2016 was een jaar waarin weer kleine stapjes naar vernieuwing van de vloot werden gezet. Ook kwam herhaaldelijk naar buiten dat de staat van de huidige vloot onverminderd zorgelijk is. Triest was ook het overlijden van een aantal (oud-)marinemensen, waaronder prominenten als Piet de Jong en Nico Buis. Er waren ook primeurs, waarvan de successen met de nieuwe radar van Thales opvielen en de raketaanvallen in een druk en belangrijk zeegebied dieptepunten waren. Een overzicht van de hoogte- en dieptepunten op marinegebied in 2016.
Januari 2016 Havana! Voor het eerst in 66 jaar Voor het eerst in 1950 meerde een Nederlands marineschip af in de Cubaanse hoofdstad Havana. Zie hier het historische overzicht van Nederlandse havenbezoeken aan Havana.
Eerste nieuwe sleepboot onderwegDe eerste nieuwe sleepboot, de Noordzee, vertrok eind januari naar Nederland vanuit Roemenië. (Beeld: Damen)
Februari 2016 Duits-Nederlandse marinesamenwerkingVooraf waren zorgen geuit over de Duits-Nederlandse marinesamenwerking die in februari van start ging aan boord van Zr.Ms. Karel Doorman. Hoeveel zeggenschap heeft Nederland over de inzet? Gaat de marine nu de enige bevoorrader delen? Wat is de waarde van het Seebatallion voor Nederland? Na de ondertekening werd op veel vragen antwoord gegeven. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
NL marineman en Amerikaans acteur Gaynes overledenGeorge Gaynes werd vooral bekend dankzij zijn rollen in de Police Academy-films, maar werd geboren als George Jongejans. Hij wist tijdens de Tweede Wereldoorlog na een lang avontuur Engeland te bereiken en meldde zich aan bij de Koninklijke Marine. Hij was van 1943 t/m 1946 in dienst bij de Koninklijke Marine en gedetacheerd bij de Royal Navy, waar hij deelnam aan meerdere gevechtshandelingen op zee. Jongejans overleed op 15 februari 2016, op 98-jarige leeftijd, als filmacteur.
Grote bijdrage aan Cold ResonseDe Koninklijke Marine leverde een grote bijdrage aan de Noorse oefening Cold Response. Twee Nederlandse schepen en een onderzeeboot waren eind februari samen met vele andere eenheden in Noorse wateren. (Foto: Defensie)
Maart 2016 Nederlandse toestanden rond nieuwe onderzeebotenHoewel al 2,5 jaar openlijk over nieuwe Nederlandse onderzeeboten wordt gesproken, schrok een journalist bij de Volkskrant ineens wakker en publiceerde een vlak voor de hoorzitting in de Tweede Kamer een 'schandaal-artikel', waarna andere media plots ook aandacht schonken aan de nieuwe onderzeeboten. En vooral aan de door de krant geïntroduceerde prijs van de subs. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Van Amstel pakt mensensmokkel aanZr.Ms. Van Amstel vertrok begin maart met stille trom uit Den Helder. Later werd bekend dat het schip zich zou aansluiten bij het NAVO-eskader in de Middellandse Zee. Daar zou het schip de strijd aan gaan met mensensmokkel. Ook redde de Van Amstel zo'n duizend vluchtelingen. (Foto: Ron Damman/ Newdeep.nl)
Somalische wateren zijn brug te ver voor Duitse onderzeebotenGezichtsverlies bij de Duitse marine. Duitsland was van plan om -net als Nederland- een onderzeeboot naar Somalië te sturen, maar de Duitse boten waren echt niet geschikt. Het zou te ver en te warm zijn. (Cartoon: Henk Boomstra)
De Kamer wil ze wel, nieuwe onderzeebotenEind maart, een week na de hoorzitting met experts over onderzeeboten, bleek dat er in de Tweede Kamer brede steun was voor nieuwe onderzeeboten. Wel waren veel vragen over het eerder onverwachte idee van minister van Defensie Hennis om een klankbordgroep in te stellen. Vooralsnog kan gesteld worden dat de klankbordgroep één van de grootste missers van Hennis was in haar ambtstermijn. (Foto: Tweedekamer.nl)
