Marineschepen.nl
 
   
 

De Zeven Provinciën tijdens Northern Archer 2014


Door: Jaime Karremann
Bericht geplaatst: 19-02-2014
Laatst aangepast: 19-02-2014

Afgelopen vrijdag zijn Zr.Ms. De Zeven Provincien, Zr.Ms. Van Speijk en Zr.Ms. Holland teruggekeerd van de drieweekse oefenreis Northern Archer. De reis voerde de drie marineschepen naar Noorwegen, waar met vrijwel alle wapensystemen werd gevuurd. Van torpedo's tot raketten. U raadt het al, Marineschepen.nl was er bij en voer vanaf Noorwegen mee met het vlaggenschip om de laatste week door eigen lens waar te nemen.

Zr.Ms. De Zeven Provinciën in Bergen
Het was gezellig druk in Bergen. Op deze foto zijn zes marineschepen te zien, met Zr.Ms. De Zeven Provinciën (F802) vooraan in beeld. Dat weekend lagen er maar liefst negen marineschepen uit zes verschillende landen. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Maar liefst 17 prachtige foto's van de reis zijn te koop via Werk aan de Muur .

Bergen, Noorwegen. Ik stap aan boord van Zr.Ms. De Zeven Provinciën, het eerste schip van de gelijknamige klasse. Het twaalf jaar oude fregat is in de bloei van zijn leven, super operationeel nadat nog in december de internationale training NOST met succes werd afgerond. De Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LCF'en) zijn de vlaggenschepen van de marine. Zij vormen dankzij hun uitstekende sensoren en lange arm in de vorm van de Standard Missile 2 (SM-2) een klasse apart. De Zeven is dus een mooi platform om gedurende een week van binnenuit te bestuderen.



Zoals vorig jaar al tijdens mijn bezoek aan Zr.Ms. Friesland in Sint Maarten bleek, voelt het arriveren aan boord van een marineschip op een zaterdag altijd wat onwennig. Een groot deel van de bemanning is immers op pad. Nu is men massaal aan het skiën geslagen. Maar dat geeft de bezoeker ook de kans om eens rustig de nieuwe plaatsing te verkennen.

Het zal u niet verbazen dat de "Zeven" een heus marineschip is, een oorlogsschip. Dat merk je direct zodra je aan boord komt, dat ruik je en dat zie je. Het jaren '90 ontwerp is van ná de M-fregatten en van vóór de patrouilleschepen. De dekken zijn dus groen en wanden grijs, maar de plafonds zijn veel netter afgewerkt dan eerder.

Ook zijn de LCF'en -zeker voor fregattenbegrippen- gigantisch. Zelfs zo groot dat ik de langszij liggende 122 meter lange Zr.Ms. Van Speijk pas een dag na mijn aankomst opmerk. Met de uit maximaal 202 personen bestaande bemanning, is die grootte prettig. Want slapen de matrozen in ruimten van maximaal 9 personen, veel onderofficieren en officieren delen hun hut met slechts 1 collega en een aantal heeft een éénpersoonshut. Privacy en sociaal contact is dus goed mogelijk op de LCF'en.

Een ander voordeel van arriveren op zaterdag is dat je de bemanning (voor zover aanwezig) direct kunt leren kennen op een all ranks verjaardagsfeestje in het Korporaalsverblijf. Op veel schepen berucht en beroemd, maar ik word gastvrij ontvangen en bijgepraat over de voor- en nadelen van het marinebestaan.

Ruud Schoonen
Commandant van Zr.Ms. De Zeven Provinciën kapitein-luitenant ter zee Ruud Schoonen op de brugvleugel tijdens manoeuvres met Zr.Ms. Van Speijk en Zr.Ms. Holland. In de noordelijke wateren valt de duisternis vroeg in, de Van Speijk is rechts in beeld te zien met de navigatielichten aan. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Northern Archer 2014
Zonder buitenlandse havens is het leven bij de marine niet compleet, maar alleen daar varen marineschepen niet de wereld voor over. Maandag laten we het mooie, maar koude Bergen achter ons voor de (nog koudere) Noordzee.

