Vanochtend vroeg hebben Russische strijdkrachten Oekraïne aangevallen. De aanval op Oekraïne is, zoals gevreesd, niet beperkt gebleven tot alleen de eerder aangevallen gebieden in Oost-Oekraïne. In enkele grote steden door het hele land worden beschietingen en inslagen gemeld, Russische voertuigen zijn op verschillende plekken de grens overgestoken en voor de zon op kwam, zouden aan Oekraïnse kant volgens lokale berichtgeving al honderden doden zijn gevallen.
Archiefbeeld. RFS Admiral Grigorovich lanceert een Kalibr-kruisvluchtwapen. (Beeld: Russische marine)
In dit liveblog ligt de focus zoveel mogelijk op de maritieme kant van de oorlog tussen Oekraïne en Rusland.
19:00 uur | donderdag 24 februari 2022 Einde liveblog
Bij de grootscheepse aanval op Oekraïne heeft de Russische marine, voor zover bekend, een vrij beperkte rol gespeeld. De Oekraïense marine heeft, ook voor zover bekend, geen noemenswaardige acties kunnen ondernemen.
Zoals verwacht hebben Russische marineschepen met Kalibr-kruisvluchtwapens doelen in Oekraïne bestookt. Daarnaast zouden zij zijn ingezet om een klein eilandje te veroveren, volgens Oekraïense berichten, tevergeefs.
De grote vraag blijft wanneer en of de Russische landingsschepen worden ingezet.
Dit liveblog wordt vooralsnog gesloten en de berichtgeving gaat verder via reguliere artikelen.
Slangeneiland ook wel Bile of Zmiyinny genoemd is een klein eilandje van 600 meter lengte, met normaliter zo'n 30 bewoners (grenswachten en personeel van de vuurtoren). (Beeld: Google Maps)
18:47 uur | donderdag 24 februari 2022 'Slag om Slangeneiland'
Terwijl Russische strijdkrachten er in lijken te zijn geslaagd de Oekraïense Defensie op veel locaties te overrompelen, blijven berichten over Russische aanvallen op Slangeneiland terugkomen. Het eiland, zo'n 35 km uit de kust van Oekraïne, zou zijn beschoten middels kanons van de kruiser Moskva en het korvet Vasiliy Bykov. Dat gebeurde nadat de Oekraïense aanwezigen op het kleine eiland tevergeefs waren opgeroepen zich over te geven én aan te sluiten bij de Russische strijdkrachten. Door de beschietingen zouden het kleine aantal gebouwen vernietigd zijn.
Volgens recentere berichten van de Generale Staf van Oekraïne zou de Russische marine met een amfibische landing hebben gepoogd het eiland te verroveren. Maar daar zouden zij niet in zijn geslaagd, en zagen zij zich genoodzaakt om zich terug te trekken.
Deze berichten zijn vooralsnog niet na te gaan.
18:27 uur | donderdag 24 februari 2022 Canada zegt fregat toe aan NAVO
In reactie op de Russische aanval heeft Canada de NAVO diverse versterkingen toegezegd. Een daarvan is het Canadese fregat HMCS Halifax (Halifaxklasse). Dat schip zal in maart aansluiten bij het NAVO-eskader SNMG2, het eskader van de NAVO in het zuiden.
16:46 uur | donderdag 24 februari 2022 NAVO-eskader oefent ten zuiden van Noorwegen
Nederland heeft vier gevechtsvliegtuigen naar Oost-Europa gestuurd. Het NAVO-eskader SNMG1 waar Nederland de leiding over heeft, gaat vooralsnog niet die kant op. Het vlootverband is nog altijd actief in het Skagerrak ten zuiden van Noorwegen, waar de oefening Dynamic Guard plaatsheeft. Het fregat Zr.Ms. Van Amstel maakt deel uit van het NAVO-eskader en vaart ook in die wateren. Dynamic Guard heeft jaarlijks plaats.
16:31 uur | donderdag 24 februari 2022 Turks koopvaardijschip in Zwarte Zee beschadigd door explosief
De Turkse website NTV meldt dat een Turks koopvaardijschip, geraakt is door een 'bom'. Andere berichten spreken van een raket (en dat is iets waarschijnlijker). Het schip voer 80 km ten zuidwesten van Odessa toen het van achteren zou zijn geraakt. Er zijn geen gewonden gemeld en de bulkcarrier vaart nu ter hoogte van de Roemeense kust.
Het is natuurlijk weer speculeren wat er zou kunnen zijn gebeurd, maar een bom uit een vliegtuig zou vreemd zijn in internationale wateren. De bulkcarrier is namelijk nogal groot en niet te verwarren met een marineschip. Voor een raket kan dat lastiger zijn. Een andere mogelijkheid is dat het schip door een granaat uit een kanon is getroffen.
Het incident zou vanmiddag om 14:00 uur lokale tijd hebben plaatsgevonden.
16:11 uur | donderdag 24 februari 2022 'Slavaklasse kruiser Moskva en korvet Vasiliy Bykov vuurden op Slangeneiland'
Het eilandje Slangeneiland voor de Oekraïense kust, bij de grens met Roemenië, is naar verluidt beschoten door Slavaklasse kruiser Moskva en het korvet Vasiliy Bykov (gelijknamige klasse). De Moskva heeft een dubbel 130mm kanon en de Bykov een 76mm kanon. Vooral de 130mm kanons van de Moskva richten behoorlijke schade aan.
Het 600 meter lange eiland heeft onder andere een vuurtoren, en er is een verdedigingspost gevestigd. Volgens het ministerie van Toerisme wonen er ongeveer 30 mensen op het eiland. Dat is voor Oekraïne juridisch belangrijk omdat het als bewoond eiland een andere status heeft in de discussie rond de territoriale wateren dan een onbewoond eiland. De mensen die er wonen personeel voor de vuurtoren en grenswachters.
Oekraïense en Roemeense media meldden eerder vandaag dat het eiland werd genaderd door twee Russische schepen, die via een radioverbinding de bewoners opriepen zich over te geven.
15:25 uur | donderdag 24 februari 2022 Rusland: 74 doelen in Oekraïne uitgeschakeld
Volgens het Russische persbureau RIA Novosti heeft Rusland bij de aanvallen vandaag 74 doelen in Oekraïne uitgeschakeld. Het gaat om onder andere "11 vliegvelden van de luchtmacht, drie commandoposten, een basis voor de zeestrijdkrachten van Oekraïne, evenals 18 radarstations van de S-300 en Buk-M1 luchtafweerraketsystemen."
Eerder was via officiële Russische berichtgeving al bekend gemaakt dat de Russische marine Kalibr kruisvluchtwapens had gelanceerd.
14:15 uur | donderdag 24 februari 2022 Zweden heeft paraatheid verhoogd en houdt extra militaire oefeningen
De Zweedse strijdkrachten gaan verschillende oefeningen houden, ook is de paraatheid van de Zweedse krijgsmacht verhoogd. Dat schrijft het Zweedse dagblad Dagens Nyheter.
Op de eigen website zegt de Zweedse Defensie dat het de "ontwikkelingen op de voet volgt". Zweden is geen NAVO-land en het Zweedse eiland Gotland in de Oostzee, wordt door experts gezien als een belangrijk eiland voor de veiligheid in de regio, het eiland zou namelijk volgens Zweedse experts een rol kunnen spelen bij een conflict tussen Baltische Staten en Rusland.
"Het conflict in Oekraïne gaat er uiteindelijk om dat Rusland het zelfbeschikkingsrecht van kleinere staten wil inperken. Voor een land als Zweden, dat samen met anderen aan veiligheid bouwt, is dit op den duur een gevaarlijke ontwikkeling", zegt directeur communicatie van de Zweedse strijdkrachten, brigadegeneraal Mats Ström.
13:55 uur | donderdag 24 februari 2022 'Gevechten om Slangeneiland'
Ongeveer 35 km uit de kust van Oekraïne en 41 km van de grens met Roemenië ligt in de Zwarte Zee Slangeneiland. Een klein eiland dat Oekraïens grondgebied is. Volgens berichten zou Rusland dit eiland hebben veroverd. Een voormalige adviseur van president Zelensky claimde eerder vandaag dat Oekraïense strijdkrachten het eiland weer terug hebben veroverd, al lijkt dat gezien de situatie op zee niet waarschijnlijk.
Hoe dan ook wordt of is om het eiland, bij de monding van de Donau, gevochten. Misschien om het als springplank te gebruiken naar de Oekraïense kust, maar het eiland heeft ook waarde als het gaat om de territoriale wateren. Over dit eiland is tussen Oekraïne, Roemenië en Rusland al veel langer een geschil.
12:55 uur | donderdag 24 februari 2022 Defensie: geen extra maatregelen rond bouw Den Helder in Roemenië
Sinds ongeveer het begin van deze eeuw worden Nederlandse marineschepen gebouwd in Galati, Roemenië. De Nederlandse marine moet over enkele jaren versterkt worden met een nieuwe 'Roemeense' telg: het bevoorradingsschip Den Helder. Aan dat schip wordt sinds 2020 gewerkt op de werf van de Nederlandse scheepsbouwer Damen in Roemenië, op een kleine 10 kilometer van de Oekraïense grens. Voordat het schip via de Zwarte Zee naar Nederland kan varen over ongeveer twee jaar, moet het eerst de lange Donau af, langs de grens met Oekraïne. Een gebied, Budjak geheten en deel uitmakend van het historische Bessarabië, waar Moskou vanuit het verleden altijd al in geïnteresseerd is.
Tot op heden was er geen vuiltje aan de lucht, maar nu wordt het nieuwe marineschip gebouwd in een onrustig gebied. Het Nederlandse ministerie van Defensie houdt de situatie daarom goed in de gaten, zo laat een woordvoerder weten, "maar er zijn geen extra maatregelen genomen, omdat Roemenië een NAVO-land is."
12:30 uur | donderdag 24 februari 2022 Straat van Kertsj gesloten
De zeestraat tussen de Zwarte Zee en de Zee van Azov is door Rusland gesloten. Dat meldt persbureau Reuters. Rusland kan dat doen omdat het sinds 2014 de Krim in handen heeft dat aan de westkant van de zeestraat ligt. Aan de oostkant ligt Rusland. Sinds de annexatie van het Oekraïense schiereiland is er een brug. Rusland heeft eerder de Straat van Kertsj gesloten.
12:25 uur | donderdag 24 februari 2022 Russisch persbureau: "Twee Russische schepen getroffen door raketten"
Het Russische staatspersbureau Tass meldt dat twee civiele koopvaardijschepen in de Zee van Azov getroffen zijn door Oekraïense raketten. Het is onduidelijk of deze informatie correct is, en zou onderdeel kunnen zijn van de informatie-oorlog die natuurlijk gelijk opgaat met een fysiek conflict.
Als het klopt, kan het zijn dat deze schepen doelbewust zijn getroffen. Ook in de Sovjettijd gebruikte de marine koopvaardijschepen voor tal van doeleinden, bijvoorbeeld voor het ondersteunen van amfibische operaties. Het kan ook dat de schepen per ongeluk zijn geraakt. Als een antischipraket richting een marineschip wordt gelanceerd, maar zijn doel mist (doordat bijvoorbeeld het marineschip middels elektronische oorlogvoering de raket weet te misleiden) kan het vervolgens richting een ander contact vliegen.
11:55 uur | donderdag 24 februari 2022 Nieuwe golf aanvallen kruisvluchtwapens
Volgens een adviseur van de Oekraïense president Zelensky is er een nieuwe reeks aan aanvallen met kruisvluchtwapens op Oekraïne. Vanochtend werden beelden van aanvallen al verspreid. In ieder geval is een wapen dat lijkt op een Kh-31 (As-17 Krypton) in Kiev neergeschoten, een dergelijk wapen kan worden gelanceerd door vliegtuigen. Op andere beelden zijn kruisvluchtwapens te zien die lijken op de Kalibr en gelanceerd zijn vanaf marineschepen.
Inmiddels duiken nieuwe beelden op waarvan gezegd wordt dat het om Kalibr's gaat. Onder andere zou een militaire opslag in Odessa geraakt zijn door een Kalibr.
11:55 uur | donderdag 24 februari 2022 Nieuwe golf aanvallen kruisvluchtwapens
Volgens een adviseur van de Oekraïense president Zelensky is er een nieuwe reeks aan aanvallen met kruisvluchtwapens op Oekraïne. Vanochtend werden beelden van aanvallen al verspreid. In ieder geval is een wapen dat lijkt op een Kh-31 (As-17 Krypton) in Kiev neergeschoten, een dergelijk wapen kan worden gelanceerd door vliegtuigen. Op andere beelden zijn kruisvluchtwapens te zien die lijken op de Kalibr en gelanceerd zijn vanaf marineschepen.
Inmiddels duiken nieuwe beelden op waarvan gezegd wordt dat het om Kalibr's gaat. Onder andere zou een militaire opslag in Odessa geraakt zijn door een Kalibr.
10:00 uur | donderdag 24 februari 2022 Amfibische landingen niet bevestigd
Sinds vanochtend vroeg zijn er diverse meldingen in reguliere media en sociale media over amfibische operaties in Odessa en Marioepol. Van een landing in Odessa zou volgens Oekraïne geen sprake zijn. Over Marioepol is verder niets bekend. Vooralsnog is er verder geen informatie en zijn er geen beelden die dit bevestigen.
09:40 uur | donderdag 24 februari 2022 Welke Russische schepen liggen in de Zwarte Zee?
Volgens het Russische ministerie van Defensie is de Oekraïense luchtmacht vanochtend al uitgeschakeld. Onbevestigde berichten spreken van een vernietigde Oekraïense marine. Als dat waar is, hebben de Russische marineschepen nog minder te vrezen in de Zwarte Zee, alleen de enkele Neptune-kustbatterij met kruisvluchtwapens zou een uitdaging kunnen vormen.
In de Zwarte Zee en Zee van Azov beschikt Poetin over onder andere:
• 1 kruiser Slavaklasse (Moskva)
• 2 fregatten Admiral Grigorovichklasse (Admiral Essen en Admiral Makarov)
• 1 fregat Krivakklasse (Ladnyy)
• 4 korvetten Buyan-M-klasse
• 2 korvetten Vasiliy Bykovklasse
• korvetten Grishaklasse
• 2 patrouilleschepen Tarantulklasse
• 3 Improved Kiloklasse onderzeeboten
• 2 landingsschepen Alligatorklasse
• 11 landingsschepen Ropuchaklasse
• 1 landingsschip Ivan Grenklasse
• 3 mijnenbestrijdingsvaartuigen Alexandritklasse
• 3 mijnenbestrijdingsvaartuigen Natya I-klasse
09:20 uur | donderdag 24 februari 2022 Oekraïne vraagt Turkije om Bosporus te sluiten voor Russische schepen
Zoals eerder aangekondigd heeft Oekraïne aan Turkije gevraagd om de Dardanellen en Bosporus te sluiten voor Russische schepen. Volgens het Verdrag van Montreux mag Turkije in tijden van oorlog de passages tussen de Zwarte Zee en Middellandse Zee voor bepaalde marines sluiten. Turkije heeft echter goede banden met Rusland en de verwachting is niet dat Turkije aan het verzoek zal voldoen.
Los daarvan is het leed voor Oekraïne al geschied. Rusland had ruim voor de aanval op Oekraïne immers al tal van schepen de Zwarte Zee in gebracht. Een sluiting van de Zwarte Zee voor de Russische marine zal de plannen van Moskou omtrent Oekraïne op korte termijn niet dwars zitten.
08:45 uur | donderdag 24 februari 2022 Geen scheepvaart meer toegestaan in Zee van Azov
Civiele schepen mogen de Zee van Azov niet meer op, dat heeft Rusland bekend gemaakt. Waarom deze schepen niet meer mogen varen heeft Rusland niet bekend gemaakt, maar het is aannemelijk dat dat heeft te maken met plannen van de Russische marine in die zee. Onder andere de Oekraïense stad Marioepol ligt aan deze zee. Meerdere Russische marineschepen zijn enkele dagen geleden vanuit de Zwarte Zee de Straat van Kertsj door gevaren, waaronder landingsschepen. Oekraïne vreest al sinds november voor een amfibische aanval op Marioepol.
08:35 uur | donderdag 24 februari 2022 'Oekraïense marine uitgeschakeld'
Rusland heeft vanuit zee de Oekraïense marine aangevallen in hun haven. Er zijn beelden te zien van branden in Odessa. De Oekraïense marine, die al bij de vorige oorlog was gedecimeerd, zou inmiddels volledig zijn uitgeschakeld.
Still van een kruisvluchtwapen, vermoedelijk Kalibr, over de Oekraïense kustregio bij Kherson. (Beeld: @AndreyZhukovv)
08:20 uur | donderdag 24 februari 2022 'Kalibr kruisvluchtwapens van Russische marine raken doelen in Oekraïne'
Op sociale media worden beelden gedeeld van kruisvluchtwapens die over Kherson, een Oekraïense kustplaats, vliegen. De beelden zijn niet scherp, maar vermoedelijk betreft het Kalibr-kruisvluchtwapens. Ook zijn beelden te zien van dergelijke wapens die doelen op Ivano-Frankivsk International Airport treffen. Dat vliegveld ligt in het westen van Oekraïne en, aangenomen dat wapens om Moldavië heen vliegen, is de afstand vanaf zee 575 kilometer. Dat is ruim binnen het bereik van de 3M-14T en 3M-14K (de eigenlijke missiles van het Kalibr-systeem) die ingezet kunnen worden tegen landdoelen en een bereik hebben van 1500 tot 2500 km.
Kalibr is een systeem dat (vooralsnog) alleen beschikbaar is voor schepen en onderzeeboten.
08:00 uur | donderdag 24 februari 2022 Start liveblog
Waar (vrijwel) iedereen voor vreesde, is gebeurd. In dit liveblog regelmatige updates en terugblikken op de gebeurtenissen.
