Sinds de gifgasaanval in Syrië afgelopen zondag lopen de spanningen in het oostelijk deel van de Middellandse Zee op. Trump had laten weten dat Assad een "hoge prijs" moet betalen en luchtvaartmaatschappijen zijn gewaarschuwd voor een aanval op Syrië de komende dagen.
USS Donald Cook, een torpedobootjager van de Arleigh Burkeklasse. Archieffoto. (Foto: US Navy)
Terwijl Trump dreigde met een tegenreactie na de gifgasaanval, was het Rusland dat zei dat er geen bewijs is dat een dergelijke aanval echt had plaatsgevonden. Gisteren dreigde de VN-ambassadeur van Rusland dat een aanval van de VS niet zonder gevolgen zou zijn en vandaag zei de de Russische ambassadeur in Libanon -die namens de Russische president Poetin zei te spreken- dat Rusland de wapens van de VS die zij op Syrië zouden richten, neer zouden halen.
Of de VS inderdaad met kruisvluchtwapens een aanval gaat plegen is nog niet zeker, er wordt met het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk overlegd over wat een militaire reactie kan zijn.
Vandaag Eurocontrol heeft luchtvaartmaatschappijen al wel gewaarschuwd voor een luchtaanval op Syrië gedurende de komende 72 uur. Volgens Eurocontrol kan de navigatie van vliegtuigen tijdens een dergelijke aanval verstoord worden. Of het een mogelijke aanval van de VS betreft, zegt Eurocontrol er niet bij. Overigens heeft de Russische marine in de periode 11 t/m 26 april wel diverse "raketoefeningen" aangekondigd, dergelijke Russische aankondigingen van oefeningen komen echter vaker voor.
Russia vows to shoot down any and all missiles fired at Syria. Get ready Russia, because they will be coming, nice and new and “smart!” You shouldn’t be partners with a Gas Killing Animal who kills his people and enjoys it!
Schepen in de Middellandse Zee
Een jaar geleden werd een Syrische luchtmachtbasis met Tomahawk kruisvluchtwapens bestookt als vergelding op de gifgasaanval een paar dagen eerder. Toen beschikte de US Navy over meerdere eenheden in de regio met Tomahawks, nu moeten de planners flink schuiven.
Momenteel is de Arleigh Burkeklasse destroyer USS Donald Cook het enige Amerikaanse oppervlakteschip dat kruisvluchtwapens kan lanceren en in de buurt is van Syrië. Die torpedobootjager wordt vergezeld door het Franse FREMM-fregat FS Aquitaine, dat de beschikking heeft over het nieuwe MdCN/ Naval Cruise Missile -kruisvluchtwapen. Dit wapen heeft een bereik van 1000 km en is bedoeld voor landdoelen. De Aquitaine heeft ruimte voor 16 missiles. Deze maritieme versie is voor zover bekend nog niet eerder ingezet in een conflict.
De Aquitaine heeft volgens Franse media afgelopen weekend 'bezoek' gekregen van een Russisch gevechtsvliegtuig, dat op lage hoogte langs de Aquitaine vloog. Andere berichten spraken ook over een low-pass langs de Donald Cook, maar de Amerikaanse marine ontkent een dergelijk incident. Overigens worden er naar aanleiding van de ontwikkelingen rond Syrië heel veel valse berichten verspreid, inclusief een opstomende Chinese marine en een Russische vloot die zich opmaakt voor een grootschalig conflict.
Van de Russische marine is bekend dat zij momenteel in ieder geval twee fregatten in de wateren bij Syrië hebben: de 37 jaar oude FGS Pytlivvy (Krivak II) en de nieuwe Admiral Essen (Admiral Grigorovichklasse). Beide schepen zijn sinds half maart in de Middellandse Zee, de Admiral Essen heeft Kalibr kruisvluchtwapens. Verder zou er nog een Kiloklasse onderzeeboot in de buurt zijn en de gebruikelijke transportschepen van de Russische marine die af en aan naar en van Syrië varen. Daarnaast opereert sinds enkele dagen vanaf Syrië het gemoderniseerde IL-38N marinepatrouillevliegtuig. Van een grootschalige vlootopbouw is vooralsnog geen sprake.
