De spanningen tussen Turkije en Griekenland lopen sinds zondag weer hoog op. Turkije had maandagochtend bekend gemaakt dat het onderzoeksschip Oruç Reis toch onderzoek zal gaan doen in de Griekse Economische Exclusieve Zone (EEZ). Het onderzoeksschip wordt geëscorteerd door Turkse marineschepen. Griekenland heeft eveneens marineschepen ter plaatse.
Oruç Reis geëscorteerd door vijf Turkse marineschepen. Op de foto is het voorste fregat een MEKO-fregat, vermoedelijk Yavuzklasse. En daar achter varen Burakklasse korvetten, dat zijn oude Franse D'Estienne d'Orvesklasse korvetten uit de jaren '70. (Foto: Turkse Ministerie van Defensie)
Behalve militaire hardware in het gebied maken ook de statements van beide landen duidelijk dat zij niet denken aan toegeven. In dit liveblog de ontwikkelingen op dit vlak.
16:15 uur | dinsdag 11 augustus 2020 Liveblog gesloten
Via reguliere artikelen gaat de berichtgeving over de situatie tussen Griekenland en Turkije verder. Zie de homepage voor de meest recente berichten.
15:59 uur | dinsdag 11 augustus 2020 Turkije: Griekse marine binnen bereik antischipkruisvluchtwapens
Dreigende taal van Turkse media richting Griekenland: de Atmaca is binnen bereik. Dit jaar werd de Turkse vervanger van de Harpoon in gebruik genomen, de Atmaca, van het Turkse bedrijf Rocketsan.
Met een bereik van ruim 200 km is een deel van het onderzoeksgebied van de Oruç Reis binnen bereik van de op de wal opgestelde Atmaca's. Maar kunnen die echt een bedreiging vormen voor Griekse marineschepen? Een belangrijke uitdaging voor Turkije is de targeting omdat de afstanden zo groot zijn (en het ook lang duurt voor het wapen ter plaatse is) en dergelijke kruisvluchtwapens niet of beperkt onderscheid kunnen maken tussen verschillende schepen. Zeker omdat er ook veel civiel scheepvaartverkeer in de regio is, is er een kans dat de missile op een koopvaardijschip af gaat dat toevallig in het pad van het doel is gekomen.
Turkije heeft weliswaar veel drones die langs de kust vliegen, waaronder de Bayraktar TB2 die 27 uur in de lucht kan blijven, maar het is de vraag of zij voldoende doelsinformatie kunnen verkrijgen omdat het hen aan radar ontbreekt.
15:10 uur | dinsdag 11 augustus 2020 "Onderhandelingen afgebroken toen bleek dat Griekenland met Egypte akkoord had"
Woordvoerder van Erdogan, Ibrahim Kalin, zegt in een interview dat beide landen in Berlijn in onderhandelingen waren toen bleek dat Griekenland en Egypte tot een overeenstemming waren gekomen over de grens tussen de Griekse en Egyptische EEZ. Dit akkoord werd vorige week donderdag getekend.
12:50 uur | dinsdag 11 augustus 2020 "39 Turkse marineschepen op zee"
Er wordt vanzelfsprekend weinig gepubliceerd over de marineschepen die beide landen inzetten. Vooral van Griekse zijde publiceren bloggers zo nu en dan informatie, deze is echter niet te verifiëren. Volgens het doorgaans goed geïnformeerde Defencereview.gr zijn er momenteel 39 Turkse marineschepen in zee. 12 schepen zouden in de buurt van de Oruç Reis zijn; 6 korvetten en 6 fregatten zijn in schillen bij het onderzoeksschip. Ook zegt Defencereview.gr dat er minstens één onderzeeboot in de buurt is (met de lage snelheden van de Oruç Reis kan die het flottielje zelfs bijhouden).
Op land zijn er volgens de site geen bewegingen waargenomen, in de lucht nauwelijks.
12:43 uur | dinsdag 11 augustus 2020 Griekenland verzoekt om vergadering Raad Buitenlandse Zaken van de EU
De minister-president van Griekenland Kyriakos Mitsotakis heeft een verzoek gedaan om de Raad Buitenlandse Zaken van de EU bijeen te roepen. Deze raad bestaande uit ministers van Buitenlandse Zaken uit EU-landen, vergadert normaliter eens per maand over een gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid. De raad wordt voorgezeten door de 'hoge vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid' Frederica Mogherini.
