Sigma PKR 10514 fregatten (Indonesië)

Laatst aangepast: 05-10-2019

De RE Martadinataklasse, of PKR fregatten (Sigma 10514), voor de Indonesische marine zijn gebaseerd op het Sigma concept van Damen Schelde Naval Shipyards te Vlissingen. Damen, ook de bouwer van Nederlandse marineschepen, wist met het binnenhalen van deze opdracht een vaste klant te behouden. Eerder bouwde de Vlissingse werf korvetten voor de Indonesische marine en fregatten voor de Marokkaanse vloot volgens het Sigma principe.

Oorspronkelijk was sprake van vier fregatten, die zijn nog niet besteld. In september 2018 werd de wens van Indonesië door het ministerie van Defensie wel herhaald, maar er is nog geen bestelling gedaan voor zover bekend.

Ga direct naar specificaties (onderaan deze pagina).


Een model van het Sigma 10514/ PKR fregat op de stand van Damen tijdens de NIDV beurs in Rotterdam. Voorop zijn het Oto Melara 76mm kanon te zien (in stealth behuizing), de verticale lanceerinrichting voor raketten en daarachter het Rheinmetall 35mm Millennium kanon. De schepen van 105 meter lengte hebben verder Exocets, MBDA VL MICA-raketten tegen luchtdoelen en torpedo's. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Naamgeving en PKR
De twee marineschepen zijn vernoemd naar Eddy Martadinata en I Gusti Ngurah Rai. Van beiden komen ook de initialen terug in de scheepsnamen en van Martadinata ook de adelijke titel Raden.

Martadinata (1921-1966) was een Indonesische admiraal en diplomaat, en wordt gezien als één van de oprichters van de Indonesische marine in 1945.
Het tweede fregat is vernoemd naar I Gusti Ngurah Rai (1917-1946), een commandant van de Indonesische landmacht die in Bali sneuvelde in de Slag bij Marga. Op 20 november 1946 landde een eenheid van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) en versloeg de opstandelingen. Overigens zijn ook andere Indonesische marineschepen, die in Nederland zijn gebouwd, vernoemd naar Indonesiers die streden tegen Nederland.
Zowel Martadinata als Nguri Rai hebben postuum de titel Held van Indonesië ontvangen.

De schepen werden in Indonesië eerder vaak aangeduid als PKR-105. Perusak Kawal Rudal (PKR) staat voor Destroyer Escort Raket, en 105 voor de lengte.

Taken
Indonesië is de grootste eilandenstaat ter wereld met meer dan 17.000 eilanden. Het land beslaat een oppervlakte van 1,9 miljoen vierkante km en is daarmee zo'n 45x groter dan Nederland. De republiek heeft bijna 250 miljoen inwoners en bevindt zich op een belangrijk knooppunt in Zuid-Oost Azië. De Straat van Malakka, tussen Sumatra en Maleisië, is één van de belangrijkste scheepvaartroutes ter wereld.
De maritieme ontwikkelingen in deze regio gaan hard, veel landen breiden hun marines flink uit.

De taken voor de Sigma fregatten van de Indonesische marine staan in direct verband met bovenstaande. Zij dragen bij aan kustwachtpatrouilles in de uitgestrekte territoriale wateren. De fregatten kunnen ingezet worden bij diverse andere taken laag in het geweldspectrum zoals piraterijbestrijding en het tegengaan van smokkel. Ook hoger in het geweldspectrum kunnen ze hun taken uitvoeren. Een belangrijke taak voor de fregatten is onderzeebootbestrijding. De wateren rond Indonesië zijn zeer geschikt voor onderzeeboten en het aantal onderzeeboten in omringende landen is snel toegenomen.



Contracten en vergunningen
Op 16 augustus 2010 tekenden het Indonesische Ministerie van Defensie en Damen het contract voor de bouw van het eerste PKR fregat. Op 5 juni 2012 werd het contract voor het tweede schip van de klasse getekend.

