Het Luchtverdedigings- en Commandofregat Zr.Ms. Tromp heeft tijdens de grootschalige maritieme oefening Formidable Shield vier raketten gelanceerd. Ook is men erin geslaagd om een ballistische raket in de ruimte te detecteren met een SMART-L radar. Zo lijken de belangrijkste doelen van de Nederlandse marine behaald te zijn nu de oefening is afgelopen.
Zr.Ms. Tromp lanceert een SM-2. De raket was gericht op een subsoon doel, een doel dat dus niet sneller vliegt dan het geluid. (Foto: Defensie)
Formidable Shield is een oefening in de wateren van Noorwegen en in de Atlantische Oceaan waaraan dit jaar dertien NAVO-landen en partners meededen. Naast Nederland en Noorwegen waren ook de VS, Spanje, Duitsland, Portugal, Italië, Frankrijk, Denemarken, Finland, Polen en Australië betrokken bij de oefening die op 8 mei begon en gisteren ten einde kwam.
De focus van de oefening lag vooral op Integrated Air and Missile Defense. De doelen van Zr.Ms. Tromp waren dan ook hierop gericht. Een woordvoerder van de marine, die aanwezig was in Noorwegen, vertelt Marineschepen.nl dat het fregat meerder keren in actie is gekomen.
Om supersone antischipraketten na te bootsen, wordt de Coyote gebruikt. Deze raket wordt, als het goed gaat, tijdens de oefening vernietigd. (Foto: Amerikaanse marine)
Vier raketlanceringen
“De Tromp heeft over de hele oefening gezien vier raketten afgevuurd. Deze raketten waren alle vier op een luchtdoel gericht”, zegt de woordvoerder. De luchtdoelen waren subsone Banshee Jet 80-doelen, en de Tromp heeft ook samen met het Franse FREMM-fregat FS Bretagne en het Spaanse fregat Blas de Lezo (Alvaro de Bazanklasse) op een supersoon doel gelanceerd. De supersone antischeepsraket werd, volgens de Amerikaanse marine, nagespeeld door een GQM-163A Coyote, die vanaf de Hebriden was gelanceerd. De Coyote is een seaskimming raket en haalt snelheden tot Mach 3,8 op grote hoogte en 2,6 op enkele meters boven de golven.
Tijdens in ieder geval een deel van de oefeningen had de Tromp als Force Anti-Air Warfare Commander de leiding over de luchtverdediging van het verband.
Lucht- en raketverdediging
Ook werd tegelijkertijd met de laatste lanceringen een ballistische raket in de ruimte gedetecteerd met de SMART-L MM/N radar van het schip. Dat heeft de Tromp dus kunnen combineren, zo legt de woordvoerster uit: “Ze hebben vervolgens de ballistische raket, zoals wij dat noemen, getrokken en op de link gezet.” Door het op de link te zetten, wordt de track gedeeld met andere schepen.
In de ruimte en boven zee tegelijkertijd Door: Jaime Karremann
Er zijn maar weinig marineschepen die een ballistische raket in de ruimte kunnen zien. Er zijn nog minder schepen die dan ook nog een antischipraket kunnen zien, want de radar is dan vaak helemaal gericht op wat er in de ruimte gebeurt. Zo'n schip is dan kwetsbaar om zelf aangevallen te worden. Daarom oefenen de Nederlandse fregatten op de gecombineerde verdediging; luchtdoelen (voor bescherming van zichzelf en omringende schepen) en ballistische raketten.
De grote zwarte radar rechts is de SMART-L. Deze radar kan tot 2.000 km raketten in de ruimte zien. De APAR, de radar in de hoekige mast links op de foto, wordt ingezet om laag inkomende raketten te zien en volgen. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
De LCF'en kunnen dat wel tegelijk doen. Sowieso heeft de SMART-L MM/N diverse modi; van volledige luchtverdediging tot volledige verdediging tegen ballistische raketten, maar ook combinaties daartussen. De fregatten hebben echter ook nog een APAR, deze radar is ontworpen om laagvliegende doelen te detecteren en waarmee raketten richting hun doel worden geleid. Zo kan de SMART-L MM/N zich dus richten op de ruimte en de APAR kan bijvoorbeeld de horizon afzoeken naar seaskimmende raketten.
In een eerdere versie van dit artikel stond dat de Amerikaanse marine op basis van eigen data de ballistische raket had vernietigd. Na publicatie bleek dat dat niet is gebeurd; het "plan zou zijn veranderd". Zeer waarschijnlijk is er helemaal geen Standard Missile 3, het Amerikaanse wapen om een dergelijke raket uit te schakelen, gelanceerd. De Amerikaanse marine heeft zelf niets gecommuniceerd over de vernietiging van het ballistische doel. De afgelopen jaren was dat wel gebruikelijk. Ook andere landen hebben niet gecommuniceerd over een dergelijk succes.
Marineschepen.nl heeft vragen gesteld aan de Amerikaanse Zesde Vloot.
Auteur: Tobias Kappelle Tobias werkt sinds augustus 2020 als freelance journalist voor Marineschepen.nl. Daarnaast is hij vooral actief in de sportjournalistiek bij onder andere AD Sportwereld, Eurosport en Hockey.nl. Tobias studeerde Geschiedenis en Bestuurs- en Organisatiewetenschappen aan de Universiteit Utrecht en deed een master Media & Journalistiek aan de Erasmus University Rotterdam.