Ik zit tegenover commandant van Zr.Ms. De Zeven Provinciën KLTZ Ruud Schoonen in de kajuit: "We zijn vlaggenschip van Northern Archer 2014. De reis is bedoeld om samen met de Van Speijk en de Holland zoveel mogelijk tactische oefeningen te doen. Tijdens deze reis kunnen we weer met een aantal schepen manoeuvreren, we kunnen raketten lanceren en torpedo's afvuren. Iets wat we niet meer zo vaak meer doen, omdat we zoveel betrokken zijn bij anti-piraterijmissies."

"De eerste week stond lancering van torpedo's centraal. In de tweede week hebben we samen met de Van Speijk en een Franse eenheid de internationale commandantenopleiding aan boord van Zr.Ms. Walrus ondersteund. Deze week staat in het teken van live firings voor de kust van Noorwegen.
We trainen daarmee inzet in het hoogste geweldspectrum. Daarnaast hebben we tot april vorig jaar een lange periode van onderhoud gehad. Bij een lancering komt zoveel complexe techniek kijken, dat het heel belangrijk is om te weten of ook die systemen naar behoren werken."

Drone op het helidek van Zr.Ms. De Zeven Provinciën
Een groot aantal drones (vol sensoren) werd vanaf het helidek gelanceerd. Ze werden ook bestuurd vanaf het schip, maar niet door de bemanning zelf. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Analyse binnen 24 uur
De commandant heeft uiteraard de leiding over het schip, maar is niet de man achter de oefening. Sinds een aantal jaar traint en test de marine op een heel nieuwe, realistische manier. LTZ1 Geert van der Bij is daarom met zijn team van het Maritime Warfare Centre (MWC), voorheen ANTAC, aan boord van de drie schepen gestapt. Het MWC bedenkt en schrijft nieuwe tactieken en doctrines aan de hand van de laatste ontwikkelingen in de wereld. Net als de afgelopen 50 jaar worden deze ideeën vooral getoetst door simulaties en soms met echte lanceringen. Waar in het verleden dat vaak met een countdown-lancering werd getoetst waar NASA jaloers op zou zijn, waarbij een schip uren vooraf stapje voor stapje een boek doorwerkt tot de lanceerknop ingedrukt wordt, gaat het nu anders. De drie schepen mogen binnen het scenario al hun wapens inzetten en -binnen de kaders- zelf bepalen wanneer ze lanceren.

Van der Bij: "Je kunt dan een complexere omgeving creeëren. Het is dus geen simpele exercitie meer, maar het begint te lijken op de realiteit en dan kun je ook de bemanningen trainen. Daarom stappen wij van het MWC sinds een aantal jaar met een hoop extra mensen aan boord en nemen wij het verzamelen van data en de zorg voor veiligheid uit handen van het schip. De schepen kunnen dan echt vechten, zonder zich bezig te moeten houden met die drones en onze doelstellingen. Ze weten natuurlijk wel hoeveel raketten ze gaan lanceren, maar verder verschilt het niet veel van een echt conflict. We vertellen ze dus niet wat ze moeten doen, maar ze maken zelf de keuzes. Al hebben we wel middelen om te sturen, want we moeten natuurlijk wel onze analysedoelstellingen halen."

Vreemd genoeg is het doel van de lancering niet het aan stukken schieten van de drones. Alle raketten die gelanceerd worden, behalve de Stinger (de landmacht doet niet aan telemetrie), de drones en bootjes zitten vol met sensoren en zenders. Direct na de lancering wordt alle data aan elkaar gekoppeld en slaan de computers van het MWC en TNO aan het rekenen. Na 24 uur kan het team een eerste briefing geven aan het schip inclusief 3D beelden van de totale oefening. Daarna wordt ieder schot, ieder vinnetje van de raketten en ieder woord in de commandocentrales tot in detail in kaart gebracht. Juist op gebied van analyses is de marine veel verder dan andere landen. Behalve de marines van Zuid-Afrika en Nederland, heeft geen enkele marine die mogelijkheid. Alle data kan zo snel gecombineerd worden doordat de software in de commandocentrales door de marine zelf (CAMS Force Vision) is geschreven.

