Russische schepen bij Odessa gespot: amfibische landing op komst?
Door: Frederik van Lokeren
Bericht geplaatst: 21-02-2022 | Laatst aangepast: 21-02-2022
Naar alle waarschijnlijkheid hebben de afgelopen week meerdere amfibische landingen plaatsgevonden vanuit de Zee van Azov nabij de stad Marioepol. In die wateren heeft Rusland drie grote landingsschepen. Maar over de hoofdmoot van de amfibische vloot hebben we een week lang vrijwel niets gehoord. Deze bevindt zich in de Zwarte Zee en bestaat uit ongeveer acht landingsschepen, waaronder zes uit de Oostzee Vloot en Noordelijke Vloot. Mogelijk dat zij op korte termijn toch worden ingezet.
Admiral Essen (Admiral Grigorovichklasse) in 2017 op de Noordzee . (Foto: Koninklijke Marine)
Tijdens een samenkomst van de Wit-Russische veiligheidsraad op dinsdag 1 maart, was op de staatstelevisie van Belarus een kaart van de operationele invasie van Oekraïne te zien. De Wit-Russische president Lukashenko wees op de kaart verschillende posities aan. Op deze kaart was duidelijk te zien hoe Oekraïne opgedeeld is in verschillende operationele zones, elk met hun eigen opmarsroute voor Russische troepen. Voor de sector in het zuidwesten van het land was een duidelijke opmarsroute zichtbaar die startte bij Odessa en naar de pro-Russische enclave Transnistrië in Moldavië ging.
We dienen aandachtig te zijn wanneer zulke beelden ons bereiken. De kans is groot dat de kaart vals is en dat de uitzending ervan diende om misinformatie te verspreiden. Immers, Rusland is er bij gebaat dat de landing plaatsvindt waar zo min mogelijk weerstand wordt geboden dus als Oekraïeners bij Odessa hun verdediging opzetten, kan hun zwakke plek ergens anders liggen. Daarnaast heeft de amfibische vloot de meeste impact als deze nog niet geland is.
Langs de andere kant zien we op de kaart duidelijke opmarsroutes die overeen komen met hoe de Russische inval tot op dit moment is verlopen.
Vandaag zouden bovendien Russische schepen zijn gespot nabij Odessa.
Fragment van foto die vandaag gemaakt zou zijn nabij Odessa, van een marineschip. Volgens Marineschepen.nl gaat het om een Admiral Grigorovichklasse fregat. (Via: @MarQs__)
De president van Belarus, Lukashenko, met de kaart. Onder in beeld is een roze pijl te zien vanuit de Zwarte Zee naar Transnitrië in Moldavië. (Beeld: Belarussische staatstelevisie)
Odessa bereidt zich voor op landing
Ongeacht de echtheid van de kaart, de havenstad Odessa is en blijft een belangrijk strategisch doel en is één van de weinige regio's in het zuiden van Oekraïne waar de stranden goed genoeg zijn voor een amfibische landing. Met de Kherson-regio onder controle van de Russische landmacht en de Marine Infanterie nog niet ingezet, verhoogd de kans dat een landing nabij Odessa kan plaats vinden in de nabije toekomst.
Onbevestigde berichten spreken dat Russische landingsschepen in de nacht van 28 februari op 1 maart nabij de kust van Odessa kwamen maar zich terugtrokken. De reden zou zijn dat de Russische mariniers weigerden om de landing uit te voeren hoewel dit niet bevestigd kon worden. In de afgelopen 48 uur is de situatie voor een amfibische landing op Odessa echter zeer ongunstig geworden.
Allereerst kent ook Oekraïne het strategische belang van de stad en zijn er militairen aanwezig om deze te verdedigen. Beelden van de afgelopen dagen toonden Oekraïense troepen die mijnen op de stranden aan het ingraven waren. Ook de bevolking van de stad werkt actief mee aan het versterken van de verdediging. Gisteren maart was te zien hoe de bevolking aan het strand zandzakken aan het vullen waren. Een Russische landing op Odessa zal dus zeker contesteert worden.
Beperkte mogelijkheden
De Russische mariniers hebben twee methodes om een landing uit te voeren. De eerste methode is om de landingsschepen op het strand te drijven en de troepen te ontladen rechtstreeks op het strand via de laadklep in de boeg. De tweede methode is om de landingsschepen voor de kust te houden, de boeg te houden en de amfibische voertuigen het water in te rijden waarna ze zich op eigen kracht naar het strand begeven.
De Russische Marine Infanterie opereert het BTR-82A gevechtsvoertuig om zijn troepen te transporteren. Dit voertuig is gebouwd voor de Russische landmacht en de amfibische capaciteit is eigenlijk ontworpen om rivieren mee over te steken. Bijgevolg is de inzetbaarheid van de BTR op zee maar beperkt tot sea state 1 tot 2.
