jouw donatie kan Marineschepen.nl -onafhankelijk- nieuws- en achtergronden blijven publiceren.
Of scan deze QR-code met je telefoon.
Meer info over donaties aan Marineschepen.nl lees je op de donatiepagina.
Tijdelijk en alternatief
Doordat het nog lang zal duren voor de eerste Australische nucleaire onderzeeboot inzetbaar is, wordt in Australische media ook een interim-oplossing als optie genoemd. Het zou dan gaan om een dieselelektrische boot, die op relatief korte termijn de Collins kan vervangen terwijl het nucleaire programma doorgaat. Howel door het Zweedse Saab (bouwer van de Collins) met interesse naar het Australische dossier wordt gekeken, lijkt op het interim-vlak nog geen concrete stappen te zijn gezet.
Ondertussen zijn sinds de nieuwe Australische regering zitting heeft genomen de banden met Frankrijk weer aangehaald. De Franse president Emmanuel Macron zou in juli Australië het voortzetten van de ontwikkeling van vier onderzeeboten door Naval Group hebben voorgesteld.
