Fridtjof Nansenklasse fregatten (Noorwegen)

Laatst aangepast: 08-03-2023

De fregatten van de Fridtjof Nansenklasse vormen de kern van de Noorse vloot. Vijf fregatten werden gebouwd in Spanje en maken gebruik van het Amerikaanse AEGIS-systeem. Daardoor zijn ze verwant aan o.a. Spaanse, Australische en Amerikaanse fregatten en destroyers.

Ga direct naar specificaties (onderaan deze pagina).


KNM Fridtjof Nansen. (Foto: Jakob Ostheim/ Noorse marine)

De fregatten hebben de schepen van de Osloklasse uit de jaren '60 vervangen. Daarmee maakte de Noorse marine een flinke sprong vooruit. Noorwegen bestelde de fregatten in Spanje bij het toenmalige Bazan, tegenwoordig Navantia. Voor in totaal 21 miljard Noorse kronen werden vijf fregatten gebouwd in de periode 2003 - 2010.




Artist impression van het Noorse fregat in 2002. (Foto: Bazan)

Hoewel Noorwegen moderne en grote marineschepen kreeg, zijn de Fridtjof Nansens geen zwaar bewapende schepen. Ze zijn met 134 meter lengte ook niet erg groot. De fregatten hebben weliswaar een Mk 41 verticale lanceerinrichting, maar met slechts 8 cellen zijn de mogelijkheden beperkt. Omdat Noorwegen als enige wapen de Evolved Sea Sparrow Missile (ESSM) voor ogen had en deze missiles met vier tegelijk in een cel kunnen, kunnen de fregatten toch beschikken over maximaal 32 ESSM's. Dat blijft erg weinig, zeker met het oog op toenemende snelheden van antischipraketten. Overigens hebben de schepen naar verluidt wel ruimte voor uitbreiding.

Niet alleen op de wapensystemen is beknibbeld. Ook de belangrijkste sensor, de SPY-1 F is niet in de volledige uitvoering van de oorspronkelijke Amerikaanse radar. Hierdoor is bijvoorbeeld een aanpassing voor ballistic missile defense niet mogelijk.




KNM Helge Ingstad op 12 november, een paar uur voor het schip verder de diepte in zakte. (Foto: Terje Pedersen/ ANP)

Aanvaring KNM Helge Ingstad
Op 8 november 2018 om 0403 uur kwam KNM Helge Ingstad in aanvaring met een olietanker die onder Maltese vlag voer nabij Bergen. De Helge Ingstad werd al snel op de rotsen gevaren waar het schip gedurende de dag verder slagzij maakte. Acht bemanningsleden raakten lichtgewond. Iedereen was 2,5 uur na de aanvaring van boord.

Na de aanvaring werd hard gewerkt om het schip niet te laten zinken. Onder andere staalkabels en fundaties werden geplaatst. Toch zakte het schip langzaam weg, tot het uiteindelijk op 13 november in de vroege ochtend vrijwel volledig ten onder ging.

KNM Helge Ingstad raakte door de botsing en vooral het zeewater flink beschadigd. Na drie maanden onder water te hebben gelegen werd het schip eind februari 2019 uit het water gehesen en naar de marinebasis Haakonsvern verplaatst. Het schip is afgeschreven.

Dat levert een reductie van 20% van de Noorse fregatten op, een enorme aderlating. De Noorse marine is op deze wijze, KNM Oslo in 1994, eerder een fregat kwijtgeraakt. Dat schip lag ook onder water en is later gesloopt.

De Helge Ingstad werd in 2022 verkocht aan een sloper.

In de beginfase na het ongeluk wezen verschillende experts naar Navantia. Het schip zou zijn gezonken doordat het niet goed was ontworpen, zo werd beweerd. Onderzoeksrapporten onderschrijven dit niet. Het tweede rapport, dat in april 2021 verscheen, schreef dat de aanvaring ernstigere schade had veroorzaakt dan waar het schip voor ontworpen was. Tegelijkertijd concludeerden de onderzoekers dat het schip gered had kunnen worden als de bemanning beter was getraind. De bemanning had het schip verlaten terwijl systemen nog werkten, en lieten luiken, deuren en andere openingen open staan toen ze het schip verlieten. Daardoor was de Helge Ingstad uiteindelijk niet meer te redden.

Schimmel
De vijf fregatten kampten met schimmel. De schimmel werd voor het eerst in 2016 geconstateerd, in 2020 waren de problemen nog niet opgelost.

Vervanging
Aanvankelijk waren er plannen om het gezonken schip te vervangen door twee nieuwe schepen, omdat één nieuw schip ontwerpen en bouwen veel te duur is. Ook is het niet mogelijk om nog eenzelfde fregat bij Navantia te bestellen. Gaandeweg verdween het plan om de Helge Ingstad te vervangen naar de achtergrond.

In maart 2023 bleek dat niet alleen de vervanging van de Helge Ingstad door de marine als onwenselijk wordt geacht, maar ook modernisering van de resterende vier fregatten. De marine is niet tevreden. Tegen het Noorse dagblad VG zei de Noorse commandant van de marine: "Het zijn goede schepen (...) Maar ze zijn veeleisend en we hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in onderhoud en reserveonderdelen. (...) Een volledige upgrade wordt zo duur dat we al moeten nadenken over wanneer we ze moeten vervangen. Die discussie is nu gaande."

Specificaties

Naamsein	Naam	In dienst	Uit dienst
F310	Fridtjof Nansen	2006
F311	Roald Amundsen	2007
F312	Otto Sverdrup	2008
F313	Helge Ingstad	2009	2018
F314	Thor Heyerdahl	2011
Afmetingen	134 x 16,8 x 7,6
Max. waterverplaatsing	5.200 ton
Max. snelheid	27 knopen
Bemanning	123
Voortstuwing	2 BAZAN BRAVO diesels GE LM2500 gasturbine
Wapensystemen	32x ESSM tegen luchtdoelen 8x NSM tegen oppervlaktedoelen Oto Melara 76mm kanon 4x 12,7mm machinegeweren Stingray torpedo's Dieptebommen
Sensoren	AN/ SPY-1 F zoekradar MRS 2000 boegsonar CAPTAS MK II V 1 actieve en passieve gesleepte sonar
Helikopter	NH90 helikopter

Marineschepen.nl Contact Over deze site

Blijf op de hoogte via: Twitter Facebook Instagram

Copyright Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001