Marineschepen.nl
 
 
 

De maritieme oplossing


Bericht geplaatst: 30-05-2011

De meest recente, gigantische, bezuinigingen op Defensie zijn onverstandig, maar vinden draagvlak in politiek Den Haag. Waarom eigenlijk? En waarom zou je -als je al wil bezuinigen- helemaal niet moeten korten op de Koninklijke Marine? Waarom past de marine niet alleen in het nieuwe beeld van de wereld, maar ook bij de wens van Den Haag? Marineschepen.nl geeft antwoord.

Twintig jaar bezuinigingen
Sinds 1971 wordt op de Nederlandse Defensie bezuinigd. De oorzaken lijken iedere keer anders te zijn, maar hoe men ook rekent; Defensie is altijd de pineut. De ene keer gaat het mes erin omdat de Koude Oorlog voorbij is, de andere keer omdat Defensie te groot is en te log, en nu door de financiële crisis. Is Nederland de afgelopen 20 jaar zo'n arm land geworden? Nee, we zijn rijker geworden. Het defensiebudget zakt daardoor steeds verder onder de afgesproken 2% van het BNP, en komt gevaarlijk richting de 1%. Daarmee bereiken we niet het niveau van "Champions League" zoals Minister Hillen stelt, maar het niveau van een Europese amateurcompetitie met "sterrenteams" als Belgie en Hongarije.



Niets is veiliger dan een krijgsmacht die niets kan
Dat de financiële crisis niet de echte reden is, blijkt wel uit het feit dat ook in jaren van financiële voorspoed is bezuinigd op defensie. Natuurlijk werden toen andere smoezen aangevoerd, maar het moge duidelijk zijn dat Nederlanders, politici voorop, niet willen investeren in Defensie. Ongetwijfeld speelt mee dat dit weinig extra stemmen oplevert.
Een andere reden is dat als je een krijgsmacht hebt die wat kan, je er dan ook wat mee moet. Hoeveel politici hebben zich de laatste jaren stukgebeten op een missie van Defensie? Er zijn twee kabinetten gevallen en er zijn veel slepende dossiers. De positie van minister van Defensie is al jaren één van de de minst gewilde ministersposten. Dan is het haast logisch dat Nederlandse politici geen moeite hebben met een Nederlandse krijgsmacht die uiteindelijk niet meer naar Uruzgan kan gaan. Het veiligst voor politici is een krijgsmacht die niets kan; nooit meer lastige missies. De Verenigde Staten zullen dan ook geen vervelende uitnodigingen voor acties in het buitenland meer neerleggen in Den Haag.

Kunduz is een voorbeeld van de wens van de Kamer: een risicoloze missie. Dat een zekere mate van risico en onvoorspelbaarheid per definitie verbonden is aan een dergelijke buitenlandse operatie, wil er maar niet in. Maar de echt risicoloze missies zijn die waarbij je bondgenoten het opknappen en de sterke arm van de Nederlandse regering veilig thuis zit.

Container schip
Een containerschip vol met telefoons, schoenen, kleding, radio's en allerlei andere spullen op weg naar Europa. Een enorme hoeveelheid vliegtuigen is nodig om de lading van één containerschip te vervoeren.

Als het dan toch moet, bezuinig niet op de marine
Toch is de oplossing voor de Haagse angst niet het verder reduceren van de krijgsmacht. De risico's voor Nederland (en de dan zittende politici) zijn fors. De Nederlandse economie is de 16e in de wereld en voor onze welvaart zijn we afhankelijk van het buitenland; van olie tot transport van kleding uit Azië. Dat het Nederland de afgelopen 20 jaar voor de wind ging, terwijl er bezuinigd werd op Defensie, zegt niets over de toekomst. De organisatie zit pas de laatste jaren echt aan de ondergrens en de gevolgen zijn later voor het grote publiek zichtbaar, maar tegen die tijd kan het niet meer ongedaan worden gemaakt.
Bezuinigen op defensie zou geen optie moeten zijn, maar dan al helemaal niet op de marine.

Scheepvaart
Scheepvaartverkeer. Let op de drukste route van Azië naar Europa, herkenbaar aan de gele lijn.

