Het cruciale algemeen overleg naar aanleiding van de B-brief Vervanging Onderzeeboten is in verband met het coronavirus tot nader order uitgesteld. Dat staat op de site van de Tweede Kamer. Het debat zou volgen op de B-brief die half december 2019 was verzonden aan de Kamer.
Het coronavirus heeft inmiddels vrijwel de hele Nederlandse maatschappij in zijn greep. Hoewel het rond Defensie nog vrij stil is als het gaat om corona, blijkt nu dus ook zeker één vervangingstraject te zijn getroffen. En dat is een project dat juist vertraging niet kan gebruiken; de planning is krap en de huidige onderzeeboten zijn al op leeftijd.
Aanstaande woensdag 18 maart zou in de Tweede Kamer de B-brief onderzeeboten aan bod komen. Deze brief was een jaar later naar de Kamer gestuurd dan oorspronkelijk gepland. Conform het Defensie Materieel Proces (DMP) vergadert de Tweede Kamer na iedere fase, nu dus de B-fase, over het project. Na de technische briefing die in januari was gehouden en de 267 vragen die door Kamerleden recentelijk waren ingediend, werd een cruciaal debat verwacht over de voortgang. Cruciaal omdat de Defensie Materieel Organisatie (DMO) en de drie resterende aanbieders in de startblokken stonden om de volgende fase (D-fase) in te gaan, op weg naar een contract in 2022. En cruciaal omdat er veel kritiek was vanuit de buitenwacht op de B-brief, en vol verwachting werd gekeken naar de politieke respons.
De vergadering is uitgesteld naar een nog onbekend tijdstip, net als de meeste andere bijeenkomsten in de Tweede Kamer die geen verband hebben met het virus. Het is onbekend tot wanneer de Kamer bijeen zal komen om de B-brief alsnog te bespreken. Als dat pas kan op het moment dat de anti-coronamaatregelen niet meer van kracht kunnen zijn, kan de vertraging toch behoorlijk oplopen.
Of ook andere vervangingsprojecten vertraagd zullen worden door de virusuitbraak is niet bekend, maar vooralsnog lijken zij geen last te hebben van de maatregelen die de Tweede Kamer heeft getroffen.
Gevolgen
Wat de gevolgen van de maatregelen voor de rest van de marine betekenen, is nog even onduidelijk. De Defensiekrant schreef afgelopen vrijdag dat oefeningen met meer dan honderd personen zijn afgelast, maar aan boord van marineschepen zijn er al snel meer dan honderd personen. En ook op de kleinere schepen (onderzeeboten, mijnenjagers, hydrografische opnemingsvaartuigen) zit personeel lang dicht op elkaar. Van het inmiddels bekende social distancing is op zee natuurlijk geen sprake. Van thuiswerken evenmin.
Marineschepen.nl heeft hier vragen over gesteld aan Defensie en het Commando Zeestrijdkrachten, maar nog geen antwoord ontvangen.
Naar verluidt zou wel het vaarprogramma van alle schepen overhoop liggen door de plannen. De missie van Zr.Ms. De Ruyter rond de Straat van Hormuz gaat, voor zover dat via sociale media is te volgen, gewoon door.
De ziekenboeg van Zr.Ms. Johan de Witt. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Noodhospitaal
Marineschepen.nl heeft meerdere vragen gekregen over de intensive care-capaciteit van Nederlandse marineschepen zoals de LPD's Zr.Ms. Johan de Witt en Rotterdam, en het JSS Zr.Ms. Karel Doorman. Zeker de capaciteit van het laatste schip is heel uitgebreid. Marineschepen.nl heeft nog geen contact met de marine kunnen leggen over deze schepen, maar het is niet aannemelijk dat deze schepen op korte termijn worden ingezet.
Afgelopen vrijdag zei Diederik Gommers van de Vereniging voor Intensive Care in een speciale uitzending van de NOS op de vraag of er nog voldoende IC-bedden beschikbaar zijn, dat er nog geen tekort is: "Het is vooral druk in Noord-Brabant, maar er is nog veel plek in de rest van Nederland. We zijn echt in control. We komen nooit in de situatie zoals in Italië, waar artsen moeten kiezen wie ze wel en niet behandelen."
Ook van noodhospitalen is nog geen sprake, volgens Gommers. "Er is voorlopig nog genoeg capaciteit in de bestaande ziekenhuizen. Bovendien hebben we al een militair noodhospitaal in Utrecht dat in tijden van nood gebruikt kan worden." Maar Gommers verwacht niet dat het zover komt. "Het verplaatsen van patiënten naar Utrecht vanuit heel Nederland zou onnodige risico's met zich meebrengen."
De IC-capaciteit van de Johan de Witt, Rotterdam en Karel Doorman is in eerste instantie ook niet bedacht om Nederlandse ziekenhuizen te ontlasten bij een grootschalige virusuitbraak. De schepen zijn bij uitstek geschikt om ingezet te worden aan kusten van landen waar door allerlei omstandigheden geen of onvoldoende capaciteit is. En natuurlijk zijn ze bedoeld voor eigen militairen bij een grootschalig conflict.
Besmettingen
Er is nog niets bekend over besmettingen bij Defensie. Het grootste deel van het marinepersoneel werkt in Den Helder, een regio waar weinig besmettingen zijn.
In het buitenland zijn wel militairen besmet geraakt. Enkele weken geleden werd een Franse basis ten noorde van Parijs getroffen door veel besmettingen. Ook meerdere Amerikaanse marinemilitairen zijn positief getest op corona. Op 6 maart bij een Amerikaanse marineman/ -vrouw COVID-19 ontdekt. De militair werkte in Napels (Italië) bij US European Command.
Gisteren werd bekend dat voor het eerst een Amerikaans bemanningslid positief is getest op het virus. Het gaat om een bemanningslid van het amphibious assault ship (een 'kleine' carrier) USS Boxer. Het schip ligt in San Diego en de zieke is geïsoleerd, evenals de bemanningsleden waar de patient nauw contact mee heeft gehad. Geen van hen is aan boord, maar de besmetting werd enkele dagen na een open dag voor familie was geweest, ontdekt.
De Amerikaanse marine heeft meerdere maatregelen getroffen. Zo zijn alle scholen vanaf vandaag gesloten.
Op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel is ook een personeelslid besmet geraakt met het coronavirus.
In Rusland zijn er 63 besmettingen geteld. Het virus verspreidt zich vooral in het westen van het land. Om meer besmettingen te voorkomen hebben de Russische autoriteiten de grenzen met Noorwegen en Polen gesloten. De Russische Defensie heeft naar eigen zeggen verschillende maatregelen getroffen om verspreiding in de eigen geleden in te dammen. Zo zijn controlepunten ingericht waar voordat Defensiepersoneel verder mag, eerst de lichaamstemperatuur wordt opgemeten.