|
|
Blekingeklasse (A26) onderzeeboten (Zweden)
Door: Jaime Karremann
Laatst aangepast: 17-04-2020
De Blekingeklasse onderzeeboten, ontwerpnaam A26, zijn twee onderzeeboten van het Zweedse Saab Kockums voor de Zweedse marine. De Nästa Generations Ubåt (NGU, nieuwe generatie onderzeeboot), zoals de nieuwe boten bij de Zweedse Defensie werden genoemd, moeten varen vanaf 2022.
Door de samenwerking tussen Saab Kockums en Damen Schelde Naval Shipbuilding wordt de A26 als basis gebruikt voor het ontwerp dat beide partijen als vervanger van de Walrusklasse aan Nederland willen voorstellen.
Ga direct naar specificaties (onderaan deze pagina).
A26 onderzeeboot. (Bron: Saab Kockums)
Een lange en lastige aanloop
Het ontwerp van de A26 onderzeeboot komt voort uit de onderzeebootsamenwerking tussen Denemarken, Noorwegen en Zweden. Het Vikingproject stortte echter in toen Denemarken hun onderzeedienst besloot op te heffen. Noorwegen stapte ook uit het project en krijgt uiteindelijk de Type 212CD onderzeeboten van de Duitse bouwer tkMS.
In 2007 gaf de Zweedse regering akkoord op vervanging van de oudere A17 onderzeeboten door het nieuwe A26 ontwerp.
Bouwer Kockums was intussen echter in handen gevallen van het Duitse HDW en later het tegenwoordige tkMS toen zij de Duitse onderzeebootbouwer HDW overnamen. Tussen TKMS en de Zweedse defensie ontstond een conflict toen de Zweden niet alle details over de A26 aan TKMS wilden geven. De Duitsers bestempelden het ontwerp daarop als een risico en in Zweden kreeg men het gevoel dat Kockums de nek om werd gedraaid ten faveure van HDW.
De Zweden en Duitsers raakten in een patstelling en de Zweedse regering annuleerde het NGU-project. Het voortbestaan van de Zweedse onderzeedienst stond plotseling op het spel.
Doorstart en bestelling
Na de crisis in Oekraïne in 2014 besloot de Zweedse regering meer te investeren in Defensie en halverwege 2014 nam het Saab scheepswerf Kockums over op aandringen van de Zweedse regering. Toen de verloren zoon weer terug was, werd het onderzeebootproject weer opgepakt. Al vrij snel werd bekend dat Zweden door wilde gaan en dat de A26 bij Saab Kockums besteld zou worden.
Op 19 maart 2015 maakte de Zweedse minister van Defensie Peter Hultqvist de aanstaande bestelling bekend van twee A26/ NGU onderzeeboten ter vervanging van twee Gotlandklasse onderzeeboten. Hultqvist voegde daar aan toe dat het aantal zou kunnen oplopen tot vijf boten, twee meer dan eerder verwacht werd.
Het contract voor de bouw van de eerste twee boten werd op 30 juni 2015 ondertekend.
Ontwerp
De Blekingeklasse is een conventionele onderzeeboot met buitenluchtonafhankelijke voortstuwing (AIP).
De onderzeeboot heeft een enkele drukhuid (dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Walrusklasse die een dubbele huid heeft) gemaakt van Zweeds hoge rekgrensstaal. Van binnen bestaat de onderzeeboot uit twee lagen. Alleen in de bovenste laag zijn de werk-, slaap- en woonruimtes. Helemaal achterin bevindt zich de machinekamer.
Vrijwel alles in de onderzeeboot is gebouwd op twee geïsoleerde platforms. Hierdoor is de apparatuur beter bestand tegen schokken en is de boot beter af te scheiden in geval van brand. Het voordeel volgens Kockums is bovendien dat de bouw ook modulair kan plaatsvinden; het inbouwen van bijvoorbeeld de apparatuur kan op de aparte platforms en de bouw kan op verschillende plaatsen door verschillende werven worden uitgevoerd.
Kockums heeft in het ontwerp naar eigen zeggen veel aandacht besteed aan stealth. Geruisuitstraling wordt geminimaliseerd door machines te plaatsen op rubber en de Stirling- en dieselmotoren zijn overkapt. Voor actieve sonar is de boot minder goed te detecteren dankzij de schuine vlakken op het sail (de opbouw). Verder is geprobeerd om de magnetische signatuur, zichtbaarheid van masten voor radar en infrarood signatuur verder te reduceren door nieuwe toepassingen.
Behalve het bijzondere sail van de onderzeeboot, valt ook de dunne lange pijp aan de achterzijde op. Dit is niet in eerste instantie bedoeld voor de towed array sonar, maar het is een soort uitlaat van de Stirlingmotor. De gassen die hier worden afgevoerd, worden boven de schroef losgelaten zodat de bellen minder opvallen.
De A26 onderzeeboot is uiteraard als een 3D model ontworpen. De houten mockup die werd gebouwd van delen van de boot hadden vooral als doel om bemanningen te laten ervaren hoe de accommodatie was en de commandocentrale, en waar verbeteringen benodigd waren. Het 3D model wordt dagelijks gebruikt bij de bouw van de boot.
A26 onderzeeboot. (Bron: Saab Kockums)
Bouw
De Blekingeklasse wordt gebouwd in Karlskrona. Saab Kockums heeft veel geld gestopt in modernisering in deze eeuwenoude werf die verwaarloosd raakte toen Kockums onderdeel was van TKMS.
Op de werf wordt gebruik gemaakt van robots voor het schuren en lassen van het staal. Overigens blijft de mens onmisbaar bij het lassen van moeilijke delen.
