Minister van Defensie Kajsa Ollongren heeft vandaag Nederlandse mijnenjagers aangeboden voor mijnenbestrijdingsoperatie in de Zwarte Zee. De mijnen moeten de vaarroute voor graantransport mogelijk maken.
Mijnenjager Zr.Ms. Makkum, Alkmaarklasse op archiefbeeld. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
In de herfst van hun operationele bestaan krijgen de Alkmaarklasse mijnenjagers mogelijk nog een interessante opdracht. Nederland is bereid om mijnenjagers te sturen om een bijdrage te leveren in het vrij maken van de vaarroute voor graanschepen. Ollongren heeft daarom Turkije, dat bemiddelt in de gesprekken over een vrije doorvaart, deze schepen aangeboden. Rusland en Oekraïne moeten het dan wel eens worden over de vrije doorvaart, zegt Ollongren.
De Mijnendienst heeft momenteel nog vijf van de oorspronkelijke vijftien Alkmaarklasse mijnenjagers. Vorige week werd mijnenjager Zr.Ms. Urk uit dienst gesteld. Om grote aantallen Nederlandse mijnenjagers zal het dus niet gaan, hooguit een of twee.
Dat is geen probleem, denkt voormalig commandant van de Mijnendienst Bob Roetering: "Je kan dit het beste in internationaal verband doen." Roetering benadrukt wel het belang van een veilige omgeving voor de mijnenjagers, die zichzelf immers niet kunnen verdedigen. "Als er een dreiging is, kunnen de mijnenjagers niet werken. Dan heb je bescherming nodig in de vorm van een fregat. Net zoals een Canadees fregat mijnenjagers beschermde in 2011 voor de kust van Libië. En dat hoeft geen schip te zijn van buiten de Zwarte Zee. Ook een Turks fregat zou prima werken." Of Rusland akkoord gaat met NAVO-schepen die de Zwarte Zee in gaan, is nog lastig te zeggen. "Het is een bepaalde mate van escalatie", zegt Roetering. "Al gaat het om mijnenjagers."
Overigens is de Zwarte Zee geen onbekend gebied voor Nederlandse mijnenjagers, zo herinnert Roetering zich en mailt al snel de harde data. Van 17 tot 20 juni 2000 en van 23 en 26 juni in hetzelfde jaar bezocht Hr.Ms. Scheveningen de Oekraiense havenstad Odessa, samen met M-fregat Hr.Ms. Tjerk Hiddes. "Het reisverslag vermeldt de mijnenjachtcondities, we hebben dus ervaring in de Zwarte Zee", schrijft hij.
Internationale vloot
Als Nederlandse mijnenjagers de Zwarte Zee in gaan zouden zij niet de enige van hun soort in die wateren zijn. Turkije beschikt over elf mijnenjagers: zes mijnenjagers van Duitse makelij van de Aydinklasse en vijf voormalige Franse schepen van de Enginklasse. Al zijn de schepen wel wat op leeftijd. De Turkse defensie-industrie draait, zoals bekend, op volle toeren en er wordt hard gewerkt aan een haast oneindige stroom aan schepen en wapens. Turkije heeft eigen antischipraketten, presenteerde onlangs eigen torpedo's, bouwt eigen onderzeeboten en het eerste vliegkampschip (of dronecarrier) begon onlangs aan de proefvaart. Nieuwe mijnenjagers zijn tot op heden niet van de Turkse lopende band gerold.
De mijnenjagers zijn bovendien al eerder dit jaar ingezet om mijnen te bestrijden in de Zwarte Zee en Bosporus. Tijdens die acties zijn mijnen onschadelijk gemaakt. Ook Roemeens en Bulgaarse mijnenjagers zijn ingezet, zij werkten samen met de Turkse collega's.
Bulgarije kon daarbij overigens gebruik maken van voormalige Nederlandse mijnenjagers. In september 2020 werden de Maassluis en Hellevoetsluis op transport gezet naar Bulgarije. De twee Alkmaarklasse mijnenjagers waren een jaar daarvoor door Bulgarije gekocht. De Bulgaarse marine voer al met de Belgische versies.
Los van deze schepen is er natuurlijk ook nog de Standing NATO Minecountermeasures Group 2 (SNMCMG2), het permanente vlootverband van NAVO-mijnenbestrijdingsvaartuigen in die regio. Vandaag werd het commando van dit flottielje overgedragen van Spanje aan Turkije. Heel indrukwekkend is deze vloot nog niet. SNMCMG2 bestaat momenteel uit één schip, een ondersteuningsschip van de Turkse marine, het ondersteuningsschip TCG Gungor Durmus. SNMCMG2 zal wel gaan uitbreiden en mee gaan doen aan oefeningen, en wellicht mijnenruimen in de Zwarte Zee.
Zeemijnen blokkeren havens
Welke schepen ook gaan, er ligt genoeg werk in de Zwart Zee. De zeemijnen zijn gelegd door zowel Oekraïne als Rusland en blokkeren vaarroutes naar havens. Een woordvoerder van de Verenigde Naties zei bovendien tegen Reuters dat sommige havens afgesloten zijn door gezonken schepen en kranen. "Het volledig verwijderen van de zeemijnen in de havengebieden zou meerdere maanden in beslagnemen", zei de woordvoerder.
Help je Marineschepen.nl?
Met jouw donatie kan Marineschepen.nl -onafhankelijk- nieuws- en achtergronden blijven publiceren.
Of scan deze QR-code met je telefoon.
Meer info over donaties aan Marineschepen.nl lees je op de donatiepagina.
Tussenstop in Pireaus?
Mochten de Nederlandse schepen daadwerkelijk naar de Zwarte Zee worden gestuurd, lonkt een tussenstop in Pireaus. In oktober ondertekenden Nederland en Griekenland namelijk een intentieverklaring voor de verkoop van twee fregatten en zes mijnenjagers. Griekenland is op korte termijn op zoek naar nieuwe mijnenjagers, zeker nadat onlangs een dergelijk schip bij een aanvaring doormidden was gevaren. Ons land heeft de Grieken geen nieuwe mijnenjagers aangeboden, deze worden niet meer in Nederland gebouwd.
Mijnenjager of mijnenveger?
In de berichtgeving vandaag over het Nederlandse aanbod werd vooral gesproken over 'mijnenvegers', ook Ollongren noemde de schepen zo. Nederland heeft sinds de uitdienststelling van de Dokkumklasse in de jaren '90 geen mijnenvegers meer. De nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen, momenteel in aanbouw in Frankrijk, krijgen wel een (beperkte) mijnenveegcapaciteit. Lees hier meer over het verschil tussen mijnenjagers en mijnenvegers.