Griekenland heeft dus om een speciale vergadering gevraagd. Turkije is geen lid van de Europese Unie en maakt er dus geen deel van uit. Turkije is wel lid van de NAVO.
12:27 uur | dinsdag 11 augustus 2020 Turkije: nieuwe vergunningen voor onderzoek
Tijdens een persconferentie die de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavusoloulu zojuist hield, werd bekend gemaakt dat Turkije eind augustus vergunningen gaat verlenen voor nieuw onderzoek in nieuwe gebieden in de Middellandse Zee. Het gaat dan om vergunningen nabij de westelijke grenzen van wat Turkije ziet als het Turkse contintentale plat. De minister zei verder de Turkse "rechten te verdedigen zonder compromissen te sluiten" en voegde er aan toe dat Turkije er alles aan heeft gedaan om tot een oplossing te komen: "We hebben goede bedoelingen getoond, maar er is een kwaadaardig land aan de andere kant. Dus als ze iemand de schuld willen geven, moeten ze Griekenland de schuld geven."
12:12 uur | dinsdag 11 augustus 2020 Oruç Reis wordt vergezeld door twee schepen
Het Turkse onderzoeksschip Oruç Reis wordt niet door een, maar door twee civiele schepen begeleid. Het gaat om de zeesleper/ ondersteuningsschip Ataman. Ook de zeesleper Cengiz Han is van de partij. De drie varen nog altijd met een snelheid van ongeveer 3,5 knoop naar het zuidwesten.
Marineschepen hebben hun AIS uit staan, dus die posities zijn niet bekend.
Drie blauwe icoontjes: Oruç Reis is de iets grotere. Aan bakboordzijde van de Oruç Reis vaart de Ataman en achter de Oruç Reis de Cengiz Han. (Beeld: Marinetraffic)
11:10 uur | dinsdag 11 augustus 2020 Griekse en Turkse patrouilleboten tegenover elkaar bij Kastellorizo
Terwijl de kern van het schaakspel tussen de Griekse en Turkse marines zich op volle zee afspeelt, zijn er ook spanningen zichtbaar tussen beide landen in de kustwateren. Griekse en Turkse patrouilleboten liggen bij het Griekse eiland Kastellorizo en een paar mijl verderop voor de Turkse kust, dat melden Turkse media.
11:05 uur | dinsdag 11 augustus 2020 Oruç Reis vaart verder Griekse EEZ binnen
De Oruç Reis is momenteel ver in de Griekse EEZ. Dat zijn internationale wateren, dus dat mag (onderzoek doen niet). Met een snelheid van 3,8 knopen en een koers van 243 vaart het schip naar het zuidwesten, zo blijkt uit informatie van de transponder. Het lijkt alsof het richting de zuidwest-punt van het onderzoeksgebied gaat. Het is onduidelijk waar de Turkse en Griekse marineschepen zijn.
Oranje stip: positie Oruç Reis op 11 augustus 2020 iets voor 1100 uur. (Beeld: Google Maps, Marinetraffic, bewerking: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
10:45 uur | dinsdag 11 augustus 2020 Franse gevechtsvliegtuigen boven Cyprus
Twee Franse Rafale gevechtstoestellen van de Franse luchtmacht zouden zijn gespot op Cyprus. De vliegtuigen zouden worden ingezet vanaf Andreas Papandreou Air Base en worden ondersteund door een KC-130J tanker en samen met Griekse en Cypriotische eenheden gaan oefenen. In 2017 zijn Frankrijk en Cyprus een defensiesamenwerking overeengekomen, deze werd op 1 augustus 2020 van kracht. Onderdeel van de samenwerking is dat de Franse marine vanaf Cyprus kan gaan opereren.
10:17 uur | dinsdag 11 augustus 2020 Situatie op zee ongewijzigd
Er lijkt vooralsnog geen verandering te zijn in de situatie in de Egeïsche Zee. De Oruç Reis zou nog altijd aan de oostkant van de Griekse EEZ varen, maar geen onderzoek doen (dat kan niet door lawaai, zie beneden). Turkse marineschepen en Griekse marineschepen zijn in de area. Elke 15 minuten worden de Turkse schepen door de Grieken opgeroepen te vertrekken, daar zouden zij niet op reageren. Gisteren gingen er geruchten dat Griekenland een ultimatum had ingesteld, maar daar kwam geen officiële bevestiging van en de deadline verstreek geruisloos.
