De Franse scheepswerven STX France en Socarenam en de Belgische werf EDR hebben het consortium Sea Naval Solutions opgericht, waarmee zij willen deelnemen in de aanbesteding voor de nieuwe Nederlands-Belgische mijnenbestrijdingsvaartuigen. Het Frans-Belgische consortium met het DeviceSeas-ontwerp van STX gaan deelnemen. De drie scheepswerven zijn de eerste die met hun voorstel aangaande de vervanging van de Belgische en Nederlandse mijnenjagers naar buiten komen.
Opvallend aan het DeviceSeas-concept van STX France is de terugwijkende boeg. (Foto: STX France)
Afgelopen vrijdag ging in België het licht op groen, toen de Belgische regering akkoord gaf op het plan van minister van Defensie Steven Vandeput om zes nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen aan te schaffen. In Nederland is het nog wachten tot in maart de Defensienota uitkomt en daarna nog de A-brief voor dit vervangingstraject moet worden verstuurd. Daarna zal de echte aanbesteding gaan beginnen, de bekendmaking van de plannen van Sea Naval Solutions zijn dus aan de vroege kant. Overigens mag iedere scheepswerf in binnen- en buitenland die voldoet aan de eisen meedoen om de opdracht voor de bouw van de schepen binnen te halen.
DeviceSeas
Het consortium is nog jong (de URL van de nog lege website van de samenwerkende scheepswerven werd begin november online geclaimd), maar heeft al wel een ontwerp. Als het aan de Frans-Belgische samenwerking ligt, gaan België en Nederland in de toekomst varen met schepen gebaseerd op het DeviceSeas-concept, dat meldde de Franse website Meretmarine.com begin deze week.
Het DeviceSeas multipurpose moederschip dat zowel hydrografische taken als mijnenbestrijdingstaken op zich kan nemen, werd tijdens de grote marinebeurs Euronaval in 2016 voor het eerst aan het publiek getoond. Het concept is voor de aanbesteding aangepast aan de Nederlandse en Belgische wensen, voor zover die bekend zijn.
De variant voor de Nederlandse en Belgische marine heeft een waterverplaatsing van 3700 ton, dat is minder dan de standaard DeviceSeas van 4000 ton. Toch is dit fors. De waterverplaatsing van de Nederlandse en Belgische M-fregatten is 3300 ton. Het Frans-Belgische conceptschip heeft verder een lengte van 80 meter en een breedte van 15 meter. Opvallend aan het ontwerp is de terugwijkende boeg, die we bij marineschepen vooralsnog alleen bij de Amerikaanse Zumwaltklasse hebben gezien.
Het schip biedt ruimte aan twintig drones voor mijnenbestrijding: twee oppervlaktedrones (USV) en achttien onderwaterdrones (autonome en op afstandbestuurbare). De DeviceSeas kan drones lanceren en aan boord nemen tot maximaal 12 meter, het nieuwe Franse launch and recovery system heeft een maximum van 19 ton en is dus geschikt voor de grootste drones maar ook voor RHIB's.
Behalve voor varende drones, heeft het schip ook een platform voor vliegende drones. Daarnaast is er ruimte voor twee 20-voet containers.
De ontwerpers hebben bij het aanpassen van het concept veel aandacht besteed aan onbemande vaar- en vliegtuigen, omdat de Belgische en Nederlandse marines in de toekomstige mijnenbestrijding de nadruk willen leggen op autonome systemen en het op afstand bestrijden van mijnen. Dat vergt dus veel van de drones zelf, maar ook heeft dat gevolgen voor het ontwerp; met de apparatuur moet aan boord goed gewerkt kunnen worden (het liefst binnen dus) en moeten ook in slechte weersomstandigheden drones kunnen lanceren en aan boord nemen.
Dat het mijnenbestrijdingsmoederschip op afstand van de mijnendreiging blijft, betekent echter niet dat het schip nooit per ongeluk toch in een mijnenveld kan komen. Daarom beschikt ook het DeviceSeas concept over een rompsonar voor mijndetectie. Daarnaast is het schip enigszins schokbestendig. Zij zijn niet zo robuust als de huidige mijnenjagers, maar moeten een explosie wel kunnen overleven en terug kunnen keren naar de haven, dat komt overeen met de eisen die zijn gesteld.
Het Frans-Belgische concept beschikt ook over actieve verdediging, en wel in de vorm van kanons. Er is volgens de ontwerpers ook ruimte voor een 3D-radar. Met deze middelen kan het schip zichzelf verdedigen, maar kan het ook ingezet worden voor kustwachttaken.
Het aantal bemanningsleden van het concept ligt op 60 personen. Dat is overigens het dubbele van het streven van de Belgische en Nederlandse marines.
Dit is het oorspronkelijke ontwerp uit 2016. Hier is wel het launch and recovery systeem te zien, de kraan en een aantal containers. Ook is goed te zien dat het schip een hangar heeft voor de drones. Op de hangar bevindt zich het platform voor de kleine vliegende drones (UAV's). (Foto: STX France)
Ervaring
De drie scheepswerven die Sea Naval Solutions vormen, zijn in Nederland niet erg bekend. STX France (voor de helft eigendom van het Italiaanse Fincantieri, 34,34% van de Franse staat en 10% van de Naval Group) is vooral bekend van de bouw van grote cruiseschepen maar zij hebben ook de Mistralklasse helikoptercarriers, Florealklasse fregatten en hydrografische opnemingsvaartuigen gebouwd. Socarenam is een kleinere scheepswerf, gevestigd in Noord-West Frankrijk, en heeft onder andere kleinere Franse marinevaartuigen gebouwd. Ook hebben zij recent de twee patrouillevaartuigen van de Belgische marine van de Castorklasse gebouwd, nadat zij de competitie met Damen wonnen. Het Antwerpse EDR (Engine Deck Repair) is gespecialiseerd in reparatie en onderhoud van schepen.
Als de opdracht aan Sea Naval Solutions wordt gegund, worden de schepen deels in Frankrijk gebouwd en vindt de afbouw in Antwerpen plaats.
Damen
Behalve het Frans-Belgische consortium zijn er veel meer belangstellenden voor de opdracht van mogelijk twaalf mijnenbestrijdingsvaartuigen, maar heeft vooralsnog geen van hen zich zo nadrukkelijk gemeld. Ook Damen houdt zich nog op de vlakte. Een woordvoerder zei namens het Nederlandse bedrijf: "Damen wacht eerst de politieke besluitvorming in Nederland af. Als de Nederlandse industrie gevraagd wordt om te participeren, is Damen zeker geinteresseerd. Maar we willen niet vooruitlopen op de politieke besluitvorming."
Het vervangingsproject en de bijbehorende Europese aanbesteding worden geleid door België. De boten moeten in de periode 2023-2030 geleverd worden en met de bestelling zal zo'n 2 miljard euro gemoeid zijn. Volgens Meretmarine.com wordt eind dit jaar bepaald welk bedrijf de schepen mag gaan bouwen.