Holland langszij
De roerganger kijkt naar het kompas, terwijl Zr.Ms. Holland langszij komt. Een andere matroos staat bij het raam. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Gevechtswacht op post
Nog voor de zon goed en wel op is, zijn de eerste dreunen al te voelen. Het 127 mm kanon wordt ingeschoten. Al snel daarna komt de totale gevechtswachtorganisatie op post. Niet dat iedereen tijdens de lancering in actie moet komen, want buiten het personeel in de commandocentrale, de brug en enkele ruimten van de Wapentechnische Dienst zullen maar weinig bemanningsleden iets meekrijgen van de lancering. Er wordt straks geschoten met acht raketten, zes kanons en nog meer machinegeweren in een complex scenario. Men neemt het zekere voor het onzekere.

Niet alleen de wapens, ook de drones zelf kunnen gevaarlijk zijn, zo bleek in november 2013. Toen nam de Amerikaanse kruiser USS Chancelorsville het op tegen een zo'n oranje kleiduif, maar miste. Normaliter niets loos, want drones horen niet recht op het schip af te komen. Het doel waande zich echter een heuse missile en boorde zich diep in de kruiser met meerdere gewonden tot gevolg. Zeker als de drone nog vol zit met brandstof kan dat een heel schip in gevaar brengen.

Het is een drukte van belang in de gangen en trappenhuizen van het 144 meter lange LCF. De 180 bemanningsleden en dik 30 opstappers begeven zich naar hun posten, de waterdichte deuren worden gesloten.

Door het gehele fregat zijn bemanningsleden geposteerd in hun brandwerende witte overals en anti-flashgear. Bijvoorbeeld in de sectieposten voor en achter om vanuit daar eventuele brand of averij aan te pakken. In de ziekenboeg en in het Cafetaria is de Logistieke Dienst klaar om gewonden te helpen.
Omdat er een (kleine) kans is op een echte calamiteit, worden er geen oefeningen gehouden voor deze bemanningsleden. Iedereen is op de hoogte van het scenario, de strijdende partijen, de VN-resoluties en het mandaat. Maar buiten de commandocentrale en brug is men aangewezen op de verslagen via de scheepsomroep. Hun geduld wordt op de proef gesteld.

commando centrale
Concentratie in de commandocentrale van Zr.Ms. De Zeven Provinciën. Hier zit ook de commandant, naast de commandocentraleofficier. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Dreiging neemt toe
Na een laatste toepraak via de scheepsomroep van de commandant, komen al snel onbemande bootjes, Fast Inshore Attack Craft (FIAC's) genoemd, in beeld. Zij varen geen voorspelbare routes, maar proberen zoveel mogelijk echte aanvallen te simuleren. Hetzelfde geldt voor de drones, ook zij proberen het de schepen lastig te maken.

Het tiental varende en vliegende drones mag niet direct aangevallen worden in verband met de Rules of Engagement. Het is juist de bedoeling om de oefening zo realistisch mogelijk te laten verlopen.
Nadat de eerste FIACs en gesimuleerde vliegtuigen zijn gesignaleerd, worden eerst meerdere waarschuwingen over de radio gegeven. Zeker de vliegtuigen krijgen op het LCF alle aandacht, omdat de Zeven verantwoordelijk is voor de luchtverdediging van het gehele verband dankzij het grote bereik van de Standard Missile 2.

VLS en kanon
Het weer was slecht op de Noordzee, ook tijdens de oefening was het niet best. Hier is de lanceerinrichting van de ESSM en de SM-2 raketten goed te zien. Deze wordt VLS (Vertical Launch System). Onder de kleppen zijn 1 tot maximaal 4 raketten geplaatst. Zowel de raket als de steekvlam schiet recht omhoog voor de brug langs. Deze foto is te koop in groot formaat. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Vuur!
Na verloop van tijd zijn de drie schepen omringd door vijandelijke contacten op het water, in de lucht en op land. Waarschuwingen worden uitgegeven, uitkijken melden de voortdurende bewegingen van FIACS, updates over de scheepsomroep, sitreps van de Commando Centrale Officier (CCO) en stuurorders van de officier van de wacht volgen elkaar snel op. De spanning op de brug en in de Commando Centrale neemt toe.

Anderhalf uur lang neemt de dreiging alsmaar toe. De schepen manoeuvreren flink om in een gunstige positie te komen ten opzichte van elkaar en vooral ten opzichte van de vijandelijke eenheden.