April 2016 Motor Karel Doorman in de soepEén van de hoofdelektromotoren van Zr.Ms. Karel Doorman bleek begin april helemaal aan stukken te zijn gevaren. Ontwerpfout van Converteam/ GE in Frankrijk. Dat was in maart gebeurd, maar dat werd op 6 april bekend gemaakt. De enige Nederlandse bevoorrader en de spil in de Duits-Nederlandse samenwerking zou maanden uit de vaart zijn. Pas in december zou de eerste motor weer geplaatst worden, de tweede in 2017. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Frankrijk wint hoofdprijs van 34 miljardDe Franse scheepswerf DCNS (in handen van de staat) won na een strijd van jaren de opdracht van de Australische marine. In een beauty-contest voor scheepswerven (de onderzeeboten waren nog niet ontworpen) kregen de Fransen de voorkeur boven de Duitsers en Japanners. Zij gaan maximaal 12 onderzeeboten bouwen. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Mei 2016 Turkije bouwt vliegdekschipMet een toespraak, die live op tv werd uitgezonden, gaf de Turkse president Erdogan startschot voor de bouw van het eerste Turkse vliegkampschip. Klaar in 2020/ 2021. (Foto: Javier Caselli, Creative Commons)
Drugsbuster Zr.Ms. De Zeven ProvinciënMet vier drugsbusts evenaarde De Zeven het anti-drugsrecord van Zr.Ms. Friesland. De grootste vangst van het LCF was 600 kilo cocaïne. (Foto: Defensie)
Kruiser der kruisers naar zeeNa twee jaar onderhoud koos de Russische Kirovklasse kruiser Pjotr Velikiy weer zee. Het gigantische schip, nucleair aangedreven, vol raketten, is op afstand de zwaarst bewapende kruiser ter wereld. (Foto: RIA Novosti, Creative Commons)
Toch spannend: vrouwen bij het Korps MariniersWe zagen een daadkrachtige minister van Defensie op het dossier 'vrouwen bij het Korps Mariniers'. Per 1 januari 2017 is dat namelijk mogelijk, zo kondigde ze aan, maar eenvoudig wordt het niet.
Juni 2016 De kronkels van financiënHet was een bizarre lijst die uitlekte. Vol met wilde bezuinigingsfantasieën van het Ministerie van Financiën. Maar liefst 22 bezuinigingsmogelijkheden op Defensie werden gepresenteerd. Niet omdat het moest, maar omdat het kon. Ter inspiratie van politieke partijen. Wat volgt zijn krankzinnige ideeën als het samenvoegen van de marine met de Deense of Duitse marine. (Foto: Defensie)
Geen geld: grote oefening geannuleeerdAfrican Winds zou Zr.Ms. Rotterdam met een mix van mariniers uit o.a. Nederland, Groot-Brittannië en Amerika langs de westkust van Afrika voeren voor een hele reeks aan oefeningen en samenwerkingen met lokale autoriteiten. Ook Nederlandse bedrijven konden zich in de betreffende landen presenteren aan boord van Zr.Ms. Rotterdam. Maanden was gewerkt aan de voorbereiding, maar de reis werd geannuleerd: geen geld. (Foto: Defensie)
Het mag eindelijk gezegd worden: er wordt gewerkt aan nieuwe fregattenAl ruim een jaar was bekend dat er onderzoek gedaan werd naar de vervanger van de M-fregatten. Maar sinds juni mag eindelijk gezegd worden: het is een project, er wordt echt gewerkt aan de nieuwe fregatten. Dat betekent dat het vervangingsproject van de fregatten in de A-fase is beland. Die wordt afgesloten met de A-brief, maar die is er eind 2016 nog steeds niet. (Beeld: Duitse marine)