Het wachten is nu op een volgende stap van een van de partijen.
09:28 uur | dinsdag 11 augustus 2020 Griekse luchtmacht met Airborne Early Warning-toestel actief
Op Flightradar is te zien dat de Griekse luchtmacht met een Embraer E-145H AEW&C maritiem patrouillevliegtuig vliegt ten westen van het zeegebied waar Turkije en Griekenland om ruzieën. Het toestel houdt op en neer, met een snelheid van 270 knopen op 28.000 voet, nabij Kreta. De Embraer beschikt over een Saab Erieye AESA-radar voor lucht- en zeebeeld, dit is de 'plank' op het toestel.
OURAN41 op dit moment. (Beeld: Flightradar)
Een Griekse Embraer E-145H AEW&C in 2013. (Beeld: Alan Wilson/ CC BY-SA 2.0)
08:28 uur | dinsdag 11 augustus 2020 Onderzoek nog niet begonnen
De Oruç Reis is nog niet begonnen aan bodemonderzoek. Volgens Griekse media is dat niet mogelijk doordat er veel lawaai is, veroorzaakt door Griekse marineschepen in de buurt. Het onderzoeksschip zou op lage snelheid de kabels al hebben uitgelegd, maar kon nog niet gaan zoeken naar olie of gas. Het schip is een seismisch onderzoeksschip; het doet onderzoek middels geluid.
Bij seismisch onderzoek wordt door middel van geluidsgolven gezocht naar olie en gas in de zeebodem. Een luchtkanon wordt afgevuurd en de echo wordt opgevangen door lange kabels met hydrofoons. Aan de hand van de ontvangen signalen kan worden bepaald of het geluid is gereflecteerd door eventueel olie of gas. (Beeld: National Energy Board Canada)
08:06 uur | dinsdag 11 augustus 2020 Turkije maakt claim visueel
De komende 24 uur is cruciaal, schrijft de Griekse krant Kathimerini. En het ziet er niet naar uit dat de beide landen er na een nachtje over te hebben geslapen tot een andere mening zijn gekomen. Volgens de krant verhoogt Turkije de spanning door het publiceren van een kaart waar de claims van Turkije op staan in het zeegebied. Zo ongeveer het hele gebied is echter Grieks EEZ, volgens de Verenigde Naties. Maar de Turkije vindt dit onrechtvaardig, oneerlijk en absurd, zo zegt een official van het ministerie van Buitenlandse Zaken: "Deze maximalistische beweringen zijn niet verenigbaar met het internationaal recht. Het is in strijd met het rechtvaardigheidsprincipe. Griekenland, de Europese Unie en de Verenigde Staten steunen deze bewering, en Turkije wil druk uitoefenen om legale koolwaterstofactiviteiten stop te zetten. Dit is niet acceptabel en niet eerlijk. Griekenland zou in plaats van onrechtvaardige, oneerlijke en absurde beschuldigingen een einde moeten willen maken. Niet dat creëert spanning in de regio, Turkije is Griekenland vanwege dit soort maximalistische claims. "
In oranje het vasteland van Turkije. Het witte eiland links is Cyprus en de eilanden links zijn o.a. Kreta en Rhodos. Het eilandje Kastellorizo staat niet op de kaart. In de rode en grijze gebieden heeft Turkije volgens dit kaartje recht om te zoeken naar olie en gas in de bodem. (Beeld: Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken)
22:22 uur | maandag 10 augustus 2020 NAVTEX-ruzie gaat verder
Stations die berichten aan zeevarenden zenden, versturen berichten over het gebied waar zij verantwoordelijk voor zijn. Turkije en Griekenland zijn het niet eens over de Economische Exclusieve Zone, dus ook de stations zitten in elkaars vaarwater. Dat levert al enige tijd gekibbel per NAVTEX-op.