Dan klinkt plots de melding vanuit de Commando Centrale: "Alle posten, inkomende missile, time on top 7 minuten!" Nieuwe koerswijzigingen vanuit de Commando Centrale volgen. De commandant, CCO en Luchtverdedigingsofficier (LVO) communiceren met elkaar over de te nemen acties.

Het LCF draait scherp stuurboord uit. "Time on top 4 minuten!" De Commando Centrale meldt nóg een inkomende raket.

Vanuit de Zeven Provinciën is te zien hoe Zr.Ms. Van Speijk een wolk van radarreflecterend materiaal (chaff) afvuurt om de raket te misleiden.

WOOSH!! Een dikke grijze rookwolk slaat tegen de ramen van de brug. Zonder waarschuwing is de eerste ESSM gelanceerd door de centrale. Train as you fight, aftellen is voor nepoefeningen. Geheel zoals in een echte oorlogssituatie moeten de acties snel worden uitgevoerd.
"Launch!!" Klinkt het vanuit een van de speakers en WHOOSH daar vertrekt de tweede ESSM richting de inkomende raket. In de verte zijn rookpluimpjes te zien; de drones zijn niet meer.

Zr.Ms. De Zeven Provinciën ESSM
Ook de tweede ESSM vertrok voor de bemanning op de brug vrij onverwachts. Hier is net naast het raamkozijn de raket nog te zien. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Het LCF draait direct af en Zr.Ms. Van Speijk zet vaart aan naar een volgende positie. De dreiging blijft en het wachten is op lancering van de Standard Missile 2. Deze raket produceert, in tegenstelling tot de kleinere ESSM raketten, een gigantische steekvlam die eerst in de lanceerinrichting naar beneden wordt gestuwd, via een uitlaat weer omhoog kaatst en dan zelfs boven de brug uit komt.

De climax van de oefening laat niet lang op zich wachten. Al vrij snel na de afgeslagen aanval verschijnen meerdere vijandelijke eenheden aan de horizon. Opnieuw volgen waarschuwingen, en opnieuw tevergeefs. Dan besluit de commandant een vliegtuig neer te halen met een SM-2.

Er klinkt een knal en een WOOSH maar nu veel luider. De brug vult zich met het licht van de enorme vuurzee die voor de ramen omhoog stijgt. De hitte is voelbaar als de raket vlak voor de brug in een oogwenk omhoog vliegt naar zijn doel vele mijlen verderop.

Zr.Ms. De Zeven Provinciën SM-2
Een uniek beeld van de lancering. De Standard Missile 2 is met een sluitertijd van een vijfduizendste van een seconde bevroren terwijl het voor de brug langs scheert tijdens de lancering. Deze foto is te koop in groot formaat. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Later in de strijd volgt nog een SM-2, maar niet alle vliegtuigen worden neergehaald door de Zeven Provinciën, ook de verdediging van de Van Speijk en de Holland wordt op de proef gesteld. De Van Speijk vuurt twee Sea Sparrows en is eveneens succesvol.
De Holland was succesvol tegen de zeedoelen, maar is niet ontworpen voor geweld uit de lucht. Daarom was een landmachteenheid aan boord met het bewezen Stingersysteem. Pas na meerdere runs van de goedgeluimde drone wisten de opstappers een aanval te plaatsen met de Stinger.

Uiteindelijk beslechtten Goalkeepers van de Van Speijk en van de Zeven Provinciën het lot van de resterende oranje doelen. Overigens tot verrassing van het Britse bedrijf dat aan boord van het LCF verantwoordelijk was voor de drones. Zij spraken medewerkers van het Marinebedrijf aan met de vraag welk apparaat dat nu was dat hun drones met een korte BRRRRRR! uit de lucht wist te knallen. Niet eerder hadden zij hun producten zien sneuvelen na slechts één salvo zonder missers.