Mixed feelings: A-brief onderzeebotenDe langverwachte A-brief onderzeeboten verscheen eindelijk, het was halverwege juni. Daarna startte de B-fase: onderzoek. Dat was het goede nieuws. Het slechte nieuws was dat door de brief het project bijna weer terug bij af was. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Nieuwe mijnenjagersEind juni was het tijd voor nieuws over de nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen. Na een jarenlange woordenstrijd tussen deskundigen werd besloten om de nieuwe mijnenjagers mijnen op afstand te laten ruimen met (onderwater)drones. Het moederschip blijft daarbij buiten het mijnenveld. Dan kan volstaan worden met een goedkoper moederschip. Moet dat schip, zoals de huidige mijnenjagers, wel het mijnenveld in kunnen dan wordt het een stuk duurder. Probleem is wel voor de gekozen optie: wie weet waar het mijnenveld begint? (Foto: Defensie)
Nieuwe kanonsHet was juni materieelmaand bij de marine. Er was ook nieuws over de nieuwe kanons. De minister had besloten de bestaande 127mm Oto Breda kanons die nu 44 jaar oud zijn (leestip: zie deel over hoe de marine aan die oude dingen kwam) niet te moderniseren. Er komen eindelijk nieuwe. Wanneer? Dat zei ze er niet bij. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Juli 2016 Bizar raketincidentHet was één van de meest vreemde marine-incidenten in 2016, het raketincident in Taiwan. Een Taiwanees marineschip dat in de haven lag, lanceerde per ongeluk een zeer geavanceerde supersone antischipraket dat bijna 80 kilometer verderop door een vissersschip vloog. 1 dode. (Cartoon: Henk Boomstra)
Nieuwe sleepbotenOp 11 juli 2016 was de Nieuwe Haven in Den Helder drie nieuwe sleepboten rijker. Met de sleepboten van de Noordzeeklasse verandert bijna alles bij de sleepdienst. (Foto: John van Helvert/ Defensie)
Eerste gemoderniseerde GoalkeeperJe ziet het verschil bijna niet, maar van binnen is er toch veel veranderd aan de gemoderniseerde Goalkeeper. Het eerste vernieuwde versie werd op Zr.Ms. Evertsen geplaatst en was klaar voor de tests. (Foto: Zr.Ms. Evertsen)
Augustus 2016 Piet de Jong overleden2016 was een moeilijk jaar voor vele iconen en helden. Ook Piet de Jong overleed in 2016, op 101-jarige leeftijd. De Jong was in de Tweede Wereldoorlog onderzeebootcommandant en was van 1967 t/m 1971 minister-president.
Naderend ouderdomsrecordSommige lezers vatten het positief op: bravo dat de Nederlandse vloot zo op leeftijd is en nog steeds vaart! Nou vraag niet hoe en daarnaast moet een vloot niet alleen kunnen drijven en varen, maar ook vechten. Het is een triest record. In 2019 zijn de Nederlandse marineschepen gemiddeld 21 jaar oud. In de periode sinds 1945 is de vloot gemiddeld nooit eerder zo oud geweest. En erger nog, voor het eerst in zeker 116 jaar is er geen nieuw marineschip besteld.
Frans dramaWat een onderzeeboot doet is geheim, wat een onderzeeboot kan is helemaal geheim. Niets is echter geheimer dan de akoestische of (electro)magnetische uitstraling van een onderzeeboot, de vingerafdruk. Het was dan ook enorm schrikken voor DCNS toen eind augustus bleek dat ruim 22.000 pagina's met geheime informatie over de splinternieuwe Scorpène onderzeeboten voor India waren uitgelekt. Jaren eerder en de Fransen hoorden er voor het eerst over toen het in een Australische krant stond. Niet goed voor DCNS. (Foto: Indiase marine)
Nico BuisEind augustus was er weer triest en onverwacht nieuws. Voormalig Bevelhebber der Zeestrijdkrachten VADM b.d. Nico Buis overleed. De oud-commandant van o.a. onderzeeboot Hr.Ms. Zwaardvis had een paar maanden eerder nog aan de eettafel aan Marineschepen.nl uitvoerig verteld over zijn belevenissen tijdens de Koude Oorlog. Buis overleed na een kort ziekbed. (Foto: Koninklijke Marine)
September 2016 Nederlandse radar ziet satelliet op 2.000 km afstandHet was een heuse primeur voor Thales Nederland in Hengelo. De testversie van de SMART-L ELR, die vanaf 2018 Nederlandse fregatten in staat stelt om ballistische raketten in de ruimte op te sporen, bleek satellieten te hebben gezien op 2.000 km afstand. En de SMART-L ELR is de eerste marineradar die dat presteert. (Foto: Thales)
