Het Zweedse defensiebedrijf Saab gaat de voorlopige uitkomst van het onderzeebootdossier niet aanvechten in de rechtzaal. Dat blijkt uit een verklaring van Saab en Damen. De bedrijven vinden dat de voorlopige keuze "beoordeeld moeten worden in het parlement, waar deze politieke discussie thuishoort".
De op de beurs getoonde onderzeeboot heeft de verhoudingen die het meest overeenkomen met de 80 meter lange A26 Oceanic Extended Range. (Beeld: Saab en Damen)
Op 15 maart werd in Den Helder het voorlopige gunningsbesluit bekendgemaakt door Defensie: het Franse Naval Group mag de nieuwe onderzeeboten voor de Nederlandse marine gaan bouwen. Vandaag verloopt de bezwaartermijn; de verliezende werven hebben tot en met vandaag de tijd om bezwaar in te dienen. Saab ziet daar dus van af.
Dat betekent niet dat Saab zich kan vinden in het besluit, zo valt te lezen in de verklaring: "Na evaluatie blijkt dat Saab-Damen veruit de beste boot heeft aangeboden, met veruit de meeste direct onderzeeboot gerelateerde Nederlandse industriële participatie. De eindscore is echter onevenredig beïnvloed door een erg lage prijs, die ver onder het realistische prijsniveau ligt voor private defensiebedrijven."
Wat de prijsverschillen precies waren, is formeel niet bekend, maar volgens een artikel in EW lag de prijs van de Franse boten 1,5 miljard euro lager dan het projectbudget.
"Dit betekent dat niet de kwaliteit van de onderzeeboten, de impact op de Nederlandse economie en het behoud van kennis binnen de maritieme sector de doorslag hebben gegeven, maar vooral de lage prijs. Het beoordelingsproces lijkt hierop ook nog eens te zijn geoptimaliseerd1."
Saab en Damen hebben hun hoop gevestigd op de Tweede Kamer, dat naar verwachting in juni over de D-brief zal debatteren: "Wij vertrouwen erop dat de discussie rond de voorlopige gunning de komende weken wel in het parlement wordt gevoerd. De Kamerleden kunnen dan alle overwegingen scherp onder de loep nemen."
Update 13-04: tkMS naar rechter
tkMS heeft besloten om wel naar de rechter te stappen. Het bedrijf wilde daar gisteren nog geen uitspraken over doen, vanochtend meldde de Telegraaf dat de Duitse werf dus juridische stappen onderneemt. Andere media meldden dat Defensie dit ook heeft bevestigd.
Een belangrijk kritiekpunt van de Duitse scheepsbouwer is dat Defensie is afgeweken van de plannen voor een MOTS evolved-onderzeeboot. Zoals Rob de Jong, voorzitter van de Onderzeebootraad, in januari 2020 zei: "Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling dat deze onderzeeboot ontwikkeld gaat worden. Het is een bestaande military off the shelf onderzeeboot waar aanpassingen op gedaan worden. En aanpassingen zijn iets anders, minder ingrijpend dan ontwikkelingen".
Rob de Jong, voorzitter van de Onderzeebootraad, over MOTS.
Wat nu precies wel of niet een 'aangepaste onderzeeboot van de plank' staat niet vast. Maar in de ogen van tkMS is de winnende onderzeeboot dat duidelijk niet. De Blacksword van Naval Group is volgens de Duitse onderzeebootbouwers een onderzeeboot op maat. Deze onderzeeboot wijkt immers op veel punten af van de nucleaire Barracuda van de Franse marine: de voortstuwing, diameter, lengte, wapensystemen, torpedobuizen, Combat Management Systeem, etc. Sommige zaken moeten helemaal nieuw ontwikkeld worden, zoals de hoofdelektromotor Er moet in ieder geval nog veel ontworpen worden.
Doordat Defensie steeds over MOTS evolved sprak, heeft tkMS volgens een medewerker, er voor gekozen om met het ontwerp voor Nederland zo dicht mogelijk bij het ontwerp van de Type 212CD te blijven. Deze onderzeeboot heeft wel dezelfde voortstuwing, diameter en Combat Management Systeem. Het ontwerp voor Nederland is wel langer, heeft meer en andere wapensystemen en meer accommodatie, omdat de 21CD niet voldeed aan de Nederlandse eisen.
Auteur: Jaime Karremann Jaime is oprichter van Marineschepen.nl en heeft meer dan 1.500 artikelen geschreven over uiteenlopende marine-onderwerpen. In 2017 gaf hij zijn non-fictieboek In het diepste geheim uit en later onderzeebootthriller Orka. Voor Jaime fulltime met deze site aan de slag ging, werkte hij ruim 12 jaar bij de marine, waarvan het grootste deel in een burgerfunctie. Jaime studeerde Communicatie in Groningen.