Het hierboven beschreven model van de onderzeeboot wordt uiteraard veel gebruikt bij de bouw. Het snijden van bijvoorbeeld de platen gebeurt op basis van de gegevens die door de computer worden gegenereerd, evenals de gewichtsbewaking van de boot.
De platforms met apparatuur worden gebouwd in een aparte hal op de werf. Na constructie en tests, worden de platforms op de rails in de romp geschoven.
In 2015 begon men met het snijden van het staal. In mei 2018, tijdens het bezoek van Marineschepen.nl aan de werf, waren al meerdere cilinders zichtbaar.
In april 2020 werd het achterste deel van de Blekinge samengevoegd.
Bedrijven
De volgende bedrijven hebben meegewerkt aan het ontwerp, de bouw van dit project, of hebben producten of diensten geleverd (en hebben een bedrijfspagina):
Geïnteresseerd in een bedrijfspagina? Kijk hier voor meer informatie
Voortstuwing
Het A26 ontwerp kent de bekende configuratie van diesels en batterijen. Daarnaast heeft de boot een Stirlingmotor, dit is de luchtonafhankelijke voortstuwing/ air independent propulsion (AIP). Ook andere Zweedse (en Japanse) onderzeeboten maken gebruik van deze techniek. De Stirlingmotor is een verbrandingsmotor die weliswaar niet zoveel energie opwekt, maar die wel veel stiller is dan een diesel- of benzinemotor, doordat in deze laatste genoemde motoren hun energie halen uit explosies. Bij de Stirlingmotor gaat het om gas dat uitzet en krimpt door warmte en afkoeling, er is dus wel een vlam maar geen knal.
In tegenstelling tot de AIP-variant met brandstofcellen zoals het Duitse ThyssenKrupp Marine Systems (TKMS) ze gebruikt voor de Type 212-lijn, is alleen diesel en vloeibare zuurstof nodig. Voor de Duitse brandstofcel-AIP is ook waterstof nodig, dit moet zeer schoon zijn en is op weinig plaatsen verkrijgbaar.
De vloeibare zuurstof op de A26 wordt opgeslagen in tanks aan de onderzijde van tanken in het voortstuwingsplatform. Vloeibare zuurstof is in vrij veel havens verkrijgbaar en wordt normaal gebruikt in de industrie.
Als de boot op AIP vaart, kan een maximale snelheid van 6 knopen gehaald worden. De winst van AIP is dat de boot veel langer onder water kan blijven dan alleen op de accu's.
Duikers verlaten de boot via de middelste buis, de Multi Mission Lock. (Bron: Saab Kockums)
Sensoren en wapensystemen
In het ontwerp zijn alleen masten voorzien die niet door de drukhuid gaan. De klassieke periscopen komen niet terug en zijn vervangen door optronische masten; masten met camera's en alleen de kabels gaan door de drukhuid, de masten zijn korter en blijven in het sail. De commandocentrale van de boot is daardoor verder naar voren geplaatst, deels boven de boegbuiskamer, bemanning hoeft daardoor de centrale niet meer door om verder naar voren gelegen delen te bereiken. De A26 maakt, net als de gemoderniseerde Gotlands en de Franse Barracudaklasse, gebruik van Sagem (Safran) Series 30 aanvals en navigatie optronische masten.
Het belangrijkste wapen van de onderzeeboot is de torpedo. Volgens de brochure van Saab is het maximale aantal mee te nemen "zware wapens" groter dan 15. Deze wapens worden afgevuurd door de vier torpedobuizen. In het midden van de buizen bevindt zich iets nieuws: een megabuis. Deze heeft een diameter van 1,5 meter. De buis is bedoeld voor onderwatervaartuigen en special forces. Zij kunnen de boot niet alleen verlaten via deze buis, maar ook terugkeren.
In diverse afbeeldingen van de A26 is ook een kanon of machinegeweer op het sail te zien. Volgens Saab is dit alleen om de mogelijkheden aan te geven en gaat Zweden er waarschijnlijk geen gebruik van maken.
Export
Directeur van Damen Schelde Naval Shipbuilding Hein van Ameijden zei al in 2015 in een interview met Marineschepen.nl dat de A26 als basis kan dienen voor de nieuwe Nederlandse onderzeeboten als de combinatie Damen en Saab de opdracht krijgen. De A26 is schaalbaar en kan dus worden vergroot zonder dat alles opnieuw moet worden ontworpen.
In juni 2018 maakte de Nederlands-Zweedse combinatie de details van het op de A26 gebaseerde ontwerp bekend.
Een vergrootte versie werd ook aan Australië aangeboden, maar Saab Kockums viel vrij snel af.
Een model van de A26 tijdens de NIDV tentoonstelling in november 2014 te Rotterdam. Hier zijn de verschillende modules te zien. Deze kunnen eventueel worden uitgebreid. Op de voorgrond links is de voortstuwingsmodule te zien en verder naar rechts delen van verblijven en de commandocentrale. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Specificaties
| Naamsein |
Naam |
In dienst |
Uit dienst |
| ? |
Blekinge |
2022 |
|
| ? |
Skåne |
2023 |
|
|
| Afmetingen |
62 x 6,4 x 6 |
| Max. waterverplaatsing |
1900 ton (onder water) |
| Max. snelheid |
Boven water 12 knopen, onder water ? knopen
|
| Bemanning |
26 (+ ruimte voor 9 opstappers) |
| Voortstuwing |
AIP Stirling
Diesel-elektrisch
|
| Wapensystemen |
Torpedo's (4 torpedobuizen)
Mijnen
|
| UUV/ UAV |
UUV (onbemand onderwatervaartuig)
|
| Sensoren |
Safran Series 30 AOM aanvalsoptronische mast
Safran Series 30 AOM navigatie optronische mast
Diverse sonars, waaronder gesleepte sonar
|
Sinds 13 augustus 2001
|