Marine barst van beperkingen2016: kleine stapjes vooruit en grote zorgen over heden en toekomst. In de mediastorm over Prinsjesdag verzond het Ministerie van Defensie ook de Kamerbrief Inzetbaarheidsrapportage. Kort samengevat is de status van de marine inzetbaar, maar met beperkingen. Veel beperkingen. Storingen, veroudering, tekorten, kannibalisering van onderdelen, etc. (Foto: Gijs Portengen)
Oktober 2016 Holland helpt HaïtiOrkaan Matthew richtte grote schade aan in Haïti en eiste vele levens. Zr.Ms. Holland en Zr.Ms. Pelikaan waren snel inzetbaar voor het verlenen van noodhulp. (Foto: Defensie)
Raketaanval afgeslagenAmerikaanse marineschepen lanceerden meerdere raketten om een raketaanval af te slaan in de belangrijke verkeersader, de Rode Zee. De inzet van luchtverdedigingsraketten was voor het eerst in 25 jaar. Het bleef niet bij deze ene aanval. (Foto: Amerikaanse marine)
De Russen kwamen en gingenDe (volkomen legale) passage van een groot Russisch vlootverband, met aan het hoofd vliegkampschip Admiral Kuznetsov, over de Noordzee leidde tot de nodige ophef. Nederland had geen operationeel fregat beschikbaar en het Belgische fregat Leopold I -het enige operationele fregat in de Benelux- nam de honneurs waar. De Russen voeren, flink rokend, door richting de Syrische kust. (Foto: Noorde luchtmacht)
November 2016 Uniek: onderzeeboot gespotHet meest opmerkelijke bericht over de Nederlandse marine kwam uit Rusland. Op een doodnormale woensdagochtend kwam uit Mokou het bericht dat een Nederlandse onderzeeboot nabij het eskader van de Admiral Kuznetsov in de Middellandse Zee was ontdekt. Detectie van een Nederlandse onderzeeboot had, voor zover bekend, sinds de Tweede Wereldoorlog niet plaatsgevonden. Niet tijdens alle geheime Koude Oorlog-patrouilles en daarna. Dat unieke feit leverde veel media-aandacht op en vervolgens heel veel vragen. Vijf van die vragen worden in dit artikel beantwoord. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Oorlogswrakken verdwenenDe wrakken van de kruisers Hr.Ms. De Ruyter en Hr.Ms. Java bleken in november van de zeebodem te zijn verdwenen. De schepen werden op 27 februari 1942 tijdens de Slag in de Javazee tot zinken gebracht. Sindsdien waren het de oorlogsgraven van honderden Nederlandse marinemannen. Tijdens een duikexpeditie werd ontdekt dat de gezonken schepen weg zijn. (Foto: Koninklijke Marine)
Showing the flag 2.0Het was een doodgewoon havenbezoek aan Amsterdam, maar dankzij social media werd het voor Zr.Ms. Evertsen en de bedrijven rond de Passenger Terminal een bijzondere kennismaking. Waar de hele wereld van kon meegenieten! (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
December 2016 Fregat op z'n kantIndia grossiert in marine-incidenten. Daar gaat het al jaren niet best. Het kapseizen van INS Betwa in het dok was het zoveelste bizarre drama en dit keer zelfs met dodelijke afloop.
België wil de ruimte inHet staat al een half jaar in officiële papieren, maar niemand sloeg er acht op. België wil met de nieuwe fregatten ballistische raketten in de ruimte kunnen vernietigen. Mooi plan van de Belgen, maar Nederland gaat dezelfde fregatten ontwikkelen. Hoe zit dat dan?
Alle Hens knallend het jaar uitIn de laatste editie van het maandblad Alle Hens werd in twee artikelen de vinger op de zere plek gelegd: de vloot verouderd en het is steeds moeilijker om de schepen varende te houden. Investeringen zijn nodig, maar het dreigt too little too late te worden. (Foto: Jaime Karremann)