Bij veel bezuinigingen worden de krijgsmachtdelen marine, landmacht, luchtmacht en marechaussee naar grootte belast. Het budget van de landmacht is bijvoorbeeld nog altijd het dubbele van de budgetten van marine en luchtmacht. Politici zouden deze vier niet op een hoop moeten gooien, maar moeten kijken naar de eigenschappen en mogelijkheden van deze vier totaal verschillende organisaties. Dan worden de mogelijkheden van de marine duidelijk. Een goed uitgeruste marine is in staat met relatief weinig (politiek) risico, en met lage kosten veel te bereiken. Een marine is vaak het echte en betaalbare Zwitserse zakmes van een krijgsmacht.

De voordelen
Deze mogelijkheden van een marine (dit geldt voor vrijwel ieder land grenzend aan zee) hebben te maken met de volgende zaken:

1. Een groot deel van de wereldbevolking woont dicht bij zee (zie bijv. Nederland) en ook de grootste handelscentra liggen aan zee. Marineschepen kunnen vanaf zee de gebeurtenissen op land beïnvloeden (van evacuatie tot aanval).

Dichtbevolkte gebieden
Bron: Equator Graphics for Map Essentials.

2. Het grootste deel van het transport ter de wereld gaat over zee. Slechts een klein deel van onze kleding, meubels, eten en elektronica zijn met een vliegtuig of vrachtwagen naar Nederland gekomen.
3. De zee is vrij. Internationale wateren; hier mag iedereen varen en geen land kan een schip verbieden daar te zijn. Dit bestaat niet op land (en beperkt in de lucht), waardoor lucht- en landeenheden altijd toestemming moeten vragen.
4. De flexibiliteit van marineschepen is enorm. Ze kunnen ingezet worden voor taken op zee, onder water, in de lucht en op land. De schepen kunnen de hele wereld over varen. Er hoeft niets opgebouwd te worden, ze zijn klaar om te gaan. De ene dag een drugstransport opsporen en de volgende dag een evacuatie na een aardbeving, is geen probleem. Landeenheden zijn vaker gespecialiseerd en veel minder flexibel. Het Korps Mariniers kan echter zo aan boord stappen en zonder problemen deelnemen aan de missie.
5. Marineschepen zijn snel inzetbaar. Voordat een missie op land kan beginnen moeten er "kwartiermakers" heen. Zij gaan maandenlang de lokaties onderzoeken, contracten afsluiten voor bouw van een kamp, elektriciteit, water, etc. Pas maanden nadat de beslissing is genomen om met een missie in bij voorbeeld Afghanistan te beginnen, kan de eerste militair aan zijn of haar taak beginnen. Marineschepen moeten hooguit volgeladen worden en kunnen binnen een paar uur voor vele maanden op pad.
6. Zware lasten kunnen redelijk snel over zee vervoerd worden. Fregatten, maar zeker LPD's zoals Hr.Ms. Rotterdam en enorme schepen zoals de JSS (Karel Doorman), kunnen veel materieel vervoeren. Denk aan vrachtwagens, tanks (die we niet meer hebben), landingsvaartuigen, hospitaals, helikopters, etc. Zij kunnen dus veel uitrichten op land, terwijl ze geen toestemming hoeven te vragen om spullen op te slaan en door een land te rijden.
7. Marineschepen kunnen als basis voor landeenheden fungeren. Land- en luchteenheden zijn sterk afhankelijk van een basis waar zij voor voedsel, munitie, brandstof, etc terecht kunnen. Vaak kiezen ze bestaande vliegvelden in de buurt uit, of bouwen een eigen basis helemaal op (zoals Kamp Holland in Afghanistan). Het nadeel is dat hier toestemming voor moet komen, er heel veel goederen over de weg moeten worden vervoerd en de bases moeten worden beveiligd. Daarnaast kan zo'n basis als bolwerk van de bezetters worden gezien. Als (de juiste) marineschepen voor de kust liggen, kunnen zij de ondersteuning voor eenheden op land uitstekend verzorgen. Er is dan alleen geen toestemming nodig en er hoeft geen infrastructuur te worden gebouwd.

Militaire basis
Een militaire basis is een dorp met alle voorzieningen.

