Terwijl de terreurdreiging in Parijs en Brussel op 4 stond, men in Groot-Britannie ieder moment een aanslag verwacht kreeg het nieuwe restaurant op het Marineterrein in een recensie van het Parool een 8-. De deuren van de laatste defensielocatie in Amsterdam staan wagenwijd open. Tegenstrijdiger kan haast niet.
Sinds januari 2015 staat de poort van de Voorwerf open voor iedereen. (Foto: Marineterrein.nl)
Na de recente aanslagen in Parijs werd ook een aanslag in Brussel verwacht en gisteren zei de Britse minister van Defensie dat een aanslag in Londen "zeer waarschijnlijk" is; minstens zes uitvoerbare terreurplannen zouden zijn voorkomen. In Nederland is sprake van het op één na hoogste dreigingsniveau.
Het Parool van afgelopen zaterdag was dus geen gezellige editie. De krant pakte uit met een groot interview over radicalisering op Amsterdamse schoolpleinen en andere artikelen gingen over de aanhoudende terreurdreiging in Parijs en het gevaar van het salafisme voor de (Nederlandse) democratie.
Maar gelukkig was het niet alleen maar kommer en kwel in de krant. Want Amsterdam is ook een uitstekend restaurant rijker! Het nieuwe Pension Homeland kreeg maar liefst een 8- van culinair journalist Hiske Versprille, opvolger van Johannes van Dam. Kan de Amsterdammer toch nog rustig slapen!
Contrast: op de voorpagina wordt een groot interview met een "radicaliseringsexpert" aangekondigd en in de weekendbijlage wordt aan de hand van een 70 jaar oude kreet het nieuwe restaurant op de marinekazerne aangeprezen. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Contrast
Het contrast kan echt niet groter. Want het door Hiske bezochte restaurant, dat wat mij betreft de veel treffender naam 'Brood en Spelen' had mogen krijgen, bevindt zich in de oude Longroom op het Marine Etablissement Amsterdam (MEA).
Want zoals u waarschijnlijk weet gaat het MEA verdwijnen. In 2013 tekende minister van Defensie Hennis met de inmiddels welbekende glimlach voor de overdracht van de kazerne aan het Rijk/ Gemeente Amsterdam in 2018. Defensie hoopte 'maar liefst' 4 miljoen euro te besparen op de Defensiebegroting van 7 miljard met de deal. Amsterdam wil er een park met horeca, kantoren en woningen.
Het volk is de grote winnaar. Nederlandse media, en vooral het Parool, spraken in jubelstemming over het "teruggeven" van het terrein aan Amsterdam. (Gek, het terrein is nooit van Amsterdam geweest dus van teruggeven is geen sprake. En tegelijkertijd werkten er vele Amsterdammers juist voor de veiligheid van Nederland en Amsterdam.)
Maar niemand lijkt stil te staan bij wat de bijdrage is van de marine en van de kazerne aan de veiligheid van de regio en hoe groot het verlies voor zowel Defensie als voor de stad is. Zo Twitterde directievoorzitter van de woningcorporatie De Key nog over het nieuwe restaurant: "Waar eerst de marine ons land verdedigde, nu toplocatie om te genieten (…)"
Waar eerst de marine ons land verdedigde nu toplocatie om te genieten bij Pension Homeland Amsterdam pic.twitter.com/wiiRq2zT7P
Of toch wel? Denk even aan de aanslagen in Parijs. Ja, toch wel. En juist vanaf de afgeschermde marinekazerne met (in het verleden) een ziekenboeg, verbindingsmiddelen, legeringsgebouwen en helikopterplatform.
Juist in deze tijd van (terreur)dreiging, kan zo'n belangrijke locatie toch niet zomaar worden ingeruild voor horeca en een park? Decennialang stond het belang van de marinekazerne ook voor de regering vast, zo bleek in december 2002 uit de antwoorden op de vragen van toenmalig kamerlid van de PvdA Frans Timmermans aan de minister van Defensie en van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer:
"6. Deelt u de mening dat de bouwplannen van Defensie op het marine-etablissement moeten worden heroverwogen, gelet op de beperkte financiële middelen van uw departement, het tekort aan woningbouwlocaties in Amsterdam en het feit dat zo'n grote militaire basis in hartje Amsterdam geen nuttig gebruik van schaarse ruimte is? (…)"
"6 Nee. Het is voor Defensie van groot belang om op minimaal één locatie in Amsterdam haar werkzaamheden te kunnen uitvoeren. Na het afstoten van de Kolonel Sixkazerne en het Robert Koch-brigadegebouw is de marinekazerne Amsterdam de enig overblijvende defensielocatie in de hoofdstad. De marinekazerne herbergt naast functies voor de Koninklijke marine ook centrale defensiefuncties (…)."
