|
Trafalgarklasse onderzeeboten (Verenigd Koninkrijk)
Laatst aangepast: 12-10-2021
De Trafalgarklasse onderzeeboten zijn nucleaire boten, bij het grote publiek bekend als kernonderzeeërs of atoomonderzeeërs. Oorspronkelijk bestond de klasse uit zeven exemplaren, maar de subs worden langzaamaan vervangen door de Astuteklasse. HMS Trafalgar werd in 2009 uit dienst gesteld, HMS Turbulent volgde in 2012.
HMS Talent in 2013, vlak nadat het schip de nieuwe 2076 sonar had gekregen. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Taken
De onderzeeboten zijn nuclear attack submarines (SSN, aanvalsonderzeeboten), binnen de Royal Navy ook fleet submarines genoemd. Deze termen zijn echter niet gebruikelijk bij de Nederlandse marine, het zijn onderzeeboten die moeten jagen op schepen en andere subs. Toen de eerste (HMS Trafalgar) in dienst kwam in 1983, bereidde het Westen zich nog serieus voor op een grootschalig conflict met het Warschau Pact. De Trafalgars zochten de oceanen af naar Russische onderzeeboten, vooral de onderzeeboten met ballistische raketten (SSBN), en volgden deze. Toen de Koude Oorlog voorbij was bleven de oorspronkelijke taken tijdens oorlogstijd grotendeels, maar kwam er ook meer aandacht voor twee andere taken: het afvuren van Tomahawk-kruisvluchtwapens, het vergaren van inlichtingen en het opereren met Special Forces.
Inmiddels zijn echter ook de onderzeebootbestrijdingstaken weer volop terug op het menu.
Bouw en ontwerp
HMS Trafalgar kostte (begin jaren '80) 200 miljoen Britse Pond. De boten waren volgens Britse ingewijden de beste SSN's uit die tijd. De Trafalgars waren een duidelijke verbetering vergeleken met hun voorgangers, de onderzeeboten van de Swiftsureklasse. Weliswaar hebben de 'nieuwe' boten dezelfde rompvorm als de Swiftsures en grotendeels dezelfde indeling, maar zijn de Trafalgars wel een stuk stiller, hebben ze betere sonars en krachtigere kernreactoren.
Dat deze reactoren niet alleen krachtig, maar ook stil waren, wordt fraai beschreven in het boek We come unseen van Jim Ring. Een commandant van HMS Trafalgar, Toby Elliot, zou meevarende VIP's de uitstekende prestaties van zijn boot demonstreren door ze mee te nemen naar de kajuit terwijl de boot een snelheid had van 7 km/ uur. Vervolgens zette hij een potlood rechtstandig op zijn bureau neer en gaf de "centrale" opdracht om maximale vaart te gaan varen. Binnen zestig seconden bereikte de 4.500 ton zware onderzeeboot een snelheid van bijna 60 km/ uur. Het potlood bleef overeind staan en de VIP's waren onder de indruk; Elliot vergeleek zijn onderzeeboot met een Bentley.
De boten hebben geen schroef, maar een pumpjet. Bovendien zijn ze voorzien van vele tegels die geluiden absorberen in plaats van weerkaatsen.
Een onderzeeboot van de Trafalgarklasse (Bron: Royal Navy)
Wapens en sensoren
In 2008 werden de Trafalgars voorzien van nieuwe technologie. De installatie van het "submarine command system next generation" betekende onder andere verbetering van het netwerk en betere schermen en computers. Alle informatie van de sensoren wordt sindsdien real time weergegeven op de beeldschermen.
Net als andere onderzeeboten, bezitten ook de Trafalgars een uitgebreid pakket aan sensoren. Het gaat dan natuurlijk voornamelijk om sonars, want onderzeeboten gebruiken hun radar alleen als het echt nodig is in vriendschappelijke wateren. Het sonarpakket van de Trafalgar klasse onderzeeboten wordt gemoderniseerd.
Eindexamenopdracht voor de Britse onderzeebootcommandantenopleiding. Deze close-up van HMS Portland door HMS Trafalgar (Trafalgarklasse) was van heel dichtbij. Jammer voor het fregat.
Op alle onderzeeboten is de oorspronkelijke Type 2020 sonar vervangen door de Type 2074. Op vier boten werd de Type 2074 vervangen door het geavanceerde Thales Underwater Systems Sonar 2076 pakket. Dit pakket bestaat uit diverse (actieve en passieve) sonars op de boten en een passieve gesleepte sonar. HMS Torbay, Talent, Trident en Trenchant zijn van dit nieuwe pakket voorzien. De 2076 sonar heeft ook bij de Nederlandse marine de voorkeur als het gaat om de nieuwe Nederlandse onderzeeboten.
De Trafalgarklasse onderzeeboten hebben ruimte voor maximaal 30 wapens: Tomahawk kruisvluchtwapens of Spearfish torpedos, of een gemengde samenstelling. De Tomahawks kunnen de onderzeeboten afvuren terwijl ze onder water varen. Zij lanceren die vanuit hun torpedobuizen en niet -zoals bij veel grotere ballistische raketten- vanuit een verticale lanceerinrichting. De Tomahawks hebben een bereik van meer dan 2.000 km.