Bijna 3 jaar nadat het eerste contract was getekend door Indonesië en de Nederlandse scheepsbouwer, werd de vergunning voor het leveren van materieel aan Indonesië goedgekeurd door de Tweede Kamer. Omdat de Tweede Kamer eerder de verkoop van tanks aan Indonesië had tegengehouden, ontstond er in de Nederlandse media wat ophef over het verlenen van een vergunning aan Damen.
In de brief die minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Lilianne Ploumen en minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans naar de Tweede Kamer stuurden vermeldden zij echter: "Het ligt niet voor de hand dat onderhavige goederen zullen bijdragen aan het toenemen van interne spanningen, mede gelet op het feit dat materieel van de Indonesische marine hierbij niet wordt ingezet."¹

De Indonesische marine vaart overigens al sinds de jaren '70 met Nederlandse marineschepen. Toen het eilandenrijk een Nederlandse kolonie was, voer de lokale bevolking aan boord van Nederlandse marineschepen.

Ook in Indonesië was niet iedereen even gelukkig met de keuze voor Nederland, gelet op de recente mislukte tankdeal en minder recente historie als koloniale machthebber. Eén van de alternatieven was een Italiaans ontwerp genaamd Orizzonte Mosaic 2.2, een soortgelijk concept als Sigma, maar gebaseerd op de Orizzonte/ Horizon klasse die in dienst zijn bij de Italiaanse en Franse marine. Ook bij dit voorstel was sprake van deels bouw in Europa en voor een deel in Indonesië.

Verder vermeldt de bewuste brief van de ministers van 4 juni 2013: "In exportvergunning verkregen voor de uitvoer van delen, toebehoren, training en technologie voor fregatten naar Indonesië. Eindgebruik van deze goederen komt ten behoeve van de Indonesische marine. De uitvoervergunning heeft geen betrekking op complete wapensystemen, maar op delen en subsystemen die deels via een werf in Roemenië en deels rechtstreeks naar een werf in Indonesië, waar de eindassemblage van de fregatten plaatsvindt, zullen worden uitgevoerd."

De twee schepen kostten Indonesië in totaal 570 miljoen dollar.



Bouw
Op 16 april 2014 werd de kiel van de RE Martadinata fregat gelegd in op de PT PAL (Persero) scheepswerf in Soerabaja, Indonesië. De kiellegging van het tweede PKR fregat had eveneens plaats in Soerabaja, maar dat was op 10 december 2014.

De schepen bestaan uit zes modules per schip. Vier van die modules zijn op de werf in Indonesië gebouwd, één op de werf van Damen in Roemenië en één in Vlissingen. De module die in Roemenië werd gebouwd is die voor de machinekamer, in Vlissingen werd de module met de mast, brug en commandocentrale gebouwd. De modules werden verscheept en samengevoegd in Indonesië.

Op 19 januari 2016 werd het eerste schip van de klasse te water gelaten in Soerabaja.

In augustus en september 2016 werd de proefvaart van het eerste schip succesvol doorlopen.

Bedrijven
De volgende bedrijven hebben meegewerkt aan het ontwerp, de bouw van dit project, of hebben producten of diensten geleverd (en hebben een bedrijfspagina):





Geïnteresseerd in een bedrijfspagina? Kijk hier voor meer informatie

Voortstuwing
De RE Martadinata en IG Ngurah Rai hebben een hybride voortstuwing en kunnen tot 15 knopen varen op elektriciteit, voor hogere snelheden gaan zij over op diesels met een maximum van 28 knopen. De fregatten kunnen hierdoor voor 75% van de tijd op elektriciteit varen.


Nogmaals het model. Hier is te zien dat het schip is voorzien van een hangar, twee RHIBs in kranen op het dek en verder naar voren, maar achter de brug, lanceerinrichtingen van Exocets. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Sensoren en wapensystemen
Hoog in de mast draait de Thales SMART-S Mk2 2D radar z'n rondjes; een luchtwaarschuwingsradar voor medium en lange afstand met een bereik van 250 km. Voor het aanwijzen van zee- en luchtdoelen voor het kanon en (eventueel) de Mica raketten hebben de fregatten een STIR 1.2 Mk2 EO belichtingsradar met tv- en infraroodcamera. Ook beschikken deze fregatten over een Thales KINGKLIP sonar voor het opsporen van onderzeeboten.