Nadat Turkije vanochtend per NAVTEX het onderzoek had aangekondigd, verzond het Griekse station (van de Griekse marine) een bericht dat een illegaal station berichten had verstuurd over activiteiten in de Griekse EEZ. Het Turkse station deed later vandaag hetzelfde, maar verzond vanavond ook een bericht over de erkenning van Cyprus in 1960, een ander gevoelig punt tussen Griekenland en Turkije, en Cyprus uiteraard:
1. THE CYPRUS MENTIONED IN LARNACA NAVWARN NR MA68-289/20 IS NOT THE ORIGINAL PARTNERSHIP STATE ESTABLISHED IN 1960.
2. THEREFORE, TURKEY DECLARES THAT THE TERM OF CYPRUS NEITHER AMOUNT TO ANY FORM OF RECOGNITION OF THE GREEK CYPRIOT ADMINISTRATION NOR PREJUDICE TURKEYS RIGHTS AND OBLIGATIONS EMANATING FROM THE TREATY OF GUARANTEE AND THE TREATY OF ESTABLISHMENT OF 1960.
3. THE EFFORTS TO LEGITIMATIZE ILLEGAL CLAIMS OF THE GREEK CYPRIOT ADMINISTRATION THROUGH LARNACA NAVWARN NR MA68-289/20 ARE NULL AND NEITHER WAS NOR WILL BE ACCEPTED BY TURKEY.
22:00 uur | maandag 10 augustus 2020 Ligging Griekse en Turkse schepen
De Griekse tv-zender Skai heeft een indicatief kaartje gepubliceerd van de positie van de Griekse en Turkse schepen. Op de kaart is te zien dat de Turkse marineschepen een lijn lijken te vormen vanaf de Turkse kust naar het zuiden. Ten westen daarvan liggen de Griekse marineschepen.
(Beeld: Skai)
21:48 uur | maandag 10 augustus 2020 Turkse Defensie: "Turkse strijdkrachten hebben alle maatregelen genomen om onze maritieme rechtsgebieden te beschermen"
Het Turkse ministerie van Defensie heeft twee tweets verzonden met een toelichting en waarschuwing. In de eerste tweet schrijft het ministerie dat de Turkse marine het onderzoeksschip begeleidt. In de tweede tweet is de toon wat dreigender (vertaling door Google: "De Turkse strijdkrachten hebben alle noodzakelijke maatregelen genomen in het kader van haar vastberadenheid om onze rechten, belangen en belangen die voortvloeien uit het internationaal recht in onze maritieme rechtsgebieden te beschermen."
2. Türk Silahli Kuvvetleri, deniz yetki alanlarimizda uluslararasi hukuktan kaynaklanan hak, alaka ve menfaatlerimizi koruma azim ve kararliligi çerçevesinde gerekli tüm tedbirleri almistir. pic.twitter.com/scJZkFuuqW
21:38 uur | maandag 10 augustus 2020 Erdogan: "Geen land zou buigen voor deze belachelijke en ongegronde argumenten"
Na afloop van de kabinetsvergadering in Ankara hield de Turkse president Recep Tayyip Erdogan een toespraak waarin hij zei dat Turkije op geen enkele manier zou instemmen met een initiatief "om zich te laten opsluiten". Erdogan zei bovendien dat geen land zou buigen voor "deze belachelijke en ongegronde argumenten" op basis waarvan Griekenland een dergelijk grote Economische Exclusieve Zone toebedeeld krijgt. De Turkse president riep tegelijkertijd ook op tot samenwerking met andere landen aan de Middellandse Zee en zei bereid te zijn om de kwestie op te lossen door middel van een eerlijke dialoog.
21:24 uur | maandag 10 augustus 2020 Oruç Reis sinds vanmiddag in Griekse continentale plat
Volgens Griekse media is de Oruç Reis vanmiddag aangekomen boven het Griekse continentale plat. Dat zijn internationale wateren, dus daar mag het onderzoeksschip -met of zonder escorte- varen. Volgens het Recht van de Zee van de Verenigde Naties, mag Turkije er niet boren of onderzoek doen. De Oruç Reis zou inmiddels wel de eerste voorbereidingen hebben getroffen, maar nog niet zijn begonnen.
21:00 uur | maandag 10 augustus 2020 Turkse en Griekse marineschepen waarschuwen elkaar via radioverbinding
Zowel Turkse als Griekse marineschepen zijn in het gebied waar onderzoeksschip Oruç Reis actief is. Schepen van beide landen zouden elkaar via de radio waarschuwen uit de buurt te blijven. Er zou ook een Turkse drone in de lucht zijn en een Grieka maritiem patrouillevliegtuig.
20:55 uur | maandag 10 augustus 2020 Start liveblog
De ontwikkelingen hebben elkaar snel opgevolgd vandaag. In dit liveblog regelmatige updates en terugblikken op de gebeurtenissen.