|
|
Fairwind
Door: Jaime Karremann
Laatst aangepast: 05-12-2021
Wanneer harde wind de koude regen horizontaal over de dekken in de Helderse marinehaven sloeg, kon je de term "Fairwind" vaak horen. Mooie verhalen over de verre eskaderreizen naar warme oorden maakten het Hollandse weer draaglijker. Naarmate de reizen spaarzamer werden, kregen de verhalen over de Fairwind-reizen steeds vaker een mythische lading.
De Koninklijke Marine geeft verre (eskader)reizen vaak een naam en in de periode 1986 - 2000 kregen zij veelal de naam Fairwind mee. Fairwind 2000 was de laatste grote eskaderreis die de Nederlandse marine heeft ondernomen. Daarna is een verre eskaderreis niet meer voorgekomen.
Het eskader loopt, aangevoerd door Hr.Ms. Witte de With, in 1988 de haven van Sydney binnen. Aan boord o.a. Koningin Beatrix en ZKH Prins Claus. Fairwind '88 bestond uit één L-fregat, twee S-fregatten en bevoorrader Hr.Ms. Zuiderkruis. (Foto: Koninklijke Marine)
De Koninklijke Marine heeft sinds de wederopbouw van de vloot in de jaren ‘50/ ‘60 regelmatig grote reizen gemaakt met het “smaldeel” of eskader. Een groep schepen, aangevoerd door een stafschip, vertrok dan voor vier tot zes maanden naar vergelegen oorden als Azië, Oceanië of Zuid-Amerika.
De marine richtte zich destijds normaal gesproken op de Atlantische Oceaan. Maar de Koninklijke Marine kon over de hele wereld opereren en verre reizen waren bij uitstek geschikt om dat te beoefenen en te laten zien. Ze hadden vaak vier doelen: opwerken (trainen, opleiden), ervaring opdoen in andere gebieden, vlagvertoon (vaak samen met Buitenlandse Zaken, Economische Zaken en Nederlandse bedrijven) en afwisseling voor marinepersoneel.
Fairwind 1986, een foto gemaakt door KPLODVB Martin de Boer die met Hr.Ms. De Ruyter het eilandje Madura, Indonesië aandeed. De Boer vertelt hier zijn bijzondere verhaal over deze reis. (Foto: Martin de Boer)
Namen
Deze bijzondere reizen moesten het vaak doen met iets minder speciale namen als “Eskaderreis” of (nog saaier) “Winterreis”. Al waren er in de jaren ‘70 ook uitzonderingen: Far East Racing Team ‘73 en Far East Australia Cruise '79 (India, Indonesië en Australië).
In 1986 wordt in de Alle Hens voor het eerst melding gemaakt van de “codenaam Fair Wind” in een artikel over Winterreis ‘86.1 Waarschijnlijk kwam deze codenaam van het maritieme gezegde “Fair winds and following seas”, waarmee iemand succes of een goede reis wordt gewenst.
De naam Fairwind bleek echter een succes en ondanks dat men nog weleens sprak van “Eskaderreis”, heeft de naam vele jaren daarna (en nu soms nog) een magische klank gehad binnen de marine.
Niet alleen omdat het beter klonk dan Winterreis ‘86, maar ook omdat de reizen vaak uniek waren dankzij prachtige bestemmingen als Nieuw-Zeeland, India of Japan. Want na ‘86 werden tot en met 2000 de grote reizen ook voorzien van de Fairwind-naam.
Fairwind 1990; Hr.Ms. Bloys van Treslong (F824), Hr.Ms. Poolster (A835), Hr.Ms. Tromp (F801) en Hr.Ms. Jacob van Heemskerck (F812) op weg naar Rio de Janeiro. (Foto: AVDKM)
Einde van een tijdperk
Waar de marine op een zeker moment zelfs twee keer per jaar een eskader uitrustte, is een verre eskaderreis sinds 2000 niet meer voorgekomen. Mooie reizen (zoals die van Zr.Ms. Tromp naar Hawaï in 2006) vonden en vinden plaats, maar dan gaat het vaak om individuele schepen. Hoewel ook die verre reizen van enkele schepen zeldzaam zijn. Ook worden kortere eskaderreizen gehouden, zoals begin 2014 toen Zr.Ms. De Zeven Provinciën, Zr.Ms. Holland en Zr.Ms. Van Speijk onder de naam Northern Archer 2014 naar Noorwegen voeren. Maar dat stond niet in verhouding met de Fairwindreizen.
Na de bezuinigingsrondes van de jaren '90 werd de Koninklijke Marine te klein om een eskader voor lange tijd te moeten "missen". Er is bovendien minder tijd en geld voor opleiden en trainen, laat staan voor verre reizen. De Fairwindreizen markeren dus het einde van een tijdperk.
Beelden van een Nieuw-Zeelands televisiestation van het eskader tijdens Fairwind 1988
Vijf keer Fairwind
In totaal zijn vijf Fairwind-reizen georganiseerd:
Fairwind ‘86
Periode: 13 januari - 19 juni
Bestemming: India, Thailand, China, Japan, Zuid-Korea, Indonesië
Schepen: Hr.Ms. de Ruyter (GW-fregat), Hr.Ms. Callenburgh (S-fregat), Hr.Ms. Jan van Brakel (S-fregat), Hr. Ms. Kinsbergen (S-fregat) en Hr. Ms. Pooster (bevoorrader)
Fairwind ‘88
Periode: 1 augustus - 21 december
Bestemming: Egypte, India, Indonesië, Australië, Nieuw-Zeeland, Maleisië, Saoedi-Arabië
Schepen: Hr.Ms. Witte de With (L-fregat), Hr.Ms. Kortenaer (S-fregat), Hr.Ms. Jan van Brakel (S-fregat) en Hr.Ms. Zuiderkruis (bevoorrader)
Fairwind ‘90
Periode: 22 januari - 18 mei
Bestemming: Brazilië, Venezuela, Puerto Rico, Sint Maarten
Schepen: Hr.Ms. Tromp (GW-fregat), Hr.Ms. Jacob van Heemskerck (L-fregat), Hr.Ms. Bloys van Treslong (S-fregat) en Hr.Ms. Poolster (bevoorrader), laatste deel: Pieter Florisz (S) en BNS Wielingen
Fairwind ‘95
Periode: 3 juli - 27 oktober
Bestemming: Maleisië, Indonesië, China, Mauritius
Schepen: Hr.Ms. Van Nes (M-fregat) en Hr.Ms. Van Galen (M-fregat)
Fairwind 2000
Periode: 5 maart- 7 juli
Bestemming: Singapore, Filipijnen, Zuid-Korea, Japan, China, Indonesië
Schepen: Hr.Ms. De Ruyter (GW-fregat), Hr.Ms. Van Nes (M-fregat), Hr.Ms. Amsterdam (bevoorrader), Hr.Ms. Witte de With (L-fregat) en BNS Wandelaar (Wandelaarklasse, België)
Verslag van Fairwind 2000 op Marineschepen.nl.
Nogmaals Fairwind 1988. Hier een portret van de Koninklijke familie aan boord van de Nederlandse schepen tijdens het bezoek aan Australië.
Noten
1.Vijf schepen en Marine-eskader, duizend opvarenden sterk, naar Verre Oosten; Alle Hens, januari 1986, pp 4-7
Sinds 13 augustus 2001
|
