Terwijl er nog geen corona-besmettingen zijn geregistreed binnen de Nederlandse marine, telt de US Navy een sterke stijging, is in Duitsland een schip in quarantaine gegaan en zijn er verdachte gevallen op de Britse onderzeebootbasis in Faslane. Aan de andere kant blijven er marineschepen varen, de kritieke processen moeten door blijven gaan is het credo.
USS Boxer (Waspklasse) op archiefbeeld. (Foto: US Navy)
De Amerikaanse krijgsmacht telt inmiddels meer dan 110 met corona besmette werknemers en afgelopen weekend overleed een burgermedewerker van het Amerikaanse ministerie van Defensie. De meeste besmettingen bij de US Navy worden geteld in San Diego, de grote marinebasis aan de westkust. Vrijdag en zaterdag testten zeven militairen positief op corona. Bemanningsleden van minstens twee schepen (USS Boxer en LCS USS Coronado) zijn besmet, zeker drie mariniers en marinepersoneel in opleiding. Maar ook aan de andere kant van de VS, op een basis in Florida, is marinepersoneel besmet geraakt met COVID-19, zo ook op een marinebasis nabij Washington, er is een coronapatiënt die werkzaam was op de grote marinebasis in Norfolk en drie anderen op de Naval Base Kitsap-Bangor bij Seattle.
Waarschijnlijk zijn er veel meer Amerikaanse militairen besmet, aangezien alleen patiënten worden getest die koorts en symptomen van acute luchtwegaandoeningen hebben. Ook moet hij/ zij contact hebben gehad met iemand die corona heeft of in een 'hoogrisicogebied' zijn geweest.
Ook de Nederlandse Defensie test niet ieder personeelslid met milde klachten, zo vertelde een woordvoerder vanmiddag aan Marineschepen.nl. Er is in ieder geval binnen de marine geen besmetting vastgesteld.
In Duitsland is er zeker één marinemilitair besmet. Eind vorige week werd bekend dat een bemanningslid van het Duitse bevoorradingsschip FGS Mosel (Elbeklasse) besmet is geraakt en dat het hele schip uit voorzorg in quarantaine is geplaatst.
Over besmettingen bij de Britse marine is niets bekend, behalve dan op HM Naval Base Clyde, ofwel de basis in Faslane waar de nucleaire Britse onderzeeboten liggen. Daar zouden twaalf personen in isolatie zitten omdat zij verschijnselen van de ziekte hebben. Desondanks gaan de operationele activiteiten door.
Isolatie is een marineschip niet vreemd, maar dat geldt wel voor individuele bemanningsleden. Met een filmpje dat is opgenomen aan boord van een marineschip (in dit geval de Donau, zusterschip van de in quarantaine geplaatste Elbe), wil de NAVO duidelijk maken dat de bescherming van de lidstaten gewoon doorgaat. Maar de combinatie van 'flatten the curve' (verwijzend naar maatregelen om meer besmettingen te voorkomen), handen wassen, maar dicht op elkaar staan, levert een vreemd beeld op.
Spagaat
Voor organisaties die voor de veiligheid van een land een belangrijke taak hebben en tegelijkertijd met veel mensen werken, is de huidige situatie erg lastig. Aan de ene kant moeten schepen blijven varen, maar als het coronavirus ook de meest cruciale deel van de organisatie treft, zijn de gevolgen weer veel groter.
Ook Nederlandse marineschepen blijven varen zolang het nodig wordt geacht. Zo zijn mijnenjager Zr.Ms. Willemstad en patrouilleschip Zr.Ms. Zeeland actief met het permanenten NAVO-mijnenbestrijdingsflottielje SNMCMG1 op de Noordzee. Vanmiddag werd het JSS Zr.Ms. Karel Doorman met hulp van de sleepboten Noordzee en Zuiderzee naar zee gebracht om te beginnen met een volgende fase van het opwerkprogramma na het onderhoud dat een jaar geleden begon.