In de afgelopen 48 uur is het weer nabij Odessa slecht geweest waardoor het onmogelijk is om de BTR's voor de kust te water te laten zonder het risico te lopen dat deze door de golven overspoeld worden en beginnen te zinken. De optie om de landingsschepen op de kust te drijven is onbestaande, omdat deze dan makkelijke doelwitten worden voor de Oekraïense verdedigers.
De Oekraïense kust wordt gekenmerkt door dit soort kliffen, een natuurlijke verdediging. (Foto: Google)
Bijkomende limiterende factoren
Hoewel de BTR's een beperkte amfibische capaciteit hebben zijn de tanks, artillerie en de luchtverdediging van de Marine Infanterie dit niet. Hiervoor moeten de mariniers dus eerst een veilig bruggenhoofd kunnen opzetten waarna de landingsschepen relatief veilig aan land kunnen komen om het zwaarder materieel te ontladen. De eerste golf zal bijgevolg dus gedragen moeten worden door de mariniers in hun licht bepantserde BTR voertuigen die kwetsbaar zijn voor draagbare anti-tank raketten.
Daarnaast is de krachtsverhouding ver in het nadeel van de Russen. Odessa wordt verdedigd, beschikt over fortificaties en de stranden zijn bezaaid met mijnen. Verliezen tijdens de eerste landingsgolf zullen naar alle waarschijnlijkheid zwaar zijn. Om de machtsbalans naar de kant van de Russische te laten opschuiven zijn extra factoren nodig zoals permanente luchtsteun en grondtroepen in de nabijheid om de verdediging van Odessa langs de flank aan te vallen.
Het ziet er echter naar uit dat de Russische luchtmacht momenteel volop is ingezet in het ondersteunen van de reeds lopende offensieven en het bestoken van Oekraïense luchtmachtbases. Luchtaanvallen in de regio van Odessa kwamen relatief weinig voor tijdens de afgelopen dagen.
De steun van grondtroepen om de verdediging van Odessa te splitsen is momenteel niet aanwezig. Na hun doorbraak bij Kherson staan de Russen vast bij Mykolaiv, een afstand van meer dan 120 kilometer over de weg.
Marine Infanterie als tweede echelon
Met een landing die beschouwd kan worden als zeer risicovol, mogelijks met zware verliezen aan troepen, voertuigen en mogelijks landingsschepen, is de kans groot dat een landing op Odessa niet direct zal gebeuren. De aanwezigheid van de Russische landingsschepen voor de kust van Odessa steunt de Russische invasie echter wel op een passieve manier. Het dwingt Oekraïne om troepen in Odessa te houden om het verdedigen.
We weten dat er bij de start van het offensief een vloot van acht landingsschepen aan de westelijke zijde van de Krim actief was. Deze vloot bestond uit zes Ropucha's, één Ivan Grenn en één Tapir klasse landingsschip. De totale transportcapaciteit valt moeilijk te bereken en is afhankelijk wat voor troepen en voorraden er vooraf geladen werden.
We weten dat de Marine Infanterie is opgebouwd in de gelijkenis van een gemotoriseerde brigade. Russische landingsschepen zijn gebouwd om een gemotoriseerde compagnie, een tankpeloton of een batterij artillerie te transporteren. De totale amfibische liftcapaciteit is bijgevolg gelijk aan twee versterkte bataljons, ook gekend als een bataljon tactische groep of BTG.
De meest waarschijnlijke actie die momenteel verwacht kan worden is dat de Marine Infanterie voor de kust zal wachten en pas zal landen wanneer grondtroepen Odessa hebben genaderd. De Marine Infanterie kan dan dienen als een tweede echelon om de stad sneller in te nemen om vervolgens snel door te stoten richting de Moldavische grens.
De foto van vanmiddag met rook aan de horizon.
De kijkrichting is te bepalen aan de hand van Google Maps.
Als je de kijkrichting doortrekt en het beeld van Google Maps als een laag over Marinetraffic legt, ligt precies in die peiling aan de horizon een Panamese koopvaarder.
Update door Jaime Karremann: rook aan de horizon
Rond 13:00 uur Nederlandse tijd werden op sociale media foto's gedeeld van een grote rookpluim aan de horizon. Het lijkt er op dat het gaat om een schip in brand. Volgens sommige berichten zou het gaan om een Russisch marineschip dat eerder in die regio ook was gespot (zie hierboven). Maar dat is niet zeker. Aan de hand van de foto en Google Maps is de kijkrichting te achterhalen. Volgens MarineTraffic ligt precies in die peiling op zo'n 25 km afstand een Panamees schip stil. Er zijn verder geen andere schepen te zien die hun AIS aan hebben staan. Het zou dus evenwel een marineschip kunnen zijn, maar de kans is groter dat het Panamese schip Helt in brand is geraakt (geschoten).