In de commandocentrale en op de brug is men gelukkig met de treffers, de rest van de bemanning is blij de witte vlamwerende pakken weer uit te doen en de oersaaie gevechtswacht posten te kunnen verlaten. De dames en heren van het Maritime Warfare Centre, TNO en het Marinebedrijf slaan direct aan het rekenen om binnen 24 uur een eerste analyse van de totale oefening te kunnen presenteren.

action messing
Ook in gevechtssituaties moet de bemanning eten. Dat wordt "action messing" genoemd. Alle bemanningsleden zijn vooraf ingedeeld in kleuren en via de scheepsomroep wordt gemeld welke kleur mag eten. Iedereen eet in het matrozenverblijf (dit is het grootste) en krijgt een kwartier de tijd om te eten (ook nu weer overheerlijke macaroni). De Logistieke Dienst zorgt ervoor dat het eten precies op de juiste temperatuur is, zodat je niet je mond verbrandt. Ook wordt bijgehouden of iedereen wel van z'n post is gekomen en wordt iedereen een plaats gewezen. Niemand hoeft af te wassen want in oorlogssituaties wordt wegwerpservies gebruikt. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Journalism by walking around
Nu de oefening geslaagd is en het schip een stuk lichter, kan koers worden gezet naar het zuiden zodat het flottielje Den Helder vrijdag kan bereiken. De oefenreis is niet voorbij, dus ook nu staan weer meerdere kleinschaligere oefeningen op het programma. Maar het geeft me wel de tijd om het schip beter te leren kennen.

Als je door een marineschip loopt, zul je zien dat overal wel iets te doen is. Sommige mensen zijn vrij en liggen op bed of op de bank in hun dagverblijf televisie te kijken. In het Gouden Bal, het onderofficierenverblijf, is een aantal onderofficieren druk met het verdelen en vouwen van de was. In het aangrenzende eetgedeelte dekken matrozen van de Logistieke Dienst Verzorging de tafel voor de lekkerste middagmaaltijd van de week, die op woensdag.

whalegang
In de gangen van een fregat is altijd wat te doen. Links is de scheepstoko waar je allerlei artikelen kunt kopen, zoals tandpasta, shampoo, petten en parfum. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Verder naar achteren is de Technische Dienst in full swing, tijdens tests met de voortstuwing in de Technische Centrale. Binnen de Koninklijke Marine weet men niet anders dan dat de technische systemen op afstand worden bediend, maar bij veel marines wil men er toch nog niet aan geloven. Deze automatisering, die in de jaren '70 begon, is op het LCF verder doorgezet tot een systeem dat bijvoorbeeld niet alleen maar een foutmelding geeft, maar de operator gelijk vertelt voor welke systemen dat gevolgen heeft.

Met de komst van de enorme hoeveelheid computers en krachtige radars zoals de SMART-L en de APAR, wordt ook meer gevraagd van het energienetwerk. De 440V waar eerder mee gewerkt werd aan boord van marineschepen, zou te dikke kabels opleveren. Daarom is men voor het LCF overgestapt op het vele malen hogere 6600V en dat stelt weer nieuwe eisen aan de technici aan boord.

Mocht een technisch systeem voorzien moeten worden van nieuwe onderdelen, dan zijn de technici op zee aangewezen op de reserveonderdelen aan boord. Zij kunnen kiezen uit een rijke voorraad. De Logistieke Dienst Goederenbeheer heeft namelijk niet minder dan 12.000 onderdelen, verspreid over zeven magazijnen.
Ik wil natuurlijk het grootste magazijn zien. Matroos 1 LDGB Van den Doel wijst me de weg, terwijl hij me vertelt over de sfeer aan boord. Want of ik nu op een onderzeeboot, mijnenjager of OPV kom, daar is men erg gelukkig met een kleine bemanning van zo'n 50 mannen en vrouwen. Het zou daar niet zo onpersoonlijk zijn als op de fregatten. Hier is de bemanning ruim drie keer groter, wat betekent dat dan? "Zeker in het begin is dat lastig, want je moet je aan iedereen voorstellen en dan weet je op een gegeven moment echt niet meer of je iedereen al een hand hebt gegeven. Maar voor de sfeer maakt het niet zoveel uit. Je kent iedereen aan boord, al kom je ze natuurlijk niet allemaal even vaak tegen. Je trekt vooral op met je eigen groepje en dat gaat super, de sfeer is goed."