Het LCF Zr.Ms. De Ruyter lag de afgelopen dagen in Bahrein, zo blijkt uit data van Marinetraffic.com, ook die missie rond de Straat van Hormuz gaat door. Maar dan zonder een uitgebreid havenbezoek. Commandant van de De Ruyter KLTZ Theo Klootwijk op de Facebookpagina van de marine: "Om iedereen aan boord te beschermen tegen COVID-19 worden voorzorgsmaatregelen genomen. Iedereen is gezond aan boord en we doen er alles aan om dat zo te houden. Dat houdt voorlopig in dat we een lockdown hebben. Niemand van of aan boord, ook niet tijdens havenbezoeken."
"Ondanks de opmars van het coronavirus in het operatiegebied van De Ruyter is de missie nog net zo relevant." Klootwijk benadrukt dat de scheepvaart in de golfregio niet is afgenomen. "Zij varen door, dus wij varen door."
Volgens een marinewoordvoerder gaan ook opleidingen zoveel mogelijk door, zij het in aangepaste vorm.
De brug van Zr.Ms. Evertsen in april 2019 tijdens het binnenlopen van Istanbul. Op de voorgrond de loods. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Onrust
Dat de schepen toch blijven varen, levert aan boord Zr.Ms. Evertsen onrust op. Zo meldt De Telegraaf. Oorspronkelijk zou het luchtverdedigings- en commandofregat nu met onder andere het Franse vliegkampschip FS Charles de Gaulle deelnemen aan de oefening Frisian Flag. Die oefening werd geannuleerd, maar de schepen gaan toch naar zee. De Charles de Gaulle is al enige tijd op de Noordzee, de Evertsen zou ook op zee zijn, maar vertrek is uitgesteld tot zeker woensdag. Volgens De Telegraaf omdat er mensen verkoudheidsverschijnselen hadden en zij thuis moesten blijven.
Nu moeten er bemanningsleden van andere schepen invallen, maar ondertussen neemt de zorg bij het bemanningslid dat De Telegraaf informeerde toe. Op LCF'en werken meer dan 150 bemanningsleden en zij werken in kleine ruimtes, eten in eetverblijven met veel personen en slapen in slaapverblijven met maximaal acht bedden per verblijf. Volgens het betreffende bemanningslid heeft de bemanning meermalen aangegeven dat zij de huidige situatie niet verantwoord vindt.
Omdat de Evertsen volgend jaar ingezet moet kunnen worden, is het oefenprogramma van het schip volgens de marine van belang. Al is het aan de commandant om te besluiten om wel of niet te gaan varen.
Maatregelen
Dat schepen varen wil niet zeggen dat er geen maatregelen worden getroffen. Op de Nieuwe Haven in Den Helder is het volgens de Defensiekrant stil (al is de geplaatste foto van een binnenliggende De Ruyter erg gedateerd). Specifieke informatie over maatregelen zijn niet bekend.
De Amerikaanse marine heeft die wel bekend gemaakt. Zo is er aan boord van marineschepen in San Diego twee keer per dag een 'deep cleaning' met bleek en zijn er medische posten op de helidekken van de schepen. De sportscholen, kapsalons en 'beauty centers' zijn dicht en militairen mogen geen binnenlandse reizen meer maken.
De maatregelen volgen nadat er door Amerikaans marinepersoneel geklaagd was dat er te weinig werd gedaan om verdere verspreiding te voorkomen. Zo zou aan boord van USS Boxer na ontdekking van de besmetting een bijeenkomst zijn geweest met ongeveer 80 bemanningsleden in een vrij kleine ruimte om -juist- een update te geven over de verspreiding van het coronavirus. Een bemanningslid van het vliegkampschip USS Carl Vinson klaagde dat hij met zo'n 600 militairen opeengepakt zat om examens te doen.
Tegelijkertijd biedt de Amerikaanse marine ook veel hulp. Het Amerikaanse hospitaalschip USNS Mercy is vandaag vanuit San Diego vertrokken naar Los Angeles, dat zwaar wordt getroffen door het coronavirus. Binnenkort zal ook USNS Comfort zee kiezen, maar dan aan de oostkust. De Comfort heeft net als de Mercy ruimte voor 1.000 patiënten. Dat laatste schip ligt echter in onderhoud, maar wordt voorbereid op vertrek.
Ook de Franse marine levert hulp. De helikoptercarrier Tonnerre (Mistralklasse) heeft opdracht gekregen om coronapatiënten van het eiland Corisca af te halen en naar het vasteland te brengen. Op Corsica zijn 164 patiënten geteld.
