Vorig jaar presenteerde Sea Naval Solutions zich plotseling als een van de deelnemers aan het programma voor de vervanging van de Belgische en Nederlandse mijnenjagers. Afgelopen donderdag gaf het Belgisch-Franse team tekst en uitleg over de plannen. Centraal in die plannen staat de grootste scheepswerf van België EDR.
Model van het moederschip dat door Sea Naval Solutions is voorgesteld, ontworpen door Chantiers de l'Atlantique. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Veertig jaar geleden verdween de kennis van nieuwbouw van marineschepen uit België. De marineschepen die daarna toegevoegd werden aan de Belgische marine waren schepen uit Frankrijk en Nederland. Er is een kans dat nieuwbouw deels terugkomt in België want de combinatie Damen en Imtech biedt dat aan, maar ook Sea Naval Solutions.
Laatst genoemde bestaat uit Thales Belgium, Chantiers de l'Atlantique en Socarenam (beide Frankrijk), en het Antwerpse Engine Deck Repair (EDR).
In het havenhuis van Antwerpen, niet toevallig op steenworp afstand van het terrein van EDR, presenteerde Sea Naval Solutions de plannen ten overstaan van de Belgische en Nederlandse pers. Niet alleen details van het voorstel werden gedeeld, ook bleek de enorme ambitie van EDR om op hun terrein de twaalf mijnenbestrijdingsvaartuigen af te bouwen en zich daarna te vestigen als internationale speler op gebied van dit soort schepen.
Het overzicht van moederschip met toolbox. (Beeld: Sea Naval Solutions)
Frans ontwerp, Nederlandse radar, Zweedse drones
Om zover te komen heeft EDR kennis uit het buitenland nodig. Dat krijgt het van de scheepsbouwer Chantiers de l'Atlantique (voorheen STX) dat vooral bekend is van de bouw van grote cruiseschepen, maar ook van helikoptercarriers en fregatten. Dit bedrijf is ook hoofdaannemer van Sea Naval Solutions.
Ontwerpers van Chantiers de l'Atlantique ontwierpen het moederschip. Het is een volledig nieuw ontwerp, waarbij wel gebruik is gemaakt van kennis van LHD's, fregatten en kleinere schepen.
Het schip is 91 meter lang, heeft een waterverplaatsing van ongeveer 3.000 ton en haalt met een dieselelektrische voortstuwing 16 knopen. Aan boord is ruimte voor 63 personen, de bewapening bestaat uit een 30mm kanon van FN Herstal.
Er is een opvallend verschil met de eerste illustraties van het moederschip, dat kwam een jaar geleden in de media. Nu is de fictieve radar vervangen door een dome. Donderdag werd bevestigd dat het inderdaad de NS50 radar uit Hengelo is die op het schip zal komen. Deze radar presenteerde Thales in oktober. Een andere sensor van Thales is de Mirador, deze staat momenteel op de LCF'en.
Waar Sea Naval Solutions de afgelopen tijd veel aan heeft gewerkt, bevindt zich aan de achterzijde, namelijk de Launch and Recovery System (LARS) van de onbemande vaartuigen. Het systeem wordt momenteel nog getest, maar is volgens de aanbieders beter dan een haak, omdat er geen bemanning aan boord is om de haak in te klikken (zoals nu bijvoorbeeld bij RHIB's gebeurt).
Met de LARS worden de Unmanned Surface Vessels (USV's) te water gelaten. Deze 12 meter lange autonome USV's zijn van Thales en kunnen diverse drones meenemen die ze in het mijnengebied in het water laten glijden. Er zijn twee USV's aan boord, deze kunnen met ieder een gesleepte sonar door een mijnengebied. Doordat er van meerdere sonars tegelijk gebruik wordt gemaakt, kunnen zij een 3D beeld samenstellen. De detectie en classificatie van mijnen gebeurt geheel automatisch.
De door Sea Naval Solutions voorgestelde onderwaterdrones zijn van Thales en Saab. Ook de onbemande helikopter is van Saab.
Het Combat Management Systeem (CMS), dat er voor zorgt dat men in de commandocentrale een beeld krijgt van de omgeving, de wapens en drones kan inzetten, is gebaseerd op Tacticos. Dit CMS dat ontwikkeld is in Hengelo, is volgens Thales het enige volledige pakket op de markt voor mijnenbestrijding.
Het rood gekleurde deel van het schip wil Sea Naval Solutions in Antwerpen bouwen en installeren, de rest in Frankrijk bij Socarenam. (Beeld: Sea Naval Solutions)
Bouw in Frankrijk en België
Waar is Socarenam in dit verhaal? De bouwer van de twee nieuwste Belgische marineschepen, de patrouillevaartuigen Pollux en Castor. Socarenam is door EDR en Chantiers de l'Atlantique bij dit project gehaald om de twaalf rompen te bouwen. Zij kunnen dat snel en hebben de ruimte en ervaring om dat te doen. De bouw van het eerste schip moet namelijk al in 2022 beginnen.