Holland
Zr.Ms. Holland. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Sea state 7
Het grootste magazijn is niet alleen groot, het is ook vrij ver voor in het schip geplaatst en dat is te merken. De golfhoogte lijkt snel toe te nemen en het voorste deel van het schip wordt steeds hoger boven zeeniveau getild, waarna het met een klap weer in de golven slaat. Het dek onder mijn voeten schudt en de ankerkettingen rammelen luid. Heel prettig is deze gratis kermisattractie in de bergplaats niet.

Terwijl we een dek hoger gaan legt matroos Van den Doel me uit dat hij verhalen van oudere goederenbeheerders kent die op de S-fregatten juist gebruik maakten van deze zeegang. Van het moment dat de neus van het fregat de golftop bereikt tot de klap terug in zee, is er sprake van een soort gewichtsloosheid. Dan kon je, volgens de verhalen, met de juiste techniek goederen meters hoog door een luik naar boven werpen. Op de nieuwe schepen kan dat door de schuine trappen bij de magazijnen niet meer. Verboden was het toen ongetwijfeld ook al.

Na de rondleiding door de bergplaatsen aan boord, blijft de golfhoogte toenemen. De voorspelde sea state 7 blijft uit, maar toch duikt de neus van de Zeven Provinciën met regelmaat diep in de grijze Noordzee. Recht door het schip lopen is er niet meer bij, de borden blijven dankzij de blauwe plakmatjes zonder problemen staan, maar je moet je goed vasthouden aan tafel om te voorkomen dat je naar het eten van je buurman schuift. De ruitenwissers op de brug staan continu aan, het raam is kletsnat, maar er is geen wolkje aan de hemel te bekennen. De zeegang maakt je moe en houdt je wakker. Het schip schudt en trilt, de waterstraal van de douche zwenkt alle kanten op en een broek aan doen is een levensgevaarlijke activiteit geworden.

bevoorrading op zee
Briefing voorafgaand aan de Bevoorrading op Zee (BOZ). (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Bevoorrading Op Zee
Wind, regen en een hoge sea state of niet, er staat een Bevoorrading op Zee (BOZ) op het programma met Zr.Ms. Amsterdam. Het bevoorradingsschip is samen met Zr.Ms. Groningen via het Kattegat ten zuiden van Noorwegen op de Noordzee verschenen en is wel in voor een drievoudige BOZ met de Van Speijk, de Groningen en de De Zeven Provinciën. Alleen de Holland ontbreekt, het OPV had afgelopen nacht tijdens de storm het verband verlaten om uit te kijken naar een vermiste vissersboot. De Holland leidde de zoekactie voor de Noorse kust, die rond 5 uur gestaakt moest worden vanwege het slechte weer.

Om lang op zee te kunnen blijven, kunnen marineschepen al varende met slangen en kabels brandstoffen en goederen overzetten. Dat klinkt eenvoudig, maar dat is het niet. De afstand tussen de twee of drie schepen is vaak niet meer dan 50 meter. Ze moeten koers houden om elkaar niet te raken, terwijl de zee tussen fregat en bevoorrader de schepen naar elkaar toe zuigt. Golven slaan hoog op tussen de schepen en eenmaal aan elkaar gekoppeld is manoeuvreren geen gemakkelijke opgave.

Terwijl de vier Nederlandse marineschepen hun positie kiezen, bereiden de mannen en vrouwen van de Nautische Dienst zich voor op de BOZ. Zij zijn gespecialiseerd in dit soort werkzaamheden aan dek. Zowel aan stuur- als aan bakboord worden de BOZ-posities opgetuigd. Hoe ervaren ze ook zijn, ook voor de nauten is het geen pretje om nu buiten te werken. De Zeven stampt flink. De horizontale regen is inmiddels overgegaan in hagel en de lucht is grijs. Samen met de grijze zee en grijze marineschepen, is het geheel kleurloos. Gelukkig heeft de Nautische Dienst daar wel een oplossing voor: het penenpak. Een warm knaloranje overlevingspak, dat je beschermt tegen de elementen als je op dek staat, maar ook als je onverhoopt over boord slaat. De oranje kleur zorgt voor wat sfeer, en -dat is natuurlijk de reden- in het water zorgt het oranje voor een grotere kans op ontdekking.