"Daarnaast is er ook een defensieoverstijgend belang. De marinekazerne Amsterdam vervult door haar centrale ligging in de stad, de goede bereikbaarheid (wegen, water en lucht), de goede beveiliging van het complex en de fysieke ruimte binnen de muren van de kazerne een belangrijke en nuttige rol in het kader van de interne veiligheid van de hoofdstad. Voorbeelden hiervan zijn coördinatie in het kader van rampenbestrijding (zoals tijdens de Bijlmerramp), het opstellen van de Mobiele Eenheid dichtbij het centrum van de stad bij dreigende ongeregeldheden of ordeverstoringen, logistieke ondersteuning tijdens grote festiviteiten zoals Sail Amsterdam en het huwelijk van Prins Willem Alexander en Prinses Máxima, alsmede tijdens staatsbezoeken en topbijeenkomsten van regeringsleiders.
Tot slot is het depot annex restauratieatelier van het Scheepvaartmuseum uit rijksbrede doelmatigheidsoverwegingen gevestigd op het marine-etablissement. Er is dan ook zeker sprake van nuttig gebruik van deze militaire basis, waarbij het maken van afwegingen zoals gesuggereerd niet aan de orde is."
Staatssecretaris Van der Knaap vergat in zijn antwoorden nog de functie van de kazerne tijdens de terreurdreiging in Nederland na de aanslagen in Amerika op 11 september 2001. Anti-terreureenheden, waaronder Special Forces van het Korps Mariniers, gebruikten de marinekazerne als uitvalsbasis.
Beelden van de Amsterdamse televisiezender AT5 over de inzet van politie, marechaussee en mariniers. Na afloop rijden de eenheden terug naar hun uitvalsbasis (te zien vanaf minuut 1:51), de marinekazerne.
13 jaar later is alles anders: dreigingen in en rond Europa nemen toe en Nederland geeft de laatste defensielocatie in Amsterdam op. Nuttig gebruik houdt nu kennelijk in: brood en spelen.
En zo zullen Paroollezers zich na de recensie de Waddenoesters en de witte wijn op de vroegere marinekazerne laten smaken, waar volgens Hiske "lang geleden VOC-schepen werden gebouwd" (nou, nee) en waar "later de mariniers huisden". De simpele beschrijving van de kazerne is typerend voor de manier waarop een groot deel van Amsterdam naar het terrein kijkt. Gelukkig is de sfeer er volgens Hiske "echt heel bijzonder."
Moord en brand! Een Rotterdams marineschip in de nieuwe fietstunnel bij Amsterdam CS. (Foto: Project IJSei)
Zee of glas
Is er dan helemaal niets op marinegebied waar men zich in Amsterdam meer druk om maakt? Jawel! Toen vorige week de fietstunnel naast Amsterdam CS werd geopend en er een Rotterdams marineschip op de wand bleek te zijn geschilderd (met wapen van Amsterdam), kwam er even een hoofdstedelijk zeetje te staan. "Dat kan natuurlijk niet in ons Mokum," schreven twee hysterici, pardon, historici. Het is natuurlijk vreemd om het Rotterdamse wapen te vervangen door het Amsterdamse, maar een Rotterdams marineschip in hartje Amsterdam is precies waar de hoofdstad om vraagt. De stad die groot geworden is door de zee, staat er met z'n rug naar toe. Geen krimp als de hedendaagse veiligheid in het geding is, maar wel om een schilderij met een schip uit een stad waar de burgemeester zich wel hard maakt voor behoud van een marinekazerne, die juist marineschepen verwelkomt en het belang van de marine voor een havenstad keer op keer onderschrijft.
Mooi dat er een Rotterdams oorlogsschip is geschilderd. De stad die naar de zee kijkt, heeft het gewonnen van de stad die naar het bierglas kijkt.
