De Nederlandse scheepswerf Damen is met de Duitse partner Blohm + Voss doorgedrongen tot de laatste twee consortia in de aanbesteding voor de bouw van zes Duitse fregatten. Vorige week viel de Duitse combinatie TKMS - Lürssen af. Een Brits-Duitse combinatie vormt nu nog de enige overgebleven concurrent. De kosten van de schepen, genaamd MKS 180, worden geraamd op 4 miljard euro.
Een voorbeeld van het MKS 180. (Bron: Duitse marine)
Drie consortia waren sinds 2016 in de race in één van de eerste aanbestedingen van marineschepen in Europa. Behalve de Nederlands-Duitse combinatie en het afgevallen Duitse consortium, is er nog de tandem BAE Systems - Naval Yards Kiel. Zij zouden een aangepast Type 26 fregat hebben voorgesteld. TKMS en Lürssen hebben een aangepaste F125 voorgesteld, het voorstel van Damen is niet bekend.
Favorieten
Lang werden TKMS en Lürssen gezien als favorieten in de MKS 180 aanbesteding. TKMS is bouwer van de K130 korvetten (Braunschweigklasse), de F125 fregatten (Baden-Württembergklasse) komen voort uit de samenwerking tussen TKMS en Lürssen. De verwachte vervolgorder zit er dus niet in. Waarom TKMS en Lürssen afgelopen week afvielen wil het Duitse ministerie van Defensie nog niet bekend maken. Zeker is wel dat de ervaringen van de Duitse marine met zowel de korvetten als de fregatten niet erg best zijn.
Zowel de korvetten als de fregatten kampten met ernstige technische problemen, de fregatten werden door de marine onlangs zelfs teruggestuurd naar de werf. Daarnaast zijn alle Duitse onderzeeboten -gebouwd door TKMS- al maanden uit de vaart vanwege technische problemen.
Toch bracht de keuze afgelopen week een grote schok met zich mee, want het gaat al langer niet goed met de Duitse marinebouw en TKMS in het bijzonder. Duitse media vragen zich nu bijvoorbeeld af of de werf in Emden nog kan blijven bestaan.
Helemaal zonder opdracht zal de Duitse marinebouw overigens niet komen te zitten. De fregatten zullen hoe dan ook in Duitsland worden gebouwd. Blohm + Voss en Naval Yards Kiel zijn immers nog in de race. Naval Yards en BAE Systems willen de schepen in Kiel bouwen. Blohm + Voss, bouwer van de bekende MEKO-fregatten, zal bij winst de schepen bouwen in Hamburg. Omdat Blohm + Voss in bezit is van Lürssen, heeft ook die werf de race niet helemaal verloren.
MKS 180: een lichte kruiser
Het MKS 180 is een groot schip. In 2011 was het op papier nog een korvet, inmiddels is het uitgegroeid tot een enorm fregat van waarschijnlijk 8.000 ton waterverplaatsing. Dat is veel meer dan de huidige Nederlandse LCF'en en drie keer groter dan het huidige M-fregat. In maximale afmeting zelfs iets kleiner dan de Amerikaanse Ticonderogaklasse kruisers (!). Dat was ook de reden waarom Nederland rond 2015 het MKS 180 afschreef als vervanger van het M-fregat.
De MKS 180 moet een alleskunner zijn: van anti-piraterij en humanitaire hulpverlening tot het beschermen van een eskader tegen vliegtuigen en onderzeeboten. Voor het bestoken van landdoelen moet er een 127mm kanon op komen en er moeten voorzieningen zijn om speciale eenheden aan land te kunnen zetten. Om dit mogelijk te maken moet het schip voorzien zijn van modules, zodat het fregat per opdracht aangepast kan worden.
Opvallend is dat het MKS 180 schepen moet gaan beschermen met (de nieuwe) ESSM Block 2 raketten en voor dit enorme schip met kruiser-afmetingen niet eens plannen zijn voor SM-2 (laat staan SM-3, of SM-6) raketten tegen luchtdoelen op grotere afstanden. Daarnaast wordt gesproken over "zwei vertikalen Startanlagen Typ VLS Mk 41", twee verticale lanceerinrichtingen van de Mk 41 zou dus 16 cellen inhouden; zeer beperkt voor een dergelijk groot schip.
Aanvankelijk was het plan om vier fregatten te bouwen met een optie op nog eens twee, maar in februari 2017 besloot de minister van Defensie om direct zes schepen te bestellen. Het contract zou oorspronkelijk eind 2017 getekend moeten worden, maar het project is flink vertraagd.
In 2020 moet de bouw van start gaan, in 2023 moet het eerste schip worden opgeleverd.
