Bij een oefening in de Golf van Oman, ten oosten van de Straat van Hormuz, is de Iraanse patrouilleboot Konarak (Hendijanklasse) geraakt door een raket van het Iraanse fregat Jamaran (Moudgeklasse). De Jamaran had op een oefendoel had gevuurd. Bij het ongeluk is volgens officiële berichten een persoon om het leven gekomen, vijftien anderen raakten gewond. Het getroffen schip was in de jaren '80 gebouwd door de scheepswerf K. Damen.
De Konarak. Op het achterdek zijn lanceerinrichtingen van antischipkruisvluchtwapens te zien. (Foto: Iraanse marine)
Het drama had gisteravond Nederlandse tijd plaats. Op dat moment was het Nederlandse fregat Zr.Ms. De Ruyter, dat al enkele maanden in onder andere de Golf van Oman patrouilleert, niet in de buurt. het LCF was op dat moment in de Perzische Golf.
De Iraanse marine (niet te verwarren met de andere Iraanse marine: de Islamitische Revolutionaire Garde Marine) was zondag aan het oefenen nabij havenstad Jask. Het fregat Jamaran lanceerde vermoedelijk een Noor antischipkruisvluchtwapen op een oefendoel. De Konarak was ter plaatse om de oefening te ondersteunen en zou naar verluidt te dicht bij het doel hebben gevaren (er wordt ook gesuggereerd dat het fregat te vroeg lanceerde), waarna de aanstormende raket de Konarak als doel koos.
Volgens de eerste berichten zou de Konarak zijn gezonken. Uit beelden die via sociale media worden gedeeld, valt op te maken dat de bovenbouw vrijwel volledig verwoest is, maar nog wel naar de haven gesleept kon worden.
De 47-meter lange Konarak zou normaliter twintig bemanningsleden hebben. Aanvankelijk werden vijftien gewonden en één dode gemeld door het Iraanse staatspersbureau. Later werd duidelijk dat negentien personen zijn omgekomen.
#BREAKING: Video leaked now is showing how badly the Konarak General Purpose Tender of #Iran Navy is damaged after being hit by a C-802 Noor anti-ship missile fired from Jamaran Mourdge-Class frigate during an exercise of #Iranian Navy in #Oman Sea last night. 19 dead 15 injured https://t.co/IFKnelZE9Gpic.twitter.com/5n3nnwknl8
More Leaked Image:#Konarak General Purpose Tender of Iran Navy not sunken but it is heavily damaged after it was hit by a C-802 Noor anti-ship missile fired from the Jamaran Moudge-Class Frigate of #Iran Navy in #Oman Sea Last night. https://t.co/mONJpWWCSHpic.twitter.com/zzOR9wmRsR
Noor
De Noor is een Iraans kopie van de Chinese C-802. Deze wapens hebben een maximaal bereik van 170 km. Zij zijn fire and forget wapens, dus zij worden richting een doel op grote afstand gelanceerd waarna zij zij op het vooraf ingstelde moment de radar bij zetten. Het wapen selecteert dan een doel. Bij dergelijke oefeningen wordt binnen de NAVO een grote veiligheidsmarge ingebouwd en wordt een groot gebied rond het doel vrijgehouden van scheepvaartverkeer, zodat de radars van deze kruisvluchtwapens zich niet per ongeluk op een ander schip dan het doel richten.
De Jamaran, een van de Moudgeklasse fregatten. Deze in Iran gebouwde schepen zijn vrij recent aan de vloot toegevoegd. (Foto: Iraanse marine)
Moderne anti-schipkruisvluchtwapens zijn de afgelopen jaren steeds 'slimmer' geworden. Voor vertrek kunnen steeds meer filters en selectiecriteria worden toegevoegd. Dat kan mede dankzij betere computers in het wapen, maar ook betere sensoren zoals de infraroodsensor van Naval Strike Missile of de nieuwe radar van de Exocet. Dankzij deze verbeteringen wordt de kans verkleind dat de raket zelfstandig het verkeerde doel kiest.
Juist in drukke zeegebieden, zoals de Straat van Hormuz en de Perizische Golf, zijn dergelijke selectiemogelijkheden erg belangrijk. Het incident levert inlichtingendiensten mogelijk nieuwe informatie op over de capaciteiten van de Noor. De afgevuurde Noor kon het oefendoel in ieder geval niet onderscheiden van de Konarak.
Konarak, ontworpen te Boven-Hardinxveld
De Konarak was een van de tien tot twaalf schepen van de Hendijanklasse (ook wel Bakhtaranklasse of MIG-S-4700) en werd in 1988 gebouwd. De schepen werden ontworpen en deels gebouwd door de werf K. Damen te Boven-Hardinxveld. Scheepswerf K. Damen was overigens een andere werf dan de werf Damen Shipyards, van neef Kommer Damen. K. Damen ging in 2007 failliet en werd overgenomen door Concordia, vervolgens in 2017 door Damen Shipyards en heet nu Concordia Damen.
Een contract van tien schepen van de Hadijanklasse werd in de jaren '80 getekend. Zes schepen, waaronder waarschijnlijk de Konarak, werden gebouwd door K. Damen, de rest werd in pakketten naar Iran gestuurd. Destijds werden Kamervragen gesteld over de levering van de schepen aan Iran dat in oorlog was met Irak. Maar omdat de schepen, bedoeld voor het Iraanse ministerie van Defensie, bevoorradingsschepen waren, oordeelde het ministerie van Economische Zaken na bestudering van de bouwtekeningen dat een exportvergunning niet nodig was. In 1985 had K. Damen ook een sleepboot en watertanker aan de Iraanse marine geleverd.
De schepen van de Hadijanklasse worden ingezet als ondersteuningsvaartuigen, maar hebben veel meer taken waaronder logistieke taken, en sinds kort ook taken hoog in het geweldspectrum. Veel van deze schepen van Hendijanklasse, waaronder dus de Konarak, zijn namelijk door de Iraanse marine recent zwaar bewapend, en voorzien van antischipkruisvluchtwapens. De schepen hebben geen wapens tegen raketten en antischipkruisvluchtwapens. De Konarak was dus bij voorbaat kansloos tegen de inkomende Noor.