8. Maritieme eenheden kunnen onzichtbaar blijven of juist heel zichtbaar worden. Als een landmachteenheid naar het buitenland gaat voor een missie, is dat in de hele wereld bekend. Maar als een fregat of onderzeeboot de haven van Den Helder verlaten, is het de gewoonste zaak van de wereld.
9. Schepen kunnen binnen een paar minuten worden teruggetrokken zonder gezichtsverlies. Een telefoontje vanuit Den Haag naar een Nederlands marineschip is voldoende om een missie te beindigen: het schip neemt evt de mariniers en/ of heli's weer aan boord en draait om. Dit is snel en niet opvallend. Voor een basis op land is afgebroken of overgedragen, zijn we maanden verder. Het terugtrekken uit Uruzgan was een missie op zich en daar zijn vele maanden mee gemoeid geweest.
10. Deelname aan missies van marineschepen leiden zelden tot enorme politieke discussies. Natuurlijk hangt het ook van de aard van de missie af, maar een aantal marineschepen sturen is heel wat anders dan een Nederlandse basis in het buitenland bouwen.
11. Marineschepen zijn veiliger. Ieder marineschip heeft (een vorm van) zelfverdediging. Met raketten of alleen met een kanon. En vaak uitstekende sensoren, beter dan op land. Hierdoor zijn schepen beter te verdedigen en beveiligen. Dit levert uiteraard ook weer politieke veiligheid op.

Kortom: een marine is juist een goede investering omdat schepen veel flexibeler in te zetten zijn dan land- en luchteenheden en uitstekend kunnen opereren in de belangrijkste gebieden ter wereld; de kust.

bevoorrading op zee
Dankzij een bevoorrading op zee kunnen schepen heel lang actief blijven zonder een haven in te moeten.

Al blijven er risico's
Natuurlijk kleven er nadelen aan marineschepen. Een nadeel is dat schepen niet snel te vervangen zijn. De Nederlandse marine is nu helemaal kwetsbaar: met 6 fregatten en 2 LPD's heeft de KM totaal geen reserves meer.

Ook met marineschepen zijn er risico's en gebeuren er onverwachte dingen. Denk aan de reddingsactie in Libie van de Lynx helikopter begin 2011. De Lynx van Hr.Ms. Tromp werd na een geheime missie aan de grond gehouden en leverde politieke aardschokken op. Maar uit diezelfde actie blijkt ook de flexibiliteit van marineschepen. Hr.Ms. Tromp was die bewuste zondag weer op weg naar de Golf van Aden toen het schip werd geconsulteerd. Een paar uur later was de actie opgestart; sneller dan landmachteenheden ooit zouden kunnen. Dat de actie mislukte had niet direct te maken met het platform waar de heli vandaan kwam.



De wereld eist maritieme oplossingen
Uit bovenstaande opsomming blijken de voordelen die de marine (in combinatie met mariniers, rijdend en vliegend materieel) heeft, vergeleken met land- en luchtmacht. Deze voordelen zijn er altijd en voor ieder land. De afgelopen jaren is dat gebleken tijdens de strijd tegen piraterij, de Golfoorlog, de Falkland Oorlog, de Kosovo Oorlog, in Libië, humanitaire hulp na aardbevingen, etc. Als de Nederlandse politiek niet veel geld over heeft voor Defensie en geen zin heeft in nuttige maar politiek lastige dossiers als Uruzgan, zouden zij vaker en beter gebruik moeten maken van de marine. En hier ook in moeten investeren.

Dit artikel betoogt niet dat de Koninklijke Marine een organisatie is die alleen door risicomijders ingezet moet worden. Ook voor de marine geldt lef, bijvoorbeeld als er Tomahawks op LCF'en zouden worden geïnstalleerd. Maar als angst voor politieke gevolgen toch een rol speelt, maak dan onderscheid tijdens het plannen van bezuinigingen gebaseerd op de eigenschappen van de eenheden. Al zou (gelet op de ontwikkelingen in de wereld en de Nederlandse afhankelijkheid van de handel over zee), sowieso de marine bij iedere politicus de hoogste prioriteit moeten krijgen.



Marineschepen.nl
Contact
Over deze site
Blijf op de hoogte via:

Twitter

Facebook

Instagram

Copyright

Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001



Dossiers
Marine in cijfers
Anti-piraterij Somalië
Analyse Venezuela

Gerelateerde artikelen
Defensie, Miljoenennota 2011
Marine in cijfers
Specialisatie is een illusie
Zeven schepen eruit
Bezuinigingen marine

Vloot naar Libië
Aanval op Libië
Maritieme hulp voor Japan