De Belgische minister van Defensie Ludivine Dedonder gaat maatregelen nemen om een oplossing te vinden voor de problemen rond de nieuwe Nederlandse en Belgische fregatten. De kosten voor de schepen zijn hoger dan oorspronkelijk geraamd. Dedonder staat open voor budgetverhoging van Belgische kant, maar wil niet zomaar met extra geld komen.
Schets van het ASWF (juni 2020). Dit ontwerp is dus te klein om aan alle eisen te voldoen, maar ook om voldoende ruimte over te houden voor latere updates. (Beeld: DMO)
Afwisselend in het Frans en Nederlands lichtte Dedonder vorige week in de Belgische Kamer de situatie rond de nieuwe fregatten voor Nederland en België toe. Deze ASW-fregatten worden groter om alles wat de Nederlandse en Belgische marines eisen, onder te kunnen brengen. Dat bleek in mei uit de Afwijkingsrapportage die het Nederlandse Ministerie van Defensie naar de Tweede Kamer had gestuurd.
Eerder was al duidelijk geworden dat het budget van 1 miljard euro dat België had vastgelegd in een wet onvoldoende bleek. België besloot daarom eerst om niet alle lanceerinrichtingen aan te schaffen. Minister Dedonder zei daar vorige week dinsdag in een debat over het nieuwe Belgische STAR-plan over: "De focus werd gelegd op de onderzeebootbestrijdingscapaciteit van de toekomstige fregatten, met verminderde aandacht voor de zelfverdedigingsmiddelen om op een zelfstandige manier te kunnen weerstaan aan lucht- en oppervlakte dreigingen. De Nederlandse als de Belgische schepen zullen over een aantal bijkomende systemen kunnen beschikken die voor beide landen verschillend zijn. Voor die provisions for is geen budgettaire ruimte in de programmeringswet van 2017 tenzij het ten nadele van andere programma's en er werd eveneens door de vorige regering geen bijkomend budget voorzien voor de nieuwe fregatten."
"De laatste episode van dit dossier is dat begin 2022 vastgesteld werd dat er een onevenwicht was ontstaan tussen het gewicht van het schip en het drijfvermogen van het schip. Hierdoor is de lengte en de waterverplaatsing van het ontwerp toegenomen. Er is momenteel nog geen gedetailleerde kostenopbouw van het nieuwe ontwerp uitgewerkt", zei Dedonder.
Dedonder zei tegen het einde van haar eerste betoog over de fregatten dat ze vooral de veiligheid van de bemanning erg belangrijk vindt (waarschijnlijk refererend aan de lanceerinrichtingen van het schip) en dat ze veel waarde hect aan dat de twee Belgische schepen zoveel mogelijk hetzelfde zijn als de Nederlandse fregatten. Verder heeft Dedonder opdracht gegeven aan haar ambtenaren om haar regelmatig te informeren over de gevolgen van, wat zij noemt, de aanvankelijk te laag ingeschatte kosten.
Dat die kosten laag waren, is hier al vaker besproken. Generatiegenoten van de ASW-fregatten, zoals de Britse Type 26 en de Duitse F126 kosten vele malen meer dan de 450 miljoen per schip die voor de ASW-fregatten werd gereserveerd. Ondertussen stijgen de prijzen hard en blijken de schepen niet te kunnen voldoen aan de eisen. Insiders die vanuit verschillende rollen betrokken zijn bij het project, zeiden vorig jaar al tegen Marineschepen.nl dat er te weinig geld beschikbaar was voor de fregatten.
Help je Marineschepen.nl?
Met jouw donatie kan Marineschepen.nl -onafhankelijk- nieuws- en achtergronden blijven publiceren.
Of scan deze QR-code met je telefoon.
Meer info over donaties aan Marineschepen.nl lees je op de donatiepagina.
Dedonder: "onderhandelen"
Hoger uitvallende kosten zijn voor Nederland maar vooral voor de Belgische kant van het project een probleem. De wet waarin de Belgische regering het bedrag in steen had gebeiteld, leverde aan de ene kant zekerheid op dat het geld er ook echt zou zijn, maar aan de andere kant zou een verhoging van het budget niet zomaar kunnen.
Het betoog van de minister leverde diverse commentaren op vanuit de Kamer. "Als ik het goed begrepen heb: we hebben vliegtuigen die te duur zijn om te vliegen en fregatten die te zwaar zijn om te kunnen blijven drijven. We hebben veel geluk he?", schamperde Georges Dallemagne van de Franstalige centrumpartij Les Engagés, waarna hij naar de verschillen tussen de Nederlandse en Belgische fregatten vroeg.
Peter Buysrogge van de N-VA spoorde Dedonder aan meer budget toe te kennen: "Eigenlijk is dan deze aanpassing van de programmeringswet een gemiste kans en u wekt op z'n minst de indruk, mevrouw de minister, dat u onvoldoende gelooft in de marine, in het fregattenprogramma. Dat is toch wel jammer. Waarom maakt u niet de keuze om in het fregattenprogramma een aantal middelen toe te voegen zodat dat programma op een deftige manier kan worden gerealiseerd? Dit is iets dat zou kunnen worden geïnterpreteerd als zijnde enige krenterigheid jegens onze marine. Misschien kennen onze Nederlandse collega's dat op dat vlak van krenterigheid, maar wij willen... wij geloven alleszins in de marine, dus als er nog enige aanpassing mogelijk is, mevrouw de minister, wij zijn uw bondgenoot op dat vlak."
Dedonder reageerde dat het project in een onderhandelingsfase zit. "Ik spreek regelmatig met mijn Nederlandse collega om een oplossing te vinden. Ga ik maatregelen nemen om een oplossing te kunnen vinden? Ja. Komt er meer budget daarvoor? Waarschijnlijk. Maar ik zal dat ook niet zomaar aanvaarden, dat moet worden onderhandeld en daar zijn we mee bezig. We willen een aanvaardbare oplossing vinden, budgettair gezien, waarmee we ook zorgen voor interoperabiliteit en voor veiligheid van de bemanning. Dus een stap vooruit voor de marine."
Of ook Nederland meer geld beschikbaar maakt voor het project is niet bekend. In de Defensienota wordt er niets over gezegd. Eerder had Defensie op vragen van Marineschepen.nl gezegd dat de onderhandelingen met de industrie lopen, en dat Defensie niets wil zeggen over eventueel extra budget.