Sinds de mid-life update kunnen de Trafalgarklasse-onderzeeboten ook Spearfish torpedo's lanceren. Deze torpedo's zijn (zoals alle moderne torpedo's) draadgeleid en hebben een eigen sonar waarmee zij het doel in de laatste fase van de aanval zelf kunnen opsporen. Ze hebben een maximum bereik van 54 km (bij een lage snelheid) en voor de korte afstand een topsnelheid van 80 km/ uur. De eerste werd in 1993 in gebruik genomen.
Gebeurtenissen en inzet
De onderzeeboten van de Trafalgar klasse zijn veelvuldig ingezet. Tijdens de Koude Oorlog schaduwden zij Russische onderzeeboten en later vuurden zij Tomahawks af op doelen in Irak en Afghanistan. Vanzelfsprekend waren ze bij talrijke oefeningen betrokken.
In november 1990 raakte HMS Trenchant tijdens de Submarine Command Course in een net van het vissersschip FV Antares en trok het schip onder water. Vier bemanningsleden kwamen om het leven. Sindsdien zijn onderzeeboten in visgebieden nabij de Britse onderzeebootbasis Faslane verplicht om boven water te varen.
HMS Trenchant bracht in 2008 een bezoek aan Den Helder. Martin de Boer schreef een verhaal over dit bezoek.
In 2004 zonk het Franse vissersschip Bugaled Breizh nabij Cornwall, terwijl er een NAVO-oefening gaande was. Onder andere HMS Turbulent was daarbij aanwezig en werd later (net als Zr.Ms. Dolfijn) door nabestaanden aangewezen als verdachte. Ondanks onderzoek door de Franse autoriteiten is er geen oorzaak gevonden voor het zinken, de Britse marine zegt dat de onderzeeboot niet betrokken was bij het incident. Wel is de toenmalige commandant, Andrew Coles, in 2021 nog opgeroepen om te getuigen in een Brits onderzoek rond deze mysterieuze ondergang.
HMS Talent (Bron: Royal Navy)
In maart 2011 vuurde HMS Triumph, samen met Amerikaanse onderzeeboten, Tomahawk-kruisvluchtwapens af op doelen in Libië tijdens operatie Odyssey Dawn.
Begin februari 2012 werd bekend dat één boot naar de Falkland eilanden zou vertrekken, terwijl de spanningen tussen de landen hoog oplopen over de Falklands.
In 2013 en 2014 deed HMS Talent mee aan de oefening Joint Warrior.
HMS Tireless werd in 2014 naar het zuiden van de Indische Oceaan gestuurd om mee te helpen met zoeken naar het vermiste vliegtuig van Malaysian Airways MH370.
De Trafalgarklasse wordt steeds vaker ingezet in wateren rondom Schotland om Russische onderzeeboten op te sporen. In de tweede aflevering van de serie Submarine op Channel 5 (2021), waarin de laatste maanden van HMS Trenchant in beeld worden gebracht, is te zien hoe deze onderzeeboot een Russische onderzeeboot nabij Schotse wateren samen met een Type 23-fregat opspoort en volgt.
De longroom (verblijf van officieren) aan boord van HMS Triumph tijdens het bezoek van de Graaf en Gravin van Wessex. (Bron: Royal Navy)
Vervanging
De Trafalgars worden vervangen door de nieuwe Astuteklasse onderzeeboten. De bouw van de nieuwe klasse verloopt echter beduidend trager dan verwacht, dus de oude Trafalgars blijven nog langer in dienst.
Nummer
|
Naam
|
In dienst
|
Uit dienst
|
S107 |
Trafalgar |
1983 |
2009 |
S87 |
Turbulent |
1984 |
2012 |
S88 |
Tireless |
1985 |
2014 |
S90 |
Torbay |
1987 |
2017 |
S91 |
Trenchant |
1989 |
2021 |
S92 |
Talent |
1990 |
|
S93 |
Triumph |
1991 |
|
|
Afmetingen
|
85,4 x 9,8
|
Max. waterverplaatsing
|
5.200 ton (onder water)
|
Max. snelheid
|
Onder water 32 knopen
|
Bemanning
|
130
|
Voortstuwing
|
Rolls-Royce PWR1 kernreactor
|
Wapensystemen
|
Tomahawk Block IV TLAM
Spearfish torpedo's
|
Sensoren
|
Marconi/Plessey Type 2074 sonars (alleen Triumph en Turbulent)
Thales Underwater Systems Sonar 2076 (Trenchant, Torbay, Tireless, Talent)
Kelvin Hughes Type 1007 navigatie radar
Pilkington Optronics CK34 navigatieperiscoop
Pilkington Optronics CH84/CM010 aanvalsperiscoop
|
Sinds 13 augustus 2001
|