De Duitse staatssecretaris van Defensie Thomas Hitschler antwoordde na vragen uit het Duitse parlement dat Duitsland blijft streven "naar een zo goed mogelijke samenwerking met onze Nederlandse partners". Maar zegt ook dat door de Russische aanval op Oekraïne Duitsland de vervanging van de luchtverdedigingsfregatten anders ziet en de ontwikkeling van het toekomstige Duitse fregat F127 een laag risico moet hebben en tijdig beschikbaar moet zijn.
Het Duitse parlementslid Ingo Gädechens van de CDU/CSU vroeg de Duitse Defensie of het klopt dat de Duitse inkooporganisatie BAAINBw of de Duitse marine "heeft meegedeeld aan de Nederlandse Defensie Materieel Organisatie (DMO) dat het voornemens is om het project F127 niet uit te voeren als onderdeel van een Duits-Nederlands (ontwikkelings)project, maar via de Amerikaanse overheid". Ook stelde Gädechens, voor het vragenuur van gisteren, de vraag of de Duitse overheid (delen van) het Amerikaanse AEGIS voor het F127-fregat wil aanschaffen.
AEGIS, een pakket van wapens, sensoren en software, van de Amerikaanse marine geniet de voorkeur bij de Duitse marine, zo schreef Marineschepen.nl op 2 maart op basis van gesprekken met insiders. Tot op heden is er echter geen formeel Duits standpunt bekend, wel heeft de Duitse werf tkMS een model gepresenteerd van de F127 met AEGIS-systemen.
Staatssecretaris Visser en VADM De Waard tijdens de ondertekening van de samenwerkingsplannen met Duitsland in december 2020. Het was een andere tijd, benadrukt Hitschler. (Foto: Defensie)
Andere tijd
Een van de vier Duitse staatssecretarissen van Defensie, Thomas Hitschler, heeft gisteren schriftelijk antwoord gegeven op de vraag (nr. 50) van Gädechens. Hitschler begint met dat de intentieverklaring met Nederland was ondertekend in een tijd van vrede in Europa: "Samen met onze Nederlandse partners hebben we op basis van een intentieverklaring van december 2020 - nog steeds onder de voortekenen van een vreedzaam Europa - mogelijkheden voor samenwerking in het kader van toekomstige luchtverdedigingsfregatten verkend."
Hitschler wijst echter op de veranderingen, waardoor Duitsland de F124 op tijd wil vervangen: "De Russische aanvalsoorlog heeft echter het belang onderstreept van een tijdige vervanging van ons huidige luchtverdedigingsfregat (klasse 124) door een modern schip dat bij oplevering inzetbaar is."
Waarom Hitschler dat laatste punt benadrukt, is niet bekend maar zeker is wel dat Duitsland, en in mindere mate ook Nederland, te maken heeft gehad met marineschepen die na oplevering niet inzetbaar waren. Het F125-fregat was bijvoorbeeld na oplevering niet inzetbaar en bereikt dat punt pas dit jaar.
"We kunnen bevestigen dat, tegen de achtergrond van deze fundamentele verandering in de situatie, alle opties voor het met een laag risico en tijdig beschikbaar stellen van maritieme luchtverdedigingscapaciteiten met een open geest worden onderzocht", schrijft Hitschler, die vervolgens benadrukt wat leidend is: "Voor het federale ministerie van Defensie is in de huidige situatie van het veiligheidsbeleid de tijdige beschikbaarheid van de capaciteit leidend."
Commentaar
Dat AEGIS de voorkeur geniet binnen de Duitse marine, staat los van bovenstaand verhaal. Het wachten is namelijk op het definitieve Duitse besluit. Er was bijvoorbeeld aan Nederlandse kant nog een kleine hoop dat de Duitse politieke leiding een ander geluid zou laten horen en toch zou kiezen voor een intensievere fregattensamenwerking met Nederland.
De antwoorden van Hitschler lijken op het eerste gezicht niet veel te zeggen. Toch valt tussen de regels door het nodige te lezen. Om te beginnen schrijft Hitschler dat de intentieverklaring in andere omstandigheden werd getekend en de plannen zijn veranderd. Nu zijn intentieverklaringen niets meer dan alleen een uitspraak dat je iets van plan bent. Maar als die gewijzigde situatie zo wordt benaderukt, is de vraag nu wel of de eind 2020 ondertekende verklaring voor Duitsland op fregattengebied nog waard is.
Daarnaast, als het ministerie juist voor een Thales-koers zou zijn, was dit het moment om dat aan het Duitse parlement duidelijk te maken. Het benadrukken van de veranderde situatie is dan niet nodig.
Met de antwoorden bevestigt de Duitse staatssecretaris niet dat AEGIS de voorkeur geniet op het politieke dek, maar wel dat door de situatie veranderd is, ook de Duitse plannen veranderd zijn. Duitsland lijkt niet dichter naar de Nederlandse plannen te zijn bewogen.
Daarnaast lijkt een keuze voor AEGIS, vanuit Duits gezichtspunt, in de twee voorwaarden die Hitschler noemt te passen: laag risico en snel. AEGIS is immers bij veel schepen in gebruik. De systemen van Thales, die deels nog ontwikkeld moeten worden, passen daar waarschijnlijk minder in. Dat geldt nog meer voor het Duitse Hensoldt, dat nog grotere stappen moet zetten om de gewenste systemen voor de F127 te kunnen leveren.
Meer info volgt
De definitieve keuze is op politiek niveau echter nog niet gemaakt of wordt nog niet bekend gemaakt. Hitschler antwoordt dat Duitsland wil blijven samenwerken met Nederland. Er zijn ook meer samenwerkingsprojecten tussen beide landen. De staatssecretaris schrijft de verdere plannen te blijven afstemmen met Nederland en belooft het CDU/CSU-parlementslid "tijdig te informeren over de uitslag".
Auteur: Jaime Karremann Jaime is oprichter van Marineschepen.nl en heeft meer dan 1.500 artikelen geschreven over uiteenlopende marine-onderwerpen. In 2017 gaf hij zijn non-fictieboek In het diepste geheim uit en later onderzeebootthriller Orka. Voor Jaime fulltime met deze site aan de slag ging, werkte hij ruim 12 jaar bij de marine, waarvan het grootste deel in een burgerfunctie. Jaime studeerde Communicatie in Groningen.
