Van de vijf aanbieders die in de race waren om de bouw van de twaalf nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen voor België en Nederland, zijn er nu nog drie over. Het Spaanse Navantia is van deelname uitgesloten en Saab heeft zich teruggetrokken uit de aanbesteding. De keuze moet nu worden gemaakt uit consortia waar alleen Nederlandse, Belgische en Franse werven nog deel van uitmaken.
Een concept van Damen. (Beeld: Damen)
Er is publiekelijk weinig bekend over de aanbesteding van de twaalf nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen en hun toolboxen (mijnenbestrijdingsmiddelen). Eind vorige week publiceerde het Belgische dagblad De Tijd wat over het programma. Dat is ook aanleiding voor Marineschepen.nl om aandacht te besteden aan deze aanbesteding. Want het project van de nieuwe MCMV's, zoals ze in de wandelgangen worden genoemd, is een van de meest interessante projecten. Het is natuurlijk een bijzonder project omdat voor het eerst België de leiding heeft over toekomstige Belgisch-Nederlandse schepen, er is ontzettend veel tijdsdruk, het is complex door de combinatie platform en toolbox, en het is de eerste Europese aanbesteding voor Nederlandse marineschepen (met alle gevolgen voor familievorming van dien). Met andere woorden, het is geen eenvoudige opgave.
Aanvankelijk was de verwachting dat de projectleiding zou kunnen kiezen uit zo'n negen aanbieders. Dat werden er vijf en nadat Navantia moest afvallen omdat zij hun financiële cijfers niet op orde hadden en Saab hun voorstel terugtrok (volgens De Tijd omdat ze "de termijnen te kort zou hebben gevonden"), zijn het er nog drie. Dat zijn in willekeurige volgorde:
1. Naval Group (FR, platform) plus ECA Group (FR, tools)
2. Damen (NL, platform) plus Atlas Elektronik (DU) en Elbit (Israel) voor de tools
3. Chantiers de l’Atlantique, Socarenam (FR) en EDR (BE) voor het platform, en Thales Belgium voor de tools
In de voorwaarden van de aanbesteding stond dat het platform samen met de toolbox zou worden aanbesteed. De reden is dat het projectteam wil voorkomen dat er straks een platform en een toolbox is, maar dat die niet goed op elkaar zijn aangesloten. De verantwoordelijkheid is door het projectteam bij de industrie gelegd: zoek partners en zorg dat het geheel werkt (al is dat bij het aanwijzen van een winnaar nog niet te zien). Deze methode heeft ook een nadeel: het concept is gebaseerd op een platform dat heel lang meekan en tools die veel vaker gemoderniseerd worden. Door nu al tools te kiezen, bestaat de kans dat het projectteam zich vastlegt op tools uit 2018 (of ouder) terwijl die MCMV's nog lang niet varen en er dus al snel sprake van veroudering is.
Daarnaast moesten de werven in vrij korte tijd partners vinden. Dat leverde een interessante dynamiek op, het bleek niet zo eenvoudig.
De samenstelling van de teams heeft mogelijk ook invloed op het uiteindelijke resultaat. Helaas kan naast de technische kant van het aanbod ook politiek een rol spelen. Immers, één team is volledig Frans, een ander team wordt geleid door een Nederlands bedrijf en het derde team is Frans-Belgisch. Het is bekend dat Damen in de strijd om de patrouillevaartuigen van de Belgische Castorklasse naast de winst greep, België is dus niet zomaar van plan om Damen de bouw van hun schepen te gunnen. Bovendien bouwt Damen hun nieuwe fregatten. Hoe kijkt men tegen Nederlandse fregatten én MCMV's aan? Mogelijk dat men er in Wallonië anders over denkt dan in Vlaanderen.
Een andere vraag is: stel dat Naval Group deze opdracht wint, wat betekent dat voor hun kansen in de strijd om Nederlandse onderzeeboten? Heeft de Nederlandse marinebouw dan twee keer het nakijken, misschien omdat er voordeel valt te behalen als beide opdrachten bij Naval Group worden neergelegd? Of zou winst in de MCMV-competitie de kansen van de Naval Group op de nieuwe onderzeeboten juist verkleinen?
Ook de derde partij is niet zomaar favoriet. Dit is een samenwerking met maar liefst vier partijen, waaronder een Belgische werf EDR. Deze werf heeft echter, voor zover bekend, geen ervaring met de bouw van schepen en zeker niet met marineschepen. Socarenam heeft wel ervaring met wat kleinere opdrachten voor de Franse marine en heeft de Castorklasse gebouwd. Chantiers de l’Atlantique (voorheen STX France en nu onderdeel Fincantieri) is daarentegen een hele grote werf die vooral bekend is van hun cruiseschepen maar die ook de Mistralklasse helikoptercarriers heeft gebouwd, evenals de oudere Florealklasse fregatten.
Het ontwerp van Chantiers de l'Atlantique, voorheen STX France, is het ontwerp waar het meest over bekend is. (Bron: Chantiers de l'Atlantique)
Damen heeft waarschijnlijk deze ontwerpen voorgesteld. Hier is verder weinig over bekend. (Bron: Damen)
Ook over het voorstel van de Naval Group is weinig bekend. Zij hebben zelfs nog helemaal niets prijsgegeven op hun website. Opvallend is dat partner ECA Group, bekend van de tools, vorige week een platform toonde op Twitter. Dat platform is uit de nieuwe range Octopoda. (Bron: ECA Group)
Volgens de planning moet al in december de keuze voor één van de deelnemende werven worden gemaakt, inclusief het ontwerpen en bijbehorende tools.