Afgelopen nacht heeft Rusland de Oekraïense haven van Reni, aan de grens met Roemenië, met drones aangevallen. Eerder markeerde Rusland delen van de Zwarte Zee als gevaarlijk gebied voor scheepvaart en maakte Moskou bekend dat het schepen onderweg naar Oekraïne ziet als aan de oorlog deelnemende partij. Dit zijn ontwikkelingen die ook voor de Nederlandse marine van belang zijn. De werf van Damen in Galati ligt namelijk op vijftien kilometer van Reni en in 2024 staat de proeftocht van bevoorradingsschip Den Helder gepland. Defensie houdt de situatie naar eigen zeggen "nauwlettend in de gaten".
De Den Helder in mei van dit jaar op de Donau. Lees hier meer over het Combat Support Ship. (Foto: Defensie)
In het gebied waar de Donau uitmondt in de Zwarte Zee bleef het tijdens de oorlog betrekkelijk rustig. Tot vannacht dus. Afgelopen nacht werd de Oekraïense havenstad Reni opgeschrikt door aanvallen met, naar verluidt, Shaheed-drones. Deze kwamen volgens lokale media neer op drie opslagplaatsen voor graan. Ook de stad Izmail, eveneens aan de Donau, werd aangevallen.
Vijftien kilometer ten noordwesten daarvan wordt gebouwd aan de nieuwe bevoorrader Den Helder. Dit schip moet begin 2024 de Donau, langs Reni, afzakken richting de Zwarte Zee om daar te gaan proefvaren. In juni 2024 wordt het schip in Den Helder verwacht.
Niet alleen dicht bij het grensgebied, maar ook op zee is de situatie verder geëscaleerd sinds Rusland zich heeft teruggetrokken uit de 'graandeal'. Rusland zou niet alleen een zeegebied als gevaarlijk hebben bestempeld, maar ook mijnen hebben neergelegd in de Zwarte Zee.
2022: mogelijk naar Nederland slepen
In maart 2022, toen de oorlog een maand woedde, berichtte Marineschepen.nl dat Defensie zich zorgen maakt over de situatie in Oekraïne. Toenmalig projectleider KTZ (TD) Glijn van Marion zei tegen Marineschepen.nl dat mogelijk teruggekomen moest worden op het idee om de Den Helder helemaal in Roemenië af te bouwen. "Er waren zekerheden aan het begin van het bouwproces, maar een aantal zaken is nu op losse schroeven komen te staan", zei Van Marion. Tegenover Defensie.nl zei hij in dezelfde periode: "Voor 2024 hebben we nog steeds het plan om de werfproeftocht uit te voeren op de Zwarte Zee, zoals dat ooit eerder gebeurd is met twee van onze patrouilleschepen. Maar het zou heel goed kunnen dat als de Russen daar actief blijven, wij het schip naar Nederland laten slepen om hier de proeven te doen".
Na het zinken van het Russische vlaggenschip Moskva, de Oekraïense herovering van Slangeneiland en de graandeal werd het echter rustiger op de Zwarte Zee. De bouw van de Den Helder vorderde ondertussen en onlangs werd bekend dat ook de nieuwe fregatten voor Nederland en België er gebouwd gaan worden. Overigens is vorige week ook de cascobouw van een van de nieuwe Nederlandse mijnenbestrijdingsvaartuigen gestart op een Roemeense werf van Naval Group.
De Den Helder moet voor de proefvaart langs Reni. De blauwe pijl is de route van de sleepboot en de Karel Doorman vanaf de werf naar de Zwarte Zee in 2013. (Bron: Marinetraffic.com, kaart: Google, bewerking: Marineschepen.nl)
Damen Galati ligt op 15 km afstand van waar de Russische drones neerkwamen. De oorlog komt nu dus dichtbij. Maar omdat de werf in een NAVO-land ligt, zijn er nauwelijks extra gevaren. Het plan is wel om in de Zwarte Zee te gaan proefvaren. Een losgeslagen zeemijn is dan één van de denkbare onwenselijke scenario's. (Kaart: Google, bewerking: Marineschepen.nl)
"Rekening met verschillende scenario's"
Hoewel de oorlog in Oekraïne niet zomaar overslaat op NAVO-land Roemenië, is het onrustiger in het gebied waar over ongeveer een half jaar de Den Helder moet gaan proefvaren. Defensie houdt, zo schrijft een woordvoerder aan Marineschepen.nl, "de situatie op de Zwarte Zee nauwlettend in de gaten".
Ook schrijft diezelfde woordvoerder dat "nog niet duidelijk is of en zo ja hoe de situatie invloed heeft op de proefvaart van het CSS Den Helder".
"We houden rekening met verschillende scenario's en kijken goed wat er gebeurt."
Auteur: Jaime Karremann Jaime is oprichter van Marineschepen.nl en heeft meer dan 1.500 artikelen geschreven over uiteenlopende marine-onderwerpen. In 2017 gaf hij zijn non-fictieboek In het diepste geheim uit en later onderzeebootthriller Orka. Voor Jaime fulltime met deze site aan de slag ging, werkte hij ruim 12 jaar bij de marine, waarvan het grootste deel in een burgerfunctie. Jaime studeerde Communicatie in Groningen.
