De aanbesteding van de mijnenbestrijdingsvaartuigen gaat rap richting de finale. Alle aanbieders hebben in oktober 2018 hun voorstellen ingediend en de verwachting is dat in februari of maart bekend zal worden welk ontwerp daadwerkelijk wordt gebouwd. De spanning stijgt, zo ook in Vlissingen waar Damen met maar liefst twee verschillende voorstellen hoopt op een succes. Centraal binnen de twee voorstellen staat hetzelfde schip. Daar wordt nu voor het eerst meer over bekend.
Het concept van Damen. In dit beeld zijn de deuren van de garage geopend en ligt een USV (Unmanned Surface Vessel) van Atlas Elektronik in het water. Op het halfdek zijn containers te zien. (Beeld: Damen)
Damen is samen met Imtech Belgium één van de aanbieders in de strijd om twaalf mijnenbestrijdingsvaartuigen voor België en Nederland. De andere partijen zijn Belgium Naval & Robotics (waarin de Franse bedrijven Naval Group en ECA de hoofdmoot vormen) en Sea Naval Solutions (de Belgisch-Franse combinatie bestaande uit EDR, Chantiers de l'Atlantique, Thales en Socarenam). Naval Group wil niet veel kwijt over hun aanbod en Sea Naval Solutions heeft al erg vroeg meer over hun voorstel bekend gemaakt. Ook Saab lichtte een tipje van de sluier op, maar trok zich halverwege 2018 terug uit de aanbesteding.
Twee voorstellen
Zoals gezegd heeft Damen met Imtech Belgium zich met twee voorstellen in de strijd om de MCMV's gemeld. Het verschil zit 'm in de middelen die het schip heeft om mijnen te bestrijden, ofwel de toolbox, waardoor de Belgische en Nederlandse marines een variant extra kunnen bekijken. Deze middelen moeten volgens de aanbestedingseisen bestaan uit o.a. onderwaterdrones (AUV's en UUV's), oppervlaktedrones (USV's) en vliegende drones (UAV's). In het ene voorstel komen die van Atlas Elektronik en in het andere voorstel van OIP-Elbit.
In volgende artikelen wordt aandacht aan die twee toolboxen besteed.
Het concept is 91,3 meter lang en heeft een waterverplaatsing van 3025 ton. In dit beeld vallen de onderwatersensoren op. Het voorste uitsteeksel is de Mine Avoidance Sonar, waarmee dus mijnen kunnen worden gedetecteerd, puur ter bescherming van het eigen schip. En daar achter een sensor die de posities van onder water varende drones kan bepalen (dit apparaat communiceert middels pings met de drone). (Beeld: Damen)
Het schip
Centraal staat het MCM-moederschip. Het voorstel van Damen is een schip van 91,3 meter en met een waterverplaatsing van 3025 ton. Qua lengte zit dit schip tussen de hydrografische opnemingsvaartuigen (Snelliusklasse) en de patrouilleschepen van de Hollandklasse in, maar komt met de waterverplaatsing dicht bij de M-fregatten.
De romp komt echter nog veel meer overeen met het nieuwe opleidingsschip voor de Australische marine, MV Sycamore, dat Damen in 2017 in Sydney afleverde; het rompontwerp werd als basis gebruikt voor het mijnenbestrijdingsvaartuig. Overigens is de Sycamore weer gebaseerd op het OPV 2400-ontwerp van Damen.
Het schip is in tegenstelling tot de huidige Nederlandse en Belgische mijnenjagers van staal. Dat kan ook want het schip moet op afstand mijnen bestrijden, toch is aandacht besteed aan reductie van de onderwatersignatuur op akoestisch, magnetisch en elektrisch vlak tot op het niveau van een fregat.
Verder wordt gebruik gemaakt van een dieselelektrische voortstuwing, de dieselgeneratoren wekken stroom op voor de elektromotoren. Hiermee wordt de onderwatersignatuur gereduceerd, is er een hoge mate van redundantie en wordt de uitstoot beperkt. Het schip haalt een snelheid van ruim 15 knopen.