Terug naar de Amerikaanse marine. De schepen die vorig jaar betrokken waren bij de aanval met kruisvluchtwapens zijn nu meer verspreid over Europa. USS Ross (Arleigh Burkeklasse) heeft net deelgenomen aan FOST ten zuiden van Engeland. USS Carney (Arleigh Burkeklasse) verliet op 30 maart de Middellandse Zee om naar de thuisbasis in het Spaanse Rota terug te keren. USS Porter (Arleigh Burkeklasse) was afgelopen weekend in het Franse Cherbourg aan de Atlantische Oceaan.
De drie destroyers zijn uit positie om snel te kunnen reageren. Dat geldt in mindere mate voor de nucleaire onderzeeboten USS John Warner (Virginiaklasse) en USS Georgia (Ohioklasse). Deze twee waren onlangs in Gibraltar en hebben die haven onlangs weer verlaten. De Ohiohklasse is uiteraard voorzien van kernraketten, maar de Georgia is een omgebouwde onderzeeboot die nu alleen kruisvluchtwapens kan lanceren. Beide onderzeeboten kunnen beide meer dan honderd kruisvluchtwapens afvuren en kunnen bovendien binnen een drie dagen op hoge snelheid vanuit Gibraltar in lanceerpositie (1500 km van Damascus) komen.
Het Verenigd Koninkrijk heeft momenteel geen oppervlakteschepen die deze rol kunnen vervullen. Wel blijkt uit Cypriotische media dat de Britse luchtmachtbasis op Cyprus in de hoogste stand van paraarheid is gebracht en er veel activiteit rond de Tornado's is waargenomen. Deze toestellen kunnen kruisvluchtwapens lanceren.
Ook de Amerikaanse marine was actief in de lucht voor de kust van Syrië; P-8 marinepatrouillevliegtuigen zijn er gezien die er mogelijk inlichtingen verzamelen. Andere schepen in de buurt zijn diverse bevoorradingsschepen van de Amerikaanse marine, zoals USNS Patuxent en USNS Big Horn. Die laatste was onlangs voor de Egyptische kust gespot. Daarnaast is er de taakgroep van de USS Iwo Jima (Waspklasse amphibious assault ship) en USS New York (een amfibisch transportschip van de San Antonioklasse). Deze schepen zullen echter geen aandeel hebben in een aanval met Tomahawks.
Een Amerikaanse carrier is momenteel nog niet in de Middellandse Zee, maar wel onderweg. USS Harry S. Truman (Nimitzklasse) is vanuit Norfolk (VS) vertrokken richting de Med voor een langer geleden geplande deployment. De carrier wordt begeleid door kruis USS Normandy (Ticonderogaklasse), Arleigh Burkeklasse destroyers USS Arleigh Burke, USS Bulkeley, USS Forrest Sherman en USS Farragut, plus het Duitse fregat FGS Hessen (Sachsenklasse). De destroyers USS Jason Dunham en The Sullivans zullen later volgen. De Harry S. Truman zal eerst als onderdeel van de Zesde Vloot in de Middellandse Zee opereren en later de carrier strike group van USS Theodore Roosevelt aflossen.
Ieder moment kan bovendien Zr.Ms. Karel Doorman -voor het eerst- de Middellandse Zee in varen. Dat schip zal o.a. Tunesische anti-terreureenheden trainen en scheepsbewegingen in kaart brengen als onderdeel van de NAVO operatie Sea Guardian. Deze operatie kent zogenaamde focused security patrols en die kunnen plaatsvinden in uiteenlopende delen van de Middellandse Zee, maar die richten zich voornamelijk op terrorisme en smokkel. Zowel de schepen verbonden aan Sea Guardian als aan het permanente NAVO-eskader SNMG2 zullen zich afzijdig houden van de oplopende spanningen in het oosten van de Middellandse Zee.
