Zr.Ms. Walrus zal in 2023 uit dienst worden gesteld. Dat zei Groepscommandant KTZ Jeroen van Zanten afgelopen maandag tijdens een persbriefing over oude en nieuwe onderzeeboten in Den Helder. De Onderzeedienst zal de komende jaren teruggaan van vier naar twee onderzeeboten vanwege de hoge leeftijd van de boten. Vandaag is echter ook een belangrijke stap gezet voor de vervanging van de boten.
Zr.Ms. Walrus in 2016 nabij Schotland. Aan de Walrus werd als eerste begonnen met de bouw, de kiel werd in 1979 gelegd. Die boot zou ook als eerste in dienst komen (vandaar Walrusklasse), maar door een hevige brand tijdens de bouw, werd de Zeeleeuw de eerste boot. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Dat de Onderzeedienst tijdelijk terug zal gaan van vier naar twee boten was eerder dit jaar bekend geworden.
Onderdelen van de twee boten die uit dienst gaan, zijn nodig om de andere twee in de vaart te houden. Sinds 21 februari 2019 is Zr.Ms. Zeeleeuw de oudste Nederlandse onderzeeboot in actieve dienst ooit. Zr.Ms. Walrus is sinds 21 januari 2021 de op één na oudste boot. De Walrus, in dienst gesteld in 1992, gaat dus na 31 jaar met pensioen.
Momenteel zijn, los van de personeelstekorten bij de Onderzeedienst, twee onderzeeboten inzetbaar: Zr.Ms. Zeeleeuw en Zr.Ms. Dolfijn. De jongste boot, Zr.Ms. Bruinvis, ondergaat het instandhoudingsprogramma Walrusklasse (IPW) en krijgt net als de Zeeleeuw en Dolfijn onder andere een nieuwe commandocentrale en een optronische mast. De Walrus ligt al een tijdje op het droge en is niet gemoderniseerd. Die modernisering voor de Walrus zal ook niet komen. "De Walrus verwachten we in de loop van volgend jaar uit dienst te stellen", zei Van Zanten.
Daarna volgt vrijwel zeker de Zeeleeuw, al houdt de Onderzeedienst een slag om de arm. Wanneer de Zeeleeuw de dienst uit gaat, is niet bekend. "Wanneer de tweede boot uit dienst gaat is onder andere afhankelijk van wanneer de nieuwe boten van de werf komen", zei Van Zanten. "Dat betekent dat ook de datum van uitdienststelling van de Zeeleeuw niet vaststaat. We gaan er van uit dat we een aantal jaar nog zullen doorvaren met drie boten."
Dat de Onderzeedienst tijdelijk terug moet naar twee boten is "vervelend" zo legde Van Zanten uit. Met vier onderzeeboten kan de Onderzeedienst altijd twee boten inzetbaar hebben, dat kan straks dus niet meer. Weliswaar zullen Nederlandse onderzeeboten inzetbaar zijn voor de Commandant der Strijdkrachten en de NAVO, maar korter. "De NAVO heeft al tekort aan capaciteit, maar voor ons de enige manier om te blijven varen en operationeel relevant te blijven."
Wanneer de laatste Walrusklasse onderzeeboot uit dienst zal gaan is uiteraard nog niet bekend, maar bij de Onderzeedienst wordt rekening gehouden met doorvaren tot 2035. Dat is fors langer dan gepland en waar de boten voor zijn ontworpen, maar de kwaliteit van de onderzeeboten staat dat volgens de marine toe.
Van twee naar vier
De instroom van de nieuwe onderzeeboten is niet eenvoudig, zeker omdat de Onderzeedienst op personeelsgebied niet ruim in het jasje zit en straks weer moet groeien. Ook de technologische sprong die gemaakt moet worden vergt het nodige; personeel zal voor twee sterk verschillende boten moeten worden opgeleid. Verder moeten de 'trainer' (simulator) voor de operationele kant en de trainer waar de technici worden opgeleid, worden vervangen. Tegelijkertijd wordt het torpedowerkschip Zr.Ms. Mercuur vervangen en ook het gebouw van de Onderzeedienst, dat stamt uit de jaren '70, zal worden vernieuwd.
Cruciaal voor de Onderzeedienst is wanneer de tweede onderzeeboot opgeleverd wordt, zo legde projectleider vervanging Walrusklasse KTZ Danny van den Bosch uit, want dat zal het moment van feitelijke overstap betekenen. Daarna gaat de onderzeese organisatie groeien naar vier (nieuwe) boten.
Offerteaanvraag
Welke vier boten dat zullen zijn, is nog onbekend. Dat moet volgend jaar duidelijk worden. Een belangrijke stap is vandaag gezet met het verzenden van de offerteaanvragen. Vandaag zijn deze (digitale) documenten opgehaald en per koerier bezorgd bij de drie werven: Naval Group, Saab Kockums en tkMS. Zij zullen in de loop van 2023 hun offertes gaan insturen.