Op sensorgebied heeft het schip een zee- en luchtbeeldradar en natuurlijk een Mine Avoidance Sonar, plus een (radar en elektro-optische) vuurleiding tegen lucht- een zeedoelen. Deze doelen kunnen aangevallen worden met een 30mm kanon dat op de bak staat.
De belangrijkste middelen die het schip heeft zijn uiteraard de tools. Een vliegende drone kan opereren vanaf het vliegdek. Daaronder bevindt zich de USV/ toolbox garage. Dit is een ruimte waar twee onbemande scheepjes (USV's ) in passen met een lengte van circa twaalf meter of twee containers. Meer containers kunnen een dek lager ook gehuisvest worden, net als op het halfdek. De USV's zetten ook de onderwaterdrones in.
De USV's kunnen via de zijkanten aan en van boord middels een hijssysteem.
Het schip biedt plaats aan maximaal 63 personen.
Bouw in Roemenië en België
Zoals bekend wordt de aanbesteding geleid door België waar nu ook het zwaartepunt van de Belgisch-Nederlandse mijnenbestrijding ligt. Het aanbod van Imtech Belgium en Damen richt zich daarom, net als dat van de andere aanbieders, op België.
Het casco van de twaalf schepen zullen als het aan Damen ligt wel grotendeels op hun Roemeense werf in Galati worden gebouwd. De afbouw van het eerste schip gebeurt vervolgens in Vlissingen, waarbij Damen de Belgische partners een "Transfer of Technology"-programma biedt zodat zij de resterende elf schepen zelf in België kunnen afbouwen. Dat moet bij Gardec in Zeebrugge gebeuren, op een steenworp afstand van de Belgische marinehaven waar ook de mijnenjagers liggen. Hier zal ook het onderhoud van de schepen uit beide landen plaatsvinden.
MCM Valley, de versie in samenwerking met OIP-Elbit. (Beeld: Damen)
MCM Valley
Bij 'alleen' schepen en toolboxen blijft het niet. Behalve verplichte onderdelen zoals een tien-jarig onderhoudsprogramma, toolboxsimulator en een launch & recovery simulator (gebaseerd op virtual reality), biedt Damen ook een plan om de Belgische Defensie, industrie en kennisinstellingen te bundelen in MCM Valley.
"Dit is een logische en sterke koppeling aan de al decennia bestaande BENESAM samenwerking tussen de marines van de beide deelnemende landen," zegt Damen hier over.
Op het terrein van Gardec wordt een campus met bedrijven werkzaam in de maritieme defensie-industrie neergezet. Hier wordt dan gewerkt aan "Research & Development van
systemen, sub-systemen, C4I, sensoren, cyber security, geavanceerde materialen, etc. met als doel de verdere ontwikkeling van de toolbox en de ontwikkeling van de volgende generatie-toolbox." Damen voegt daar aan toe "de synergie tussen de bedrijven en kennisinstellingen die ontstaat tijdens het MCM-project" te willen veiligstellen en uitbreiden voor de toekomst.
Naast de twee potentiele toolbox-leveranciers, heeft Damen in het kader van het MCM Valley-concept verregaande afspraken met een reeks bedrijven uit België, zoals Imtech Belgium, MULTI, Anglo Belgian Corporation, Gardec, Engie/ Fabricom, FN Herstal en het Nederlandse bedrijf RH Marine. Ook heeft Damen gesproken met vier Belgische universiteiten, twee hogescholen en Belgische kennisinstituten. Omdat veel andere landen binnen de NAVO en EU ook bezig zijn met vervanging van hun mijnenbestrijdingsvaartuigen, ziet Damen reeële kansen dat meer landen willen deelnemen in dit programma en ziet dus kansen op export.
Atlas Elektronik biedt in aanvulling op de MCM Valley nog een extra verdieping aan. Daarover later meer.
