In juni 2023 ondertekende staatssecretaris Christophe van der Maat een contract voor de bouw van twee ASW-fregatten voor Nederland en twee voor België. Mogelijk krijgt de Koninklijke Marine meer dan twee van deze schepen, zo blijkt uit antwoorden van Defensie op vragen van deze site.
Artist impression van de ASW-fregatten. (Beeld: Defensie)
Vooruitlopend op mogelijke verdere groei van het Defensiebudget "worden diverse opties verkend", laat een Defensiewoordvoerder weten na vragen van Marineschepen.nl. "Extra fregatten worden daarin ook meegenomen." Daarmee is een bestelling van een extra schip nog niet onderweg. "Dit is vooralsnog een verkenning en niet concreet", benadrukt de woordvoerder. Er zijn tal van mogelijkheden die worden onderzocht, maar als er financiële ruimte is voor extra eenheden, moet het voorwerk wel zijn gedaan.
Geen optie in contract
Een bestelling van extra schepen of een 'tweede batch' is niet ongewoon. Het eerste contract van de S-fregatten, M-fregatten en de Luchtverdedigings- en Commandofregatten bevatten ook respectievelijk vier, vier en twee schepen. Bij een volgend contract werd dat aantal verdubbeld (de S-fregatten kwamen uiteindelijk zelfs op tien schepen). Zeker bij de M-fregatten en de LCF'en was vooraf al duidelijk welk aantal de marine wilde hebben: acht en vier stuks.
Nu ligt het iets anders omdat vanaf het begin over een bestelling van twee ASW-fregatten werd gesproken. In tegenstelling tot wat Marineschepen.nl eerder berichtte, is er geen optie in het contract opgenomen voor meer schepen dat de eerder geplande twee. Dat meldt Defensie. Voor de aanschaf van een extra fregat zijn "nieuwe contractuele vereist".
Het bijbestellen van een of meer fregatten is niet een kwestie van het aantal schepen in het winkelmandje ophogen. Een M-fregat bestaat uit zo'n 170.000 onderdelen en de veel grotere ASW-fregatten waarschijnlijk uit meer onderdelen. Sommige producten zijn eenvoudig bij te bestellen, maar andere systemen worden speciaal gemaakt voor deze schepen. Denk aan de radars. Naarmate de contractondertekening langer geleden is, wordt de kans groter dat systemen duurder zijn geworden, niet meer verkocht worden of vervangen zijn door apparatuur met andere afmetingen of gewicht.
Tien jaar
Een eventueel besluit tot uitbreiding van de vloot, zal pas over zo'n tien jaar zichtbaar zijn. Het eerste ASW-fregat wordt weliswaar, als alles goed gaat, in 2029 in dienst gesteld. Het tweede Belgische fregat (het vierde in totaal) moet in 2032 in de vaart komen. Een derde Nederlands fregat, zal dus op z'n vroegst in 2033 in dienst gesteld kunnen worden.
Als Nederland een derde fregat zou bestellen, moet de marine dus nog wel even geduld hebben. In het licht van de snel oplopende spanningen met Rusland, is dat erg lang. Aan de andere kant geeft dit de marine de tijd om iets aan het personeelstekort te doen.
België
In België is een bestelling van een derde fregat al vaker ter sprake geweest en zelfs door het Belgische ministerie van Defensie voorgesteld. Uiteindelijk zag de Belgische regering er van af. Uit het antwoord van minister van Defensie Ludivine Dedonder valt op te maken dat dat deels te maken had met de toegenomen kosten en het gebrek aan maatschappelijke of industriële return in de afspraken met Nederland.
Maar toen de aanvallen van Houthi-rebellen op schepen eind vorig jaar begonnen, kwam de roep om een derde fregat weer terug in de Belgische Kamer. Volgens de krant De Morgen zit een snel besluit er niet in: "Dat is een beslissing voor de volgende regering, die dan ook het nodige budget moet vrijmaken voor zo'n eventuele aankoop", aldus Dedonder. De verkiezingen in België staan op 9 juni van dit jaar in de agenda.
Auteur: Jaime Karremann Jaime is oprichter van Marineschepen.nl en heeft meer dan 1.500 artikelen geschreven over uiteenlopende marine-onderwerpen. In 2017 gaf hij zijn non-fictieboek In het diepste geheim uit en later onderzeebootthriller Orka. Voor Jaime fulltime met deze site aan de slag ging, werkte hij ruim 12 jaar bij de marine, waarvan het grootste deel in een burgerfunctie. Jaime studeerde Communicatie in Groningen.