Dan begint het toch wat complex te worden. Want Chantiers de l'Atlantique zal het personeel van EDR een training volgen, vervolgens zal EDR naar Socarenam gaan om de bouw van de rompen te begeleiden. De rompen worden naar Antwerpen verscheept, waar EDR dan de opbouw (deels staal, deels aluminium) en de LARS heeft gemaakt. Zij zullen dan in Antwerpen de opbouw, wapens, sensoren, de LARS en elektriciteit installeren.
Volgens Stijn van Doninck, CEO van EDR, zal EDR gaandeweg meer zelf doen. "Wij zullen bij het eerste schip een leerschool doorlopen, maar het is de bedoeling dat op een bepaald moment Chantiers de l'Atlantique minder en minder actief wordt. En dat is eigenlijk overal dat op een bepaald moment nieuwe technologieën toegepast moeten worden, dat zal Engine Deck Repair doen, samen met Thales België. Die twee partijen trekken het hele dossier en wij zullen met ondersteuning in het begin hopelijk zo snel mogelijk gespecialiseerd genoeg zijn om dat met deze partijen te kunnen doen."
Ook zal de leiding van het project langzaam door EDR worden overgenomen. Gelet op de ambities van EDR is dat ook begrijpelijk. Maar dat betekent wel dat de Antwerpse scheepswerf enorme stappen moet maken.
Stijn van Doninck, CEO van Engine Deck Repair. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
EDR
Sinds de oprichting zo'n twintig jaar geleden groeide EDR uit tot het grootste scheepsherstellingsbedrijf in België en heeft het sinds 2014 een groot terrein van 37 hectare met o.a. zes droogdokken tot haar beschikking. Ooit behoorde de grond van EDR toe aan een bloeiende scheepswerf met 9.000 werknemers. De bouw van marineschepen is verleden tijd in België, maar EDR wil dat weer terugbrengen.
Om zover te komen, moet er nog het nodige gebeuren zo bleek tijdens een bezoek aan het bedrijf na afloop van de persconferentie. Het terrein werd lang verwaarloosd. Er zijn geen verharde wegen, veel gebouwen zijn oud en terwijl hard wordt gewerkt aan binnenliggende schepen, is de omgeving rommelig. Maar EDR werkt aan een ingrijpend renovatieproject dat in 2022 af moet zijn. Vier droogdokken worden opgeknapt, de wegen verhard, de bedrijfsveiligheid wordt verbeterd, de stroomvoorziening wordt aangepakt en er worden nieuwe gebouwen neergezet.
Het terrein van Engine Deck Repair werd jarenlang verwaarloosd. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
De nieuwe hal, het 'werkhuis', hier kan de bovenbouw van de mijnenbestrijdingsvaartuigen worden gebouwd. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Een paar nieuwe gebouwen zijn al in gebruik. "In dit werkhuis van 10.000 vierkante meter kan straks de opbouw worden gemaakt en geplaatst," zegt Van Doninck trots. "De Belgische bedrijven waar de andere consortia voor mijnenbestrijdingsvaartuigen mee werken, zitten op een terrein dat kleiner is dan alleen dit werkhuis."
Volgens Van Doninck is het belangrijkste af als de bouw van de mijnenbestrijdingsvaartuigen gaat beginnen. Ook als het gaat om de beveiliging van het terrein, zegt van Doninck, een beveiliging die ogenschijnlijk momenteel niet in de buurt komt van marinewerven in bijvoorbeeld Frankrijk en Duitsland. Maar de eerste stappen zijn gezet. Van Doninck: "We maken al gebruik van pasjes om het nieuwe werkhuis in te kunnen komen. En er hangen camera's."
Launch and Recovery System (LARS) waar Sea Naval Solutions momenteel mee aan het testen is. De installatie klapt naar achteren, de USV hangt in het frame en wordt in het water gelegd. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
2,3 miljard voor België
Sea Naval Solutions hoopt met het binnenhalen van de order de marine-industrie in België weer op te bouwen en zegt dat in de komende twintig jaar 2,3 miljard euro terug zal stromen in de Belgische economie. Dit geschatte bedrag is mede gebaseerd op projecten die volgen na de bouw van de mijnenbestrijdingsvaartuigen.
Concurrenten Damen-Imtech en Naval Group-ECA schermen met respectievelijk 1,9 miljard en 2,1 miljard euro.
Februari - april
Volgens de oorspronkelijke planning zou België eind december 2018 bekend maken welk consortium de schepen mag bouwen. Er is nu een vertraging, maar de val van het Belgische kabinet zal geen grote problemen leiden, zo is de verwachting. De huidige regering mag in ieder geval tot half april over dit project een besluit nemen.
Er is intussen wel haast, want de vervanging van BNS Godetia kan niet langer op zich laten wachten. Als België kiest voor Sea Naval Solutions, zal het de volgende dag direct van start gaan, volgens Van Doninck, en begint in 2022 de bouw van het eerste schip. Als het aan hem ligt, in Antwerpen.