Of de twee schepen dezelfde bewapening krijgen is niet zeker. Het eerste schip zal waarschijnlijk ingericht zijn voor alle wapens, maar alleen de kanons krijgen ("fitted for, but not with"). Het tweede schip krijgt waarschijnlijk direct alles.

Tegen luchtdoelen op korte afstand hebben de Sigma's 12 VL Mica-M raketten van MBDA. Deze raketten zijn ook in staat om kleine snel inkomende doelen aan te pakken, en kunnen vier verschillende doelen aanvallen binnen zes seconden. De VL Mica-M heeft geen doelaanwijsradar nodig. De raket krijgt de informatie over het inkomende doel van bijvoorbeeld de SMART-S Mk2 en vliegt na lancering in de gewenste richting, vervolgens kan de raket met eigen sensor (radar of infrarood) het doel volgen en vernietigen. De Mica's staan in containers en moeten eens in de vijf jaar gecontroleerd worden om 25 jaar mee te kunnen gaan.

Op de bak staat het bekende 76mm Oto Melara kanon, dit kan ingezet worden tegen lucht-, zee- en landdoelen. Standaard is het maximum bereik 16 km (effectief 8 km), maar met (nog in ontwikkeling zijnde) munitie kan dit worden verdubbeld. Dit kanon is bij zeer veel landen in gebruik en sinds 1985 ook bij de Indonesische marine op de ex-Van Speijk klasse fregatten.

Daarachter, vlak voor de brug, zal het 35mm Rheinmetall Millenium CIWS worden geplaatst: geschikt tegen inkomende luchtdoelen. Voor oppervlakteoorlogvoering hebben de fregatten de beschikking over 8 Exocet Block 2 kruisvluchtwapens tegen schepen.

De schepen hebben torpedolanceerinrichtingen om onderzeeboten aan te vallen. Het belangrijkste wapensysteem tegen onderzeeboten is de boordhelikopter. In tegenstelling tot de eerder aangeschafte korvetten, hebben de fregatten niet alleen een helikopterdek, maar ook een hangar zodat een helikopter meegenomen kan worden tijdens een langere reis.

Alle systemen worden aangestuurd door het Thales Tacticos Combat Management System. Tijdens acceptatietests voor de fregatten van de Marokkaanse marine bleek dat de systemen foutloos met elkaar samenwerkten. Daarmee was Tacticos, het Combat Management System van Thales, het eerste CMS ter wereld dat met succes gekoppeld werd aan de MBDA VL Mica.²

Tacticos is het meest gebruikte CMS ter wereld (160 schepen van 19 landen) en werd in de jaren '90 geïntroduceerd.³



Specificaties

Nummer	Naam	In dienst
331	RE Martadinata	2017
332	IG Ngurah Rai	2017
Afmetingen	105,11 x 14,02 x 3,75
Max. waterverplaatsing	2.365 ton
Max. snelheid	28 knopen
Bemanning	100 (+ ruimte voor 20 opstappers)
Voortstuwing	2x diesel-elektrisch
Wapensystemen	1x Oto Melara 76mm kanon 1x 35mm Rheinmetall Millennium CIWS 8x MM40 Exocet Block 2 SSM VL Mica SAM Torpedo's
Sensoren	Thales SMART-S Mk2 luchtwaarschuwingsradar STIR 1.2 Mk2 EO belichtingsradar met elektro-optische sensoren Navigatieradars Thales KINGKLIP Sonar
Helikopters	1 helikopter

Noten
1.Timmermans, F. en Ploumen L, Brief Afgifte vergunning voor export militair materieel naar Indonesië, 4 juni 2013
2. New Moroccan frigate sails through Sea Acceptance Trials, Thalesgroup.com, 30 oktober 2012
3. Thales press release, First operational naval VL_MICA missile integrated with TACTICOS, 27 maart 2012

Marineschepen.nl Contact Over deze site

Blijf op de hoogte via: Twitter Facebook Instagram

Copyright Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001