bevoorrading op zee
Nauten aan het werk in de midscheeps. Het hekwerk is geklapt dus voorzichtigheid is geboden. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Het meeste werk heeft plaats in de midscheeps, want hier moet de daadwerkelijke koppeling worden gemaakt tussen de Zeven en de Amsterdam. Al ruim voor de BOZ begint wordt mij uitgelegd dat ook hier veiligheid voorop staat. Behalve een fraai penenpak, krijg ik een reddingvest, helm en lampje, maar belangrijker nog: de bootsman vertelt me waar wel en waar vooral niet te staan. De Zeven Provinciën gaat dit keer langszij om het overzetten van goederen te testen. De ruwe zee, plus de 17 miljoen kilo zware Zr.Ms. Amsterdam zorgen voor aardig wat spanning op het tuig. Áls er dan iets mis gaat, moet je op een veilige plaats staan. Van een zwiepende staalkabel heb je niet terug.

Inmiddels is de Zeven langszij de Amsterdam gekomen. Het hekwerk is neergeklapt en niets scheidt ons van het kolkende water dat tussen de schepen door raast. De eerste lijnen worden door de Zeven Provincien overgeschoten. Van de Amsterdam krijgt de Zeven steeds dikkere lijnen met aan het einde de jackstay, een dikke staalkabel, die moeten worden vastgemaakt aan de BOZ positie van het fregat. Aan de andere kant van het bevoorradingsschip is ook de Groningen verschenen voor brandstof.



Alles lijkt goed te verlopen, maar de Britse koppeling die de Amsterdam voor deze oefening gebruikt, klikt niet direct in de koppeling van de Zeven. Het is voor de Nautische Dienst op het fregat te gevaarlijk om lang aan het blok te gaan rommelen, terwijl de golven hoog opspatten en een straffe wind het communiceren moeilijk maakt. De koppeling zit vast, maar niet op alle punten. Daarom wordt besloten de oefening te beëindigen en het tuig terug te geven aan de Amsterdam. De koppeling moet wel de spanning nog even kunnen houden, maar de Nautische Dienst neemt wel afstand van het blok.

De koppeling en het tuig lijken het te houden en paar minuten gaat het goed. Plots komt er echter meer spanning op en dat blijkt teveel. Met een knal schiet de jackstay met koppeling los en vliegt het metaal met een noodgang overboord. Even heeft iedereen nodig te bij te komen van de schrik en de situatie te begrijpen, maar al snel worden de resterende lijnen binnenboord gehaald om te voorkomen dat ze in de schroeven terecht komen. Deze Bevoorrading op Zee is ten einde.

Niemand raakte gewond, want iedereen stond op een veilige positie. De breekkoppeling blijkt naar behoren te hebben gewerkt, doordat die brak werd namelijk voorkomen dat de jackstay of het tuig van de Zeven zelf afbrak.


Beelden van het losschieten. Aan de andere zijde van de Amsterdam is Zr.Ms. Groningen te zien.

Lange Jaap
Later die avond, werd de BOZ opnieuw uitgevoerd met de Amsterdam. Ditmaal in het donker en met de Van Speijk aan de andere zijde. Nu verliep alles zoals het hoort kon men zonder problemen overgaan tot de nightsteam richting Den Helder.
Om zeven uur de volgende ochtend zwiepte het licht van de Lange Jaap, de vertrouwde vuurtoren van Den Helder, weer door de ramen van de brug. Eén voor één meerden de schepen weer af na weken van huis te zijn geweest.

Voor de Zeven Provinciën en de bemanning blijft het niet bij oefenen. Tijdens de Nuclear Security Summit (NSS) in Den Haag, bewaakt het LCF het luchtruim. Daarna zal het schip vertrekken naar de wateren rond Somalië om piraterij te bestrijden.

Lange Jaap Den Helder
Zr.Ms. De Zeven Provinciën in de aanloop naar Den Helder. Links in beeld is nog een heel klein lichtpuntje van de vuurtoren Lange Jaap te zien. Deze foto is te koop in groot formaat. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

comments powered by Disqus


Marineschepen.nl
Contact
Over deze site
Adverteren
Blijf op de hoogte via:

Twitter

Facebook

Instagram

Copyright

Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001



Menu
Dossiers

Gerelateerde artikelen
Foto's Northern Archer
De Zeven Provinciën
Hollandklasse
M-fregatten
De Zeven naar nucleaire top