De Zweedse onderzeebootbouwer Saab Kockums is als eerste afgevallen in de race om nieuwe Australische onderzeeboten te bouwen. Voorstellen van concurrenten uit Japan, Frankrijk en Duitsland gaan wel door naar de volgende ronde. Dat maakte de Australische regering afgelopen vrijdag bekend.
Saab Kockums is samenwerkingspartner van de Schelde in de strijd om Nederlandse onderzeeboten voor 2025.
SMX Ocean, het Franse voorstel dat wel doorgaat naar de volgende ronde. (Bron: DCNS)
Australië zal in de toekomst niet gaan varen met een variant op de Zweedse A26 onderzeeboot. Saab Kockums had een op de Australische wensen aangepast ontwerp ingestuurd, maar dat viel tijdens de eerste ronde af. De A26 onderzeeboot wordt gezien als één van de mogelijke basisontwerpen voor de nieuwe Nederlandse onderzeeboten.
Saab Kockums werd verslagen door concurrentie uit Duitsland, Frankrijk en Japan. De voorstellen van die drie landen gaan naar de volgende ronde in de race om acht tot twaalf nieuwe Australische onderzeeboten.
Sea 1000
Het Sea 1000 project ging van start in 2007. Doel van dit project is het vervangen van de huidige zes Collinsklasse onderzeeboten met nieuwe grote conventionele onderzeeboten van rond de 4.000 ton waterverplaatsing. Oorspronkelijk werd gesproken over twaalf nieuwe subs, maar de Australische premier Abbott sprak afgelopen vrijdag over in ieder geval acht boten. De uiteindelijke beslissing over het exacte aantal subs zal later vallen.
De Australische regering zal nog meer keuzes moeten maken en die zijn niet zo eenvoudig. Dat heeft ook te maken met de belofte die eerder is gedaan om de twaalf onderzeeboten in Australië te laten bouwen. Minister van Defensie David Johnston deed die belofte in mei 2013, maar die harde eis heeft de Australische regering nu laten vallen.
De weg naar de aanbesteding van de nieuwe onderzeeboten verliep ook niet helemaal soepel. Afgelopen jaar leek de Australische regering plots een voorkeur te hebben voor een samenwerking met Japan, maar de formele procedure was nog niet van start gegaan. HDW (Duitsland) en de combinatie Thales-DCNS (Frankrijk) zonden toen hun voorstellen in. Nadat Saab Kockums in de zomer had gekocht, stuurde het ook een voorstel in.
Een Soryuklasse onderzeeboot die in 2010 van de helling gleed. (Foto: Japanse marine)
Voorkeur
De reden waarom Saab Kockums nu als eerste van de lijst is geschrapt, is volgens premier Abbott omdat de Zweden sinds 2001 geen onderzeeboten meer hebben gebouwd.
De meest recente Zweedse onderzeeboten zijn van de Gotlandklasse (A17), waarvan de laatste boot in 1996 in dienst werd gesteld. Kockums bouwde met de Australische werf ASC van 1990 tot 2001 de (niet erg succesvolle) Collinsklasse en moderniseerde in 2003 en 2004 twee Zweedse boten van de Västergötlandklasse. Bij die laatste operatie werd in beide boten een groot nieuw stuk gepast voor luchtonafhankelijke voortstuwing (AIP). Saab Kockums gaat na de modernisering van de Gotlandklasse wel de nieuwe Zweedse A26 onderzeeboten bouwen.
HDW, DCNS en de Japanse werven hebben de afgelopen decennia daarentegen vrijwel onafgebroken onderzeeboten gebouwd.
Toch is er in Australië kritiek op de keuze Abbott. Zo zeggen critici dat Saab Kockums te vroeg wordt afgeschreven. Zij vermoeden dat Abbott al een keuze heeft gemaakt voor Japan, maar de aanbesteding voor de vorm uitvoert. De kritiek komt vooral van Australiërs die toch hopen op de beloofde werkgelegenheid in Zuid-Australië. De kans dat een Australische werf de nieuwe onderzeeboten gaat bouwen is het kleinst als gekozen wordt voor Japan. Omdat Kockums en het Australische ASC eerder samen onderzeeboten bouwden, zien zij de kans op subs van Australische bodem verkleinen nu Saab is afgevallen. Al hebben HDW en Thales-DCNS ook toegezegd om samenwerking in Australië aan te gaan op gebied van onderzeebootbouw.
Tegelijkertijd gaan in Australië ook stemmen op om de aanbesteding van onderzeeboten niet direct te koppelen aan werkgelegenheid, maar de kwaliteit van de subs voorop te stellen. Daarmee wordt o.a. gerefereerd aan de problemen rond de Collinsklasse boten en de huidige problemen met de Hobartklasse torpedobootjagers die allebei van de werf van ASC komen. Minister van Defensie Johnston had in november nog gezegd ASC niet eens de bouw van een kano toe te vertrouwen.
Een promofilmpje van de Franse scheepsbouwer DCNS. Hier is te zien hoe een moderne onderzeeboot als de SMX Ocean een grote hoeveelheid aan taken kan krijgen. De Duitse Type 216 heeft middelen die vergelijkbaar zijn.
De overgebleven ontwerpen
De drie voorstellen die overblijven zijn de volgende. De Duitse en Franse ontwerpen zijn nieuw en niet eerder gebouwd. Het ontwerp van de Japanse Soryuklasse is van rond het jaar 2000.
Naam: Type 216
Bedrijf: HDW (ThyssenKrupp)
Land: Duitsland
Aantal gebouwd: 0
Gebaseerd op: Type 212/ 214 (verkocht aan o.a. Duitsland, Griekenland, Zuid-Korea en Italië)
Waterverplaatsing: 4.000 ton
Lengte: 90 meter
Breedte: 8,1 meter
Bemanning: 33 (plus ruimte voor opstappers)
Max diepte: ?
Plus: o.a. torpedo's, antischipraketten, raketten tegen landdoelen, mijnen, UAV, UUV en middelen voor special forces
Naam: SMX Ocean
Bedrijven: Thales-DCNS
Land: Frankrijk
Aantal gebouwd: 0
Gebaseerd op: Nieuwe nucleaire Franse onderzeeboten van de Barracudaklasse
Waterverplaatsing: 4.700 ton
Lengte: 100 meter
Breedte: 8,8 meter
Bemanning: ?
Max diepte: 350 meter
Plus: o.a. torpedo's, antischipraketten, raketten tegen landdoelen, mijnen, UAV, UUV en middelen voor special forces
Naam: Soryu
Bouwers: Mitsubishi Heavy Industries en Kawasaki Shipbuilding Corporation
Land: Japan
Aantal gebouwd: 6 (2 nu in aanbouw)
Gebaseerd op: Oyashioklasse
Waterverplaatsing: 4.200 ton
Lengte: 84 meter
Breedte: 9,1 meter
Bemanning: 65
Max diepte: 500 meter
Plus: o.a. torpedo's, antischipraketten, mijnen en middelen voor special